SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMAYI TEŞVİK KANUNU
Kanun Numarası: 3294
Kabul Tarihi: 29/05/1986
Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 14/06/1986
Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 19134
AMAÇ:
Madde 1 - (Değişik madde: 16/06/1989 - 3582/1 md.)
Bu Kanunun amacı; fakru zaruret içinde ve muhtaç durumda bulunan vatandaşlar ile gerektiğinde her ne suretle olursa olsun Türkiye'ye kabul edilmiş veya gelmiş olan kişilere yardım etmek, sosyal adaleti pekiştirici tedbirler alarak gelir dağılımının adilane bir şekilde tevzi edilmesini sağlamak, sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik etmektir.
KAPSAM:
Madde 2 - Fakrü zaruret içinde ve muhtaç durumda bulunan kanunla kurulu sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olmayan ve bu kuruluşlardan aylık ve gelir almayan (...) vatandaşlar ile geçici olarak küçük bir yardım veya eğitim ve öğretim imkanı sağlanması halinde topluma faydalı hale getirilecek, üretken duruma geçirilebilecek kişiler bu Kanun kapsamı içindedir.
(Ek fıkra: 30/05/1997 - KHK- 572/17 md. ; Değişik fıkra:17/04/2008-5754 S.K./77.mad) Ancak, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde sayılan genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin 5510 sayılı Kanun gereği ödedikleri katılım payları bu Kanun kapsamındadır. Ancak yıl içinde ödenen tutarlar, takip eden yılda Hazine tarafından Fona geri ödenir.
KURULUŞ:
Madde 3 - Bu Kanunda öngörülen hizmetlerin gerçekleştirilmesi için Başbakanlığa bağlı ve T.C. Merkez Bankası nezdinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu kurulmuştur.
FONUN GELİRLERİ:
Madde 4 - Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonunun gelirleri;
a) Kanun ve kararnamelerle kurulu bulunan ve kurulacak olan fonlardan Bakanlar Kurulu kararıyla %10'a kadar aktarılacak miktardan,
b) Bütçeye konulacak ödeneklerden,
c) (Mülga bent: 23/07/1995 - 4122/15-c md.)
d) Trafik para cezası hasılatının yarısından,
e) (Mülga bend: 09/04/2003 - 4842 S.K./37. md.)
f) (Değişik bent: 06/07/1999 - 4397/7 md.) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu reklam gelirleri hasılatından aktarılacak %15'lik miktardan,
g) (Mülga bent: 14/06/1989 - 3571/16 md.)
h) Her nevi bağış ve yardımlardan,
i) Diğer gelirlerden,
Teşekkül eder.
Bu maddeye göre (d ve e bentleri hariç) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu için tahsil edilen veya aktarılması yapılan miktar, tahsil veya aktarmayı takip eden ayın en geç 15'ine kadar T.C. Merkez Bankası nezdindeki fon hesabına yatırılmak zorundadır.
(Mülga üçüncü ve dördüncü fıkralar: 25/06/1992 - 3824/26 md.)
(Değişik fıkra: 18/02/2009-5838 S.K./26.mad) Bu maddenin (d) bendinde yer alan gelirler hakkında 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17 nci maddesinin üçüncü fıkrasının birinci cümlesi hükmü uygulanmaz. Bu gelirler tahsilatın yapıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar vergi daireleri ve muhasebe birimleri tarafından Maliye Bakanlığınca belirlenen esaslara göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki Fon hesabına aktarılır.
(Ek fıkra: 25/03/1997 - KHK-571/36 md.) Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından özürlülere yönelik olarak hazırlanan veya hazırlatılan projeler ile Başkanlığın bu konudaki faaliyetlerinde kullanılmak üzere, bu maddede sayılan gelirlerin %5'e kadarı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Kurulu kararıyla Başbakanlığa bağlı Özürlüler İdaresi Başkanlığı emrine tahsis edilebilir. Bu amaçla tahsis edilen kaynak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Kurulu'nun onaylayacağı projeler için kullanılır.
FONUN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI:
Madde 5 - Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonunun çalışma usul ve esasları ile toplanacak kaynakların Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına dağıtım esasları yönetmelikle tespit edilir.
(Ek fıkra: 30/05/1997 - KHK-572/18 md.) Özürlülerin topluma uyumunu kolaylaştıracak her türlü ortopedik ve diğer yardımcı araç ve gereçlerin standartlara uygun olarak teminini dikkate almak suretiyle, özürlülere yönelik destek programlarına ilişkin usul ve esaslar ayrı bir yönetmelikle tespit edilir.
FONUN DENETİMİ:
Madde 6 - Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonunun denetimi Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulunca yapılır.
VAKIFLAR:
Madde 7 - (Değişik fıkra: 01/12/2004-5263 S.K./19.mad) *1* Bu Kanunun amacına uygun faaliyet ve çalışmalar yapmak ve ihtiyaç sahibi vatandaşlara nakdî ve aynî yardımda bulunmak üzere her il ve ilçede sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları kurulur.
(Değişik fıkra: 16/06/1989 - 3582/3 md.; (Değişik fıkra: 01/12/2004-5263 S.K./19.mad) *1* Mülkî idare amirleri vakfın tabii başkanı olup, illerde belediye başkanı, defterdar, il millî eğitim müdürü, il sağlık müdürü, il tarım müdürü, il sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumu müdürü ve il müftüsü; ilçelerde belediye başkanı, mal müdürü, ilçe millî eğitim müdürü, Sağlık Bakanlığının ilçe üst görevlisi, varsa ilçe tarım müdürü ve ilçe müftüsü vakfın mütevelli heyetini oluşturur. Ayrıca her faaliyet dönemi için, il dahilindeki köy ve mahalle muhtarlarının valinin çağrısı üzerine yapacağı toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla kendi aralarından seçecekleri birer muhtar üye ile ilde kurulan ve bu Kanunda belirtilen amaçlara yönelik faaliyette bulunan sivil toplum kuruluşlarının yöneticilerinin kendi aralarından seçecekleri iki temsilci ve hayırsever vatandaşlar arasından il genel meclisinin seçeceği iki kişi; ilçe dahilindeki köy ve mahalle muhtarlarının kaymakamın çağrısı üzerine yapacağı toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile kendi aralarından seçecekleri birer üye ile ilçede kurulu ve bu Kanunda belirtilen amaçlara yönelik faaliyette bulunan sivil toplum kuruluşlarının yöneticilerinin kendi aralarından seçecekleri bir temsilci ve hayırsever vatandaşlar arasından il genel meclisinin seçeceği iki kişi mütevelli heyetinde görev alırlar. İl veya ilçede bu Kanunda belirtilen amaçlara yönelik faaliyette bulunan sivil toplum kuruluşu olmaması halinde, hayırsever vatandaşlar arasından il genel meclisinin seçeceği üçüncü bir kişi daha mütevelli heyetinde görev yapar.
Vakıf senetleri mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından Medeni Kanundaki hükümlere göre tescil ettirilir.
(Mülga fıkra: 01/12/2004-5263 S.K./19.mad) *1*
VAKFIN GELİRLERİ:
Madde 8 - Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının gelirleri;
a) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonundan aktarılacak miktardan,
b) (Mülga bend :07/12/2004 - 5272 S.K./86.mad) *1*
c) Her nevi fitre, zekat, kurban derileri ve bağırsak yardımlarından, (bu bende göre elde edilecek nakdi ve ayni gelirin toplanması ve Türk Hava Kurumu, Türkiye Kızılay Derneği, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Diyanet Vakfı ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları arasında paylaştırılması usul ve esasları bir yönetmelik ile düzenlenir.)
d) İşletme ve iştiraklerden elde edilecek gelirlerden,
e) Diğer gelirlerden,
Teşekkül eder.
(Ek fıkra: 16/06/1989 - 3582/4 md.; Mülga bend :07/12/2004 - 5272 S.K./86.mad) *1*
MUAFİYETLER:
Madde 9 - Bu Kanunla kurulan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları;
a) Kurumlar Vergisinden, (iktisadi işletmeler hariç),
b) Yapılacak bağış ve yardımlar sebebiyle Veraset ve İntikal Vergisinden,
c) (Değişik bend: 01/12/2004-5263 S.K./20.mad) *1* Sahip oldukları taşınır ve taşınmaz mallar ve yapacakları tüm muameleler dolayısıyla her türlü vergi, resim, harç ve fonlardan,
d) (Ek bend: 01/12/2004-5263 S.K./20.mad) Vakıflar, Vakıflar Genel Müdürlüğünce vakıflardan tahsil edilen teftiş ve denetleme masraflarına katılma paylarından,
Muaftır.
Fona ve Vakfa yapılacak bağış ve yardımlar her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. Bu bağış ve yardımlar Kurumlar ve Gelir Vergisi matrahından indirilebilir.
KALDIRILAN HÜKÜMLER:
Madde 10 - 23 Haziran 1983 tarihli ve 2860 sayılı Yardım Toplama Kanununun Beşinci Bölümü ile bu bölümde yer alan 21, 22 ve 23 üncü maddeleri ve Altıncı Bölümde yer alan 29 uncu maddenin 2 nci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
TAHSİL ŞEKLİ VE MÜEYYİDE:
Ek Madde 1 - (Ek madde: 16/06/1989 - 3582/5 md.)
4 üncü maddenin (a), (c), (d), (e), (f), (g) bendlerinde sayılan fon gelirleri ile 8 inci maddede yazılı vakıf gelirleri kamu alacağı mahiyetinde olup, bu Kanunda yazılı süre içinde ödenmeyen gerek 4 üncü maddenin (a), (c), (d), (f) ve (g) bendlerindeki fon gelirlerinin, gerekse 8 inci maddenin (b) bendinde yazılı vakıf gelirlerinin tahsili için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Kurulu Başkanlığınca veya ilgili vakıflarca 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Hükümlerine göre işlem yapılır. Ayrıca, sorumlular hakkında bu Kanun ve ilgili diğer kanunlar uyarınca takibata geçilir.
Geçici Madde 1 - a) 4 üncü maddenin (e) bendi 1986 yılı kazançlarına uygulanır.
b) Mahalli idareler vakıflara aktaracakları %2'lik miktar için bütçelerinde aktarma yaparlar.
YÜRÜRLÜK:
Madde 11 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
YÜRÜTME:
Madde 12 - Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
KANUNA İŞLENEMEYEN MADDELER:
1 25/06/1992 TARİHLİ VE 3824 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ MADDESİ:
Geçici Madde 1 - a) 1992 takvim yılında yıllık beyanname ile beyan edilecek kazanç ile iratlar,
b) Ölüm ve memleketi terk nedeniyle 1992 takvim yılında yıllık beyanname ile beyan edilen kazanç ve iratlar,
c) 1992 yılında münferit ve özel beyannamelerle beyan edilen kazanç ve iratlar,
d) 1992 takvim yılına ilişkin götürü matrahlar,
e) 1992 takvim yılında Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü maddesi kapsamında yapılan ödemeler,
Üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergilerinden ayrılacak fon payları hakkında, 07/11/1985 tarihli ve 3238 sayılı, 29/05/1986 tarihli ve 3294 sayılı, 05/06/1986 tarihli ve 3308 sayılı Kanunların ilgili hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
2 09/04/2003 TARİH VE 4842 SAYILI KANUNUN 38 NCİ MADDESİ:
Madde 38 - Gelir ve kurumlar vergisi tahsilat toplamı üzerinden aşağıda yer alan fonlara, karşılarında belirtilen oranlarda pay verilir. Bu paylar aylık olarak hesaplanır, tahsil edilen ayı takip eden ayın sonuna kadar fonlar adına Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde açılan hesap veya hesaplara yatırılır.
Savunma Sanayii Destekleme Fonu % 3,5
Sosyal Yardımlaşmayı ve Dayanışmayı Teşvik Fonu % 2,8
Yukarıdaki oranları sıfıra kadar indirmeye ve tekrar kanuni oranına kadar yükseltmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Maliye Bakanlığı fon payı uygulaması ile ilgili usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.