Âfâkî

Evrensel Boyut

Uzay

Evren içre Evrenler

Batma yeri(Batma yeri, doğma yerinin ta kendisidir)

Batı(“Batı”lar)

Ufuklar

Dış

Mekân

1.Âfak(“Uzay”- “Evren içre evrenler”) ile Enfüs(“Esmâ mertebesi” diye işaret edilen “tek kare resim- stringler boyutu) aslında "Tek bir boyut"tur.

2."Âfâk"ın da("Batı"ların da), "Enfüs"ün de("Doğu"ların da) Rabbi, "Allah İsmi" ile işaret olunan "Mutlak Zât"tır!

3."Âfak"a(Ufuklara-Evrensel boyuta) basiretinle(Düşünsel Kişiliğinle-Âşikâr olan varlığınla-İç yüzünle-Varlığının projekte olduğu “Hakikat”indeki esmâ mertebesi noktanla) bakarsan, bu sonsuzlukta bir Tanrı göremezsin... Varolan, sadece ve sadece, "Allah İsmi" ile işaret olunandır!

4.Tenezzül, "âfakî"(Mekânsal-dışsal) değildir

ÂFÂK Âfâk ve enfüste zâhir olan (görünen) şeyler, Hak teâlânın varlığını ve her şeye kâdir olduğunu gösteren âyetler (işâretler, deliller)dir. (Muhammed Ma'sûm)

ÂFÂKÎ:

Akla, hayâle gelen her şey, hattâ keşif ile anlaşılan bilgiler, ister âfâkî olsunlar, ister enfüsî olsunlar, yâni insanın içinde bulunsunlar hepsi mâsivâdır, Allah'tan başkadır, mahlûktur. (İmâm-ı Rabbânî)

2. Uzak memleketlerden hac ibâdetini yapmak için gelenler.

Haccın vâciblerinden biri de; âfâkî olanların, Mekke'den ayrılacağı son gün tavâf-ı sadr yâni vedâ tavafı yapmasıdır. Bu tavaf hayızlı kadına vâcib değildir. (Burhâneddîn Merginânî)

Âfâkî olanların Mekke'ye varınca hemen Mescid-i Harâm'a girip, tavâf-ı kudum yapmaları sünnettir. (İbn-i Âbidîn)

ÂFÂK-ÂFÂKÎ

Afak-Afaki Nedir?

Âfâk, ufuk kelimesinin çoğuludur Âfâka nisbet eki eklenerek yapılmış bir kelime olan âfâkî kelimesi kelâm, felsefe ve psikoloji ilimlerinde objektif (nesnel) karşılığı olarak kullanılmaktadır Âfâkî kelimesiyle genellikle "dış dünya ile ilgili olan, bireyin şahsî görüş ve inançlarından bağımsız olarak gerçekliği bulunan, herkesin izleyip gözleyebileceği reel durumlarla ilgili olan şey" kastedilmektedir Âfâkî kelimesinin karşıtı enfüsî (sübjektif) kelimesidir Kur'ân'da âfâk ve enfüs kelimeleri karşıt kavram olarak bir arada geçmektedir "Gerek âfâkta (dış dünya ve madde âlemi), gerek enfüste (insanın iç dünyası ve ruh âlemi) delillerimizi yakında onlara göstereceğiz" (Fussilet, 41/53) Kur'ân'ın bu yaklaşımına uygun olarak Allah'ın varlığını ispatta kelâmcılar daha çok âfâkî (kozmolojik ve ontolojik) delilleri kullanırken, mutasavvıflar enfüsi (psikolojik ve ahlâkî) delilleri kullanma yoluna gitmişlerdir

Bir fıkıh terim olarak âfâk, Mekke dışından hacca gelenler için belirlenmiş ve "mîkât" denilen yerlerin dışında kalan bölgelere denir Bu bölgede yaşayanlara da "âfâkî" denir (bk hac) (MC)

Afak Ufuklar. Yerle göğün birleştiği gibi görünen uzak dâire. Etraf. Cihetler. Mc: Görüş ve dönüş sınırları. (Zıddı: Enfüs'dür.)