Yenişehir Wiki
Register
Advertisement
Bakınız

D
AYM.
AYM/Başkan.
AYM/Üyeler.
AYM/Zühtü Arslan/Hitapları/AYM Kuruluşu 2019/OHAL ve istinaf yolu.
Zühtü Arslan/Özgürlükçülükten hak terminatörlüğüne.
AYM/Recai Akyel.
AYM/1.
AYM/2.
AYM/14 Gizlilik kararı.
AYM/2016.
AYM/2016/63127.
AYM/2017.
AYM/2017/34992.
AYM/2018.
AYM/2018/20660.
AYM/2019.
AYM/2019/15033.
AYM/BBY.
AYM/BBY/KHK BBY.
AYM/BBY/Hakim Fatih Genç Başvurusu.
Adaleti “bireysel” dağıtmak
Can Atalay/Yargıtay 13. CD kararı


Üyeler
Zühtü Arslan
Recai Akyel.
Hakyemez.
Hakyer.

SAVE 20190408 135851

Anayasa bana yasal sanayasak

Bakınız

Şablon:Anayasabakınız - d {{Anayasabakınız}}


Anayasa Constitution Kanuni Esasi
T.C. Anayasası Cari Anayasa
1921 Anayasası 1924 Anayasası 1961 Anayasası 1982 Anayasası
Anayasa değişiklikleri Anayasa değişikliği 2010
2012 Anayasası 2012 Anayasa taslakları 2012 Anayasa taslakları/Ahmet Akgündüz taslağı
Anayasadaki Temel Hak ve Özgürlükler Anayasa Hukuku Anayasa hukuku
Anayasa Mahkemesi
Şablon:Anayasa

Anayasa Mahkemesi[]

1961 Anayasası’yla kurulmuştur. Amacı Anayasa’da yazılı temel hak ve özgürlükleri korumak ve TBMM tarafından çıkarılan yasaların başvuru üzerine anayasa'ya uygun olup olmadığını denetlemektir.". Anayasa Yargısı, bazı değişikliklerle birlikte 1982 Anayasası’nca da korunmuştur.


Kuruluş[]

Türkiye'de Anayasa Mahkemesi ilk kez 1961 Anayasası ile kurulmuştur. Anayasa Mahkemesinin kuruluşu, görev ve yetkileri, yargılama ve çalışma usulü ile kararlarının niteliği 1961 Anayasası'nın 145 ila 152. maddelerinde düzenlenmiş, buna bağlı olarak 44 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, 22/4/1962 tarihinde kabul edilmiştir.

Anayasa Mahkemesine ilk kuruluşunda, kanunların ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzükleri'nin Anayasa'ya "şekil ve esas" bakımından uygunluğunu denetleme görevi verilmiş, bu görevin yanı sıra görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Anayasa'da sayılan kişileri Yüce Divan sıfatıyla yargılamak, siyasi partilerin kapatılması hakkındaki davalara bakmak, siyasi partilerin gelir kaynakları ile giderlerine ilişkin hesapları incelemek ve Anayasa ile verilen diğer görevleri yerine getirmekle de yetkili kılınmıştır.

1961 Anayasası'nın 145. maddesine göre, Anayasa Mahkemesi, on beş asıl ve beş yedek üyeden oluşacak şekilde kurulmuş, üyelerden dördü Yargıtay, üçü Danıştay, biri Sayıştay Genel Kurulu tarafından, üç üye Türkiye Büyük Millet Meclisi, iki üye Cumhuriyet Senatosu, iki üye ise biri Askeri Yargıtaydan olmak üzere Cumhurbaşkanınca seçilmekteydi.

1961 Anayasası'nda 1971 Anayasası ile yapılan değişiklikle, kanun hükmünde kararnameleri şekil ve esas bakımından, anayasa değişikliklerini ise Anayasa'da gösterilen şekil şartları bakımından denetleme görevi verilerek Anayasa Mahkemesinin görev alanı belirgin hale getirilmiştir.

1982 Anayasası

1982 Anayasası, Anayasa Mahkemesini 146 ila 153. maddelerinde düzenlemiştir. 1982 Anayasası döneminde Anayasa Mahkemesine ilişkin ilk kanuni düzenleme, 10/11/1983 tarih ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile yapılmıştır.

1982 Anayasası'nda Anayasa Mahkemesine, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasa'ya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetleme, Anayasa değişikliklerini ise sadece sınırlı sayıdaki şekil eksiklikleri yönünden inceleme görevi yanında, ayrıca,Anayasa'da sayılan bazı kişileri görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılama ve siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara bakma görevi de verilmiştir.

1982 Anayasası'nın ilk hâlinde Anayasa Mahkemesi, on bir asıl ve dört yedek üyeden oluşacak şekilde kurulmuştur. Cumhurbaşkanı, iki asıl ve iki yedek üyeyi Yargıtay, iki asıl ve bir yedek üyeyi Danıştay, birer asıl üyeyi Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay Genel Kurulunca kendi Başkan ve üyeleri arasından, üye tam sayılarının salt çoğunluğu ile her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden; bir asıl üyeyi ise Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri içinden göstereceği üç aday arasından; üç asıl ve bir yedek üyeyi ise üst kademe yöneticileri ile avukatlar arasından seçmekteydi. Anayasa'ya göre Anayasa Mahkemesine seçilen üyeler 65 yaşını doldurunca emekli olmaktaydılar.

2010 Anayasa Değişiklikleri

Anayasa'nın 146 ila 149. maddelerinde değişiklik getiren 7/5/2010 tarih ve 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik yapılması Hakkında Kanun'un 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan halkoylamasıyla kabul edilmesiyle birlikte Anayasa Mahkemesinin kuruluşu, görev ve yetkileri yeniden düzenlenmiştir. Bu Anayasa değişikliğinin ardından kabul edilen 30/3/2011 tarih ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile de Anayasa Mahkemesinin çalışma usul ve esasları yeniden belirlenmiştir.

Anılan değişiklik ile üye sayısı on yediye çıkartılan Anayasa Mahkemesinin, iki bölüm ve genel kurul halinde çalışması benimsenmiş; Mahkemeye mevcut görevlerinin yanı sıra bireysel başvuruları karara bağlamak ve bireysel başvuruların kabul edilebilirlik incelemesini yapmak üzere komisyonlar oluşturulmasına imkân tanınmıştır.

Siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara, iptal ve itiraz davaları ile Yüce Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara Genel Kurulca bakılmakta, bireysel başvurular ise bölümlerce karara bağlanmaktadır.

Ayrıca 12 Eylül 2010 tarihide yapılan Anayasa değişikliği ile Anayasa Mahkemesine, Yüce Divan sıfatıyla, "görevleriyle ilgili suçlardan"” dolayı Cumhurbaşkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini yargılama görevine ilave olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ve Jandarma Genel Komutanını yargılama görevi de verilmiştir.

2010 Anayasa değişikliği ile birlikte, Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süresi on iki yıl ile sınırlandırılmış; üyelerin yeniden seçilememesi esası da getirilmiştir.

Üyelerin Seçimi[]

Anayasa Mahkemesi onbeş üyeden kurulur.

Türkiye Büyük Millet Meclisi; iki üyeyi Sayıştay Genel Kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden, bir üyeyi ise baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer. Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılacak bu seçimde, her boş üyelik için ilk oylamada üye tam sayısının üçte iki ve ikinci oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır. İkinci oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır; üçüncü oylamada en fazla oy alan aday üye seçilmiş olur. (Değişik: 16/4/2017-6771/16 md.)

Cumhurbaşkanı; üç üyeyi Yargıtay, iki üyeyi Danıştay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden; en az ikisi hukukçu olmak üzere üç üyeyi Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden; dört üyeyi üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, birinci sınıf hâkim ve savcılar ile en az beş yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçer. (Değişik: 16/4/2017-6771/16 md.)

Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay genel kurulları ile Yükseköğretim Kurulundan Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday göstermek için yapılacak seçimlerde, her boş üyelik için, en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır. Baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday için yapılacak seçimde en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır.

Anayasa Mahkemesine üye seçilebilmek için, kırkbeş yaşın doldurulmuş olması kaydıyla; yükseköğretim kurumları öğretim üyelerinin profesör veya doçent unvanını kazanmış, avukatların en az yirmi yıl fiilen avukatlık yapmış, üst kademe yöneticilerinin yükseköğrenim görmüş ve en az yirmi yıl kamu hizmetinde fiilen çalışmış, birinci sınıf hâkim ve savcıların adaylık dâhil en az yirmi yıl çalışmış olması şarttır.

Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile dört yıl için bir Başkan ve iki başkanvekili seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler. Anayasa Mahkemesi üyeleri aslî görevleri dışında resmî veya özel hiçbir görev alamazlar.

Anayasa Mahkemesi üyeleri oniki yıl için seçilirler. Bir kimse iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez. Anayasa Mahkemesi üyeleri altmışbeş yaşını doldurunca emekliye ayrılırlar. Zorunlu emeklilik yaşından önce görev süresi dolan üyelerin başka bir görevde çalışmaları ve özlük işleri kanunla düzenlenir. Anayasa Mahkemesi üyeliği, bir üyenin hâkimlik mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymesi halinde kendiliğinden; görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceğinin kesin olarak anlaşılması halinde de, Anayasa Mahkemesi üye tamsayısının salt çoğunluğunun kararı ile sona erer.

Genel Kurul[]

Oluşumu ve Karar Alımı[]

Genel Kurul Başkan ve iki Başkanvekili dâhil onyedi üyeye sahip olup Başkanın veya belirleyeceği başkanvekilinin başkanlığında en az oniki üye ile toplanmaktadır. Genel Kurul salt çoğunlukla karar alır. Ancak Anayasa değişikliğinde iptale, siyasî partilerin kapatılmasına ya da Devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğu şarttır.

Görevleri[]

Norm Denetimi

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasa’ya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Daha fazla bilgi için tıklayınız.

Bireysel Başvuru Kapsamındaki Görevler

Bireysel başvuru esas olarak Bölümler ve Komisyonların görev alanına dahil olmakla birlikte Genel Kurul bireysel başvurulara ilişkin olarak Bölümlerin kararları arasında oluşmuş veya oluşabilecek farklılıkları gidermek ve Bölümlerce Genel Kurula sevk edilen konuları karara bağlamakla görevlidir.

Öte yandan Genel Kurul, bölümlerden birinin yıl içinde gelen işlerinin normal çalışmayla karşılanamayacak şekilde artması ya da bölümler arasında iş bakımından dengesizlik meydana gelmesi ya da fiilî veya hukuki imkânsızlıktan dolayı bir Bölümün görevine giren işe bakamaması hâlinde diğer Bölümü görevlendirme yetkisine de sahiptir.

Yüce Divan Görevi

Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar. Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanırlar.

Yüce Divanda, savcılık görevini Cumhuriyet Başsavcısı veya Cumhuriyet Başsavcıvekili yapar.

Siyasi Parti Kapatma Davaları

Siyasî Partilerin kapatılması, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının açacağı dava üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından karara bağlanır. Anayasa Mahkemesi, temelli kapatma yerine, dava konusu fiillerin ağırlığına göre ilgili siyasî partinin Devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına karar verebilir.

Siyasi Partilerin Mali Denetimi

Siyasî partilerin mali denetimi Anayasa Mahkemesi tarafından yerine getirilir. Anayasa Mahkemesi, bu denetim görevini yerine getirirken Sayıştaydan yardım sağlar.

Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılması ve Milletvekilliğinin Düşürülmesi Kararlarına Karşı

Yapılan Başvurular

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına veya milletvekilliğinin düştüğüne karar verilmesi durumunda, bu karar tarihinden başlayarak yedi gün içerisinde ilgili üye ya da milletvekillerinden herhangi biri tarafından bu karara karşı iptal istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulabilir. Anayasa Mahkemesi bu iptal istemini onbeş gün içinde kesin olarak karara bağlar.

Bölümler[]

Oluşumu ve Karar Alımı[]

Bölümler bir başkanvekili başkanlığında yedişer üyeden oluşur ve bir başkanvekilinin başkanlığında dört üyenin katılımıyla toplanır. Başkan Bölüm çalışmalarına katılmaz. Bölümler kararlarını salt çoğunlukla alır.

Görevleri[]

Bölümlerin asli görevi Komisyonlar tarafından kabul edilebilir bulunan bireysel başvuruların esasını inceleyip karara bağlamaktır. Ancak komisyon üyelerinin kabul edilebilirlik konusunda ilke kararı alınmasını gerekli gördüğü hallerde başvuru Bölüm önüne gönderilmekte ve başvurunun kabul edilebilirlik incelemesi de Bölüm tarafından yapılabilmektedir.

Komisyonlar[]

Oluşumu ve Karar Alımı[]

Mahkeme bünyesinde, her bir bölüm altında 3’er olmak üzere toplam 6 Komisyon bulunmaktadır. Her bir komisyon iki üyeden oluşmaktadır. Komisyonlar oy birliği ile karar alır. Oybirliği sağlanamayan dosyalar Bölümlere gönderilir.

Görevleri[]

Komisyonlar, kabul edilebilirlik ya da kabul edilemezlik karar taslaklarını karara bağlar. Komisyonlar, önlerindeki bir başvurunun Anayasanın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsam ve sınırlarının belirlenmesi açısından önem taşıyıp taşımadığının, başvurucunun önemli bir zarara uğrayıp uğramadığının tespiti ve başvurunun çözümünün bir ilke kararını gerektirmesi veya alınacak kararın Mahkeme tarafından verilmiş başka bir karar ile çelişebilecek nitelikte olması hâllerinde kabul edilebilirlik hususunu karara bağlamadan başvuruyu ilgili Bölüme gönderirler.

Genel sekreter[]

Genel Sekreter - Selim ERDEM

1971 yılında Schweinfurt Almanya’da doğmuştur. İlk, orta ve lise öğrenimini Ordu’nun Perşembe ilçesi Medreseönü beldesinde tamamlamıştır. 1987 yılında başladığı Anadolu Üniversitesi İ.İ.B.F. İktisat Bölümünden 1991 yılında mezun olmuştur.

1992 yılında Sayıştay Başkanlığında denetçi yardımcısı olarak göreve başlamıştır. Sayıştayda çeşitli denetim birimlerinde görev yaptıktan sonra 2004 yılı Kasım ayında Anayasa Mahkemesine raportör olarak atanmıştır.

08.11.2013 tarihinde genel sekreter yardımcısı, 11.02.2015 tarihinde de genel sekreter olarak görevlendirilmiştir.

Evli ve iki çocuk babasıdır.

Genel Sekreter Yardımcıları[]

Murat AZAKLI

Mustafa Eyyub DEMİRBAŞ

Ayşegül ATALAY

Görevleri[]

Mahkemenin idari faaliyetleri Genel Sekreterlikçe yürütülmektedir. Bireysel başvuru kararlarının infazının takibi de Genel Sekreterlikçe yapılmaktadır.

Rapörtörler[]

Görevleri[]

Mahkemede, yargısal ve idari çalışmalara yardımcı olmak üzere yeterli sayıda raportör görevlendirilmiştir. Halihazırda Mahkemede toplam .. raportör ve … raportör yardımcısı bulunmaktadır.

Mahkemede raportör olabilmek için aşağıdaki şartlardan birini taşımak gerekir:

Mesleklerinde en az beş yıl başarıyla çalışmış adli veya idari hâkim ya da savcı veya Sayıştay denetçisi, başdenetçisi ya da uzman denetçisi olmak.

Yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat veya siyasal bilimler dallarında doçent, yardımcı doçent ya da doktorasını tamamlamış araştırma görevlisi olmak.

Adaylık süresi hariç, en az beş yıl başarıyla çalışmış raportör yardımcısı olmak. Raportörler, idari yönden Başkana bağlı olup, görevlerini hâkimlik teminatına uygun olarak yerine getirirler.

Mahkemede, Genel Kurul faaliyetlerine yardımcı olmak üzere Genel Kurul Başraportörlüğü bulunmaktadır.

Komisyonlara görevlerini yaparken yardımcı olmak üzere yeterli sayıda raportör ve idari personelden oluşan “Komisyonlar Başraportörlüğü” birimi ve Bölümlere yardımcı olmak üzere de aynı şekilde teşekkül eden “Bölümler Başraportörlüğü” birimi oluşturulmuştur.

Öte yandan, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü ile Mahkeme bünyesinde kurulan “Araştırma ve İçtihat Birimi Başraportörlüğü”, Bölümlerle yakın işbirliği içinde çalışmakta ve esas olarak içtihat uyumu ve kararların kalitesinin sağlanması hususunda görev yapmaktadır. Ayrıca başvurularla ilgili idari açıdan ilk incelemelerin yapıldığı Bireysel Başvuru Bürosu kurulmuştur.

Raportörler[]

Başraportörler[]

Ayhan KILIÇ Murat ŞEN Yunus Emre YILMAZOĞLU Hamit YELKEN

Rapörtörler[]

Dr. Evren ALTAY Cengiz ERTEN Berrak YILMAZ Dr. Abdullah ÇELİK Dr. Yunus HEPER Mehmet Sadık YAMLI Elif KARAKAŞ Muharrem İlhan KOÇ Şermin BİRTANE Dr. Recep KAPLAN Fatih ŞAHİN Dr. Hüseyin TURAN Dr. Akif YILDIRIM Dr. Abdullah TEKBAŞ Sadettin CEYHAN Hasan SARAÇ Yılmaz ÇINAR Nahit GEZGİN Yakup MACİT Hüseyin MECEK Elif ÇELİKDEMİR ANKITCI Melek KARALİ SAUNDERS Volkan ÇAKMAK Dr. Mücahit AYDIN Aydın ŞİMŞEK Tuğçe TAKCI Ayşe Didem ÖZDEMİR AKCA Dr. Volkan HAS Gülbin AYNUR Fatma Burcu NACAR YÜCE M. Serhat MAHMUTOĞLU Dr. Fatma KARAMAN ODABAŞI Dr. M.Emin ŞAHİNER Özgür DUMAN Volkan SEVTEKİN Heysem KOCAÇINAR Yücel ARSLAN Fatih HATİPOĞLU Murat İlter DEVECİ Osman KODAL Pınar ARMAĞAN YILDIRIM Sinan ARMAĞAN Eşref Uğur ŞENOL Cafiye Ece YALIM Mehmet Yavuz YAŞAR Zeynep KARAKOÇ Mahmut ALTIN Gülhan KADIOĞLU Aydın AYGÜN Dr. Taylan BARIN Umut FIRTINA Burak FIRAT Mustafa EKİM Ali KOZAN Ömer MENCİK Murat BAŞPINAR Osman ÖZDEMİREL Aysel KARAÇOCUK ÇADIRCI Fatih TORUN Hüseyin KAYA Ali Rıza SÖNMEZ Olcay ÖZCAN Gülsüm Gizem GÜRSOY Mustafa ARI Hülya ÇOŞTAN ÇETİN Ümit KURNAZ Selçuk KILIÇ Abdullah UÇAR Mehmet AKTEPE Fatma Gülbin ÖZCÜRE Ferhat YILDIZ Engin GÜNDÜZ Kamber Ozan TUTAL Tuğba TUNA IŞIK Hasan Sayim VURAL Burak Cenk İLHAN

Rapörtör yardımcıları[]

Ceren Sedef EREN Derya ATAKUL İsmail Emrah PERDECİOĞLU Gizem Ceren DEMİR KOŞAR Leyla Nur ODUNCU Muzaffer KORKMAZ Yusuf Enes KAYA Halil İbrahim DURSUN Gökçe GÜLTEKİN Fatih ALKAN Tuğba YILDIZ Zehra GAYRETLİ Hikmet Murat AKKAYA Burak GÜNGÖR Melek ŞAHAN Murat GÜVEN Eyup GÖNENBABA

Başkan[]

Başkan vekillleri[]

  • Mevcut: Burhan ÜSTÜN - Prof. Dr. Engin YILDIRIM
  • Başkan Eski Vekilleri: Osman Alifeyyaz Paksüt

Üyeler:[]

2018'de[]

  • Serdar ÖZGÜLDÜR Serruh KALELİ Osman Alifeyyaz PAKSÜT Recep KÖMÜRCÜ Hicabi DURSUN Celal Mümtaz AKINCI Muammer TOPAL Muhammed Emin KUZ Hasan Tahsin GÖKCAN Kadir ÖZKAYA Rıdvan GÜLEÇ Doç. Dr. Recai AKYEL Prof. Dr. Yusuf Şevki HAKYEMEZ


Emekli Üyeler[]

  • Nuri NECİPOĞLU
  • Haşim KILIÇ
  • Zehra Ayla PERKTAŞ Mehmet ERTEN Fulya KANTARCIOĞLU Ahmet Akyalçın Fettah Oto Şevket Apalak Abdullah Necmi ÖZLER Sacit ADALI Mustafa YILDIRIM Cafer ŞAT Ali GÜZEL H.Tülay TUĞCU Mustafa BUMİN Fazıl SAĞLAM Ertuğrul ERSOY Ali HÜNER Aysel PEKİNER Samia AKBULUT Yalçın ACARGÜN Mustafa Yaşar AYGÜN Enis TUNGA Nurettin TURAN Rüştü SÖNMEZ Mahir Can ILICAK Mustafa YAKUPOĞLU Ahmet Necdet SEZER Güven DİNÇER Lütfi F. TUNCEL Selçuk TÜZÜN Yekta Güngör ÖZDEN M. Yılmaz ALİEFENDİOĞLU İhsan PEKEL Mustafa GÖNÜL A. Oğuz AKDOĞANLI Servet TÜZÜN Mustafa ŞAHİN Yavuz NAZAROĞLU Erol CANSEL Necdet DARICIOĞLU Lemi ÖZATAKAN Mehmet Nuri ÇINARLI Muammer TURAN Mahmut C. CUHRUK Mehmet Şerif ATALAY Vural Fuat SAVAŞ Adnan KÜKNER Selahattin METİN Orhan ONAR Osman Vahdettin OKTAY Kenan TERZİOĞLU Hasan Semih ÖZMERT Osman Mikdat KILIÇ Ahmet Hamdi BOYACIOĞLU Mithat ÖZOK Hüseyin KARAMÜSTANTİKOĞLU Nahit SAÇLIOĞLU Adil ESMER Hakkı MÜDERRİSOĞLU Nihat O. AKÇAKAYALIOĞLU Şevket MÜFTÜGİL Ahmet ZEYNELOĞLU Muammer YAZAR Ahmet Salih ÇEBİ İhsan Necdet TANYILDIZ Bülent OLÇAY Osman TOKCAN Ali Rüştü ARAL Ahmet ERDOĞDU Ömer Lütfi ÖMERBAŞ Muhittin GÜRÜN Fahrettin ULUÇ Hasan GÜRSEL Kani VRANA Abdullah ÜNER Ahmet KOÇAK Sıtkı Şekip ÇOPUROĞLU Yusuf Ziya ÖNEL Halit Hulki ZARBUN Ahmet AKAR İhsan ECEMİŞ Muhittin TAYLAN Şahap ARIÇ Ali Kemal BERKEM Avni GİVDA Sait KOÇAK Ali Fazıl ULUOCAK Ahmet Nuri ÜLGENALP Mustafa KARAOĞLU Ahmet Recai SEÇKİN İsmail Hakkı KETENOĞLU Mahmut Celalettin KURALMEN Salim BAŞOL A. Şeref HOCAOĞLU Feyzullah USLU Ahmet Fazlı ÖZTAN İhsan KEÇECİOĞLU İ. Hilmi SENİL M. Şemsettin AKÇAOĞLU Mustafa Ekrem TÜZEMEN Rifat Orhan GÖKSU Mehmet Asım ERKAN Ömer Lütfi AKADLI Y. Cemalettin KÖSEOĞLU Yekta AYTAN İ. Hakkı ÜLKMEN Sünuhi ARSAN Osman YETEN Ekrem KORKUT Tevfik GERÇEKER

Binası[]

Anayasa Mahkemesi Hizmet Binası T.C. Anayasa Mahkemesi Hizmet Binası Tüm Proje İşi 2004 yılında T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın düzenlemiş olduğu, ulusal ve tek kademeli mimari proje yarışması neticesinde, katılımcı 79 proje arasından, MONO Mimarlık Ltd.Şti’nin hazırlamış olduğu projenin birincilik ödülünü kazanmasıyla sonuçlanmıştır.

Anayasa Mahkemesi binası için Çukurca Devlet Mahallesinde tahsis edilen arsanın yetersiz kalacağı düşüncesiyle arsa değişikliği talebi ilgili kurumlar nezdinde değerlendirilmiş; Ankara/Çankaya ilçesi Ahlatlıbel Yalıncak Köyü mevkiinde bulunan ve 27012 ada ve 2 nolu parseldeki 63826 m2 yüzölçümlü arazi PTT Genel Müdürlüğünden trampa yoluyla alınarak Anayasa Mahkemesine yeni hizmet binası yapılmak üzere tahsis edilmiştir. Anayasa Mahkemesi, 29 Ekim 2006 günü yapılan bir törenle temeli atılan yeni hizmet binasına 2009 yılı Mart ayı sonunda taşınarak faaliyetine bu binada devam etmektedir.

Görevler[]

Norm Denetimi[]

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasa’ya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler.

Ancak, olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin şekil ve esas bakımından Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesine dava açılamaz. Ayrıca usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası antlaşmalar hakkında da Anayasa Mahkemesine başvurulamaz.

Norm denetiminde “iptal davası” ve “itiraz yolu” olmak üzere iki tür başvuru usulü vardır.

İptal davası yoluna “soyut norm denetimi” itiraz yoluyla denetime ise “somut norm denetimi” de denilmektedir. Çünkü itiraz yolunda, başvuru konusu normun anayasaya uygunluğunun denetimi, görülmekte olan bir dava aracılığıyla gerçekleşmektedir.

Kanunların, kanun hükmündeki kararnamelerin, Türkiye Büyük Millet Meclisi İç tüzüğünün şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesinde iptal davası açabilme hakkı, Cumhurbaşkanına, iktidar ve ana muhalefet partisi meclis grupları ile Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının en az beşte biri tutarındaki üyelere aittir. İktidarda birden fazla siyasî partinin bulunması halinde, iktidar partilerinin dava açma hakkını en fazla üyeye sahip olan parti kullanır. Bu yolda dava açma süresi genel olarak iptali istenen normun Resmî Gazetede yayımlanmasından başlayarak altmış gündür. Ancak kanunlara ve Anayasa değişikliklerine karşı şekil bozukluğuna dayalı iptal davası açma süresi on gündür. Şekil bakımından denetleme sadece Cumhurbaşkanınca veya Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin beşte biri tarafından istenebilir.

İtiraz yoluna ise ancak kanun ve kanun hükmünde kararnameler konu olabilir. Kanunların şekil bakımından Anayasaya aykırılığı da itiraz yolunun konusu olamaz. Bu yolda, bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin hükümlerini Anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, Anayasa Mahkemesinin bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakır. Bu çerçevede itiraz yolunun koşulları şunlardır:

  • Bakılmakta Olan Bir Dava Olmalıdır,
  • Davaya Bakmakta Olan Bir “Mahkeme” Olmalıdır,
  • Davada Uygulanacak bir Kanun ya da KHK Hükmü Olmalıdır,
  • Mahkeme Uygulanacak Hükmü Anayasaya Aykırı Görmeli veya Aykırılık İddiasının Ciddi Olduğu Kanısına Varmalıdır.
  • Anayasa Mahkemesi iptal ve itiraz yolunda “ret” ya da “iptal” kararı verebilir. Ret kararı ilk ya da esas inceleme aşamasında verilebilir.

Bireysel Başvuru[]

Türkiye Cumhuriyeti Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne 1954 yılında taraf olmuş; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine bireysel başvuru hakkını 1987’de, zorunlu yargılama yetkisini ise 1990 yılında kabul etmiştir. 2004 yılında yapılan anayasa değişikliğiyle de başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak üzere, Türkiye’nin taraf olduğu temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası sözleşmelere, kanunların üzerinde bir değer atfedilmiştir. Temel haklarla ilgili “evrensel ölçütlere” atıf yapan değişikliklerin son halkasını ise, 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolunun açılması oluşturmuştur.

Bireysel başvurunun uygulamaya geçirilmesiyle, kamu gücünü kullanan kişi ve kurumların sebep olduğu hak ihlallerine karşı 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren anayasal yargı denetimi başlatılmıştır. Buna göre, 23 Eylül 2012 tarihi itibarıyla herkes, Anayasa’mızda güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilmektedir.


Yüce Divan Yargılamaları[]

Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar. Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanırlar.

Yüce Divanda, savcılık görevini Cumhuriyet Başsavcısı veya Cumhuriyet Başsavcıvekili yapar.

Siyasi Parti Kapatma Davaları[]

Siyasî Partilerin kapatılması, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının açacağı dava üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından karara bağlanır. Anayasa Mahkemesi, temelli kapatma yerine, dava konusu fiillerin ağırlığına göre ilgili siyasî partinin Devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına karar verebilir.

Siyasi Partilerin Mali Denetimi[]

Siyasî partilerin mali denetimi Anayasa Mahkemesi tarafından yerine getirilir. Anayasa Mahkemesi, bu denetim görevini yerine getirirken Sayıştaydan yardım sağlar.

Yasama Dokunulmazlığı İşleri[]

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına veya milletvekilliğinin düştüğüne karar verilmesi durumunda, bu karar tarihinden başlayarak yedi gün içerisinde ilgili üye ya da milletvekillerinden herhangi biri tarafından bu karara karşı iptal istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulabilir. Anayasa Mahkemesi bu iptal istemini onbeş gün içinde kesin olarak karara bağlar.

Milletvekilliğinin Düşmesi İşleri[]

Milletvekilliğinin düşmesine Anayasa’nın 84 üncü maddenin birinci, üçüncü veya dördüncü fıkralarına göre karar verilmiş olması hallerinde, Meclis Genel Kurulu kararının alındığı tarihten başlayarak yedi gün içerisinde ilgili milletvekili veya bir diğer milletvekili, kararın, Anayasaya, kanuna veya İçtüzüğe aykırılığı iddiasıyla iptali için Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Anayasa Mahkemesi, iptal istemini onbeş gün içerisinde kesin karara bağlar.

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı Seçimi[]

Uyuşmazlık Mahkemesinin Başkanlığını Anayasa Mahkemesince, kendi üyeleri arasından görevlendirilen üye yapar.

ADRES[]

T.C. ANAYASA MAHKEMESİ Ahlatlıbel Mahallesi İncek Şehit Savcı Mehmet Selim Kiraz Bulvarı No : 4 Posta Kodu:06805 Çankaya / ANKARA

İLETİŞİM[]

Telefon : 312 463 73 00 Faks : 312 463 74 00 E-posta : bilgi@anayasa.gov.tr Bilgi Edinme Başvurusu İçin Tıklayınız.


Dış Bağlantı[]

[1] [2]

Bakınız

19124 Anayasası
1982 Anayasası
1961 Anayasası

Advertisement