Bandırma | |||
Bandırma Limanı ve çevresi. | |||
|
|||
İlçenin il genelindeki konumu. | |||
Bandırma'nın Türkiye'deki konumu | |||
Ülke |
| ||
---|---|---|---|
Bölge | Marmara | ||
İl | Balıkesir | ||
Yönetim | |||
- Belediye başkanı | Sedat Pekel (CHP) | ||
Yüz ölçümü | |||
- Kent | 690 km² (266,4 sq mi) | ||
Rakım | 63 m (207 ft) | ||
Nüfus (2008) | |||
- Kent | 130,285 | ||
- Merkez | 111,500 | ||
TÜİK | |||
Zaman dilimi | DAZD (UTC+2) | ||
- Yaz (YSU) | DAYZD (UTC+3) | ||
Alan kodu | 0266 | ||
Website: bandirma-bld.gov.tr |
Bandırma, Balıkesir ili'nin kuzeyinde bulunan, Marmara Denizi kıyısındaki bir liman ilçesi.
Coğrafya[]
İlçe toprakları kıyı bölgesinde oldukça düzdür. Hafif engebelerle kesinlen bu düzlükler güneye doğru yükselir. İlçe topraklarından doğan Kocaavşa Deresi Kuş Gölü'ne dökülür. Çanakkale ili'nden doğan Gönen Çayı, ilçenin kuzeyinden geçer ve Kapıdağ Yarımadası'nın batısından Marmara Denizi'ne dökülür.[1] İlçenin güneyinde Kuş Cenneti adıyla da bilinen Manyas Gölü vardır. Bu gölün bulunduğu 24.047 hektarlık alan 1959 yılında Kuşcenneti Millî Parkı adıyla ulusal park ilan edilmiştir.[2] Evliya Çelebi bu göl için "O kadar derin değil, suyu ab-ı hayata benzer. İçinde alabalık, turna balığı, çeşit çeşit nefis balık avlanır. Devlete vergi ödeyen avcıları vardır. Öyle herkes zevk için ve ticaret için balık avlayamaz. Kışın bu göl, kaz, ördek, kuğu, karabatak, yeşilbaş, martı, saka kuşu ve diğer güzel kuşlarla dolar." demiştir.[3] Parkta dönemlere göre 239 kuş türü bulunmaktadır. Bu park 1998 yılında Ramsar Sözleşmesi kapsamına alınmıştır.[4]
Konum[]
Bandırma'nın kuzeyinde Marmara Denizi ve Balıkesir ili'ne bağlı Erdek ilçesinin kurulu olduğu Kapıdağ Yarımadası, güneyinde Manyas ilçesi ve Manyas Kuşgölü, batısında, Gönen ilçesi, doğusunda ise Bursa ili'ne bağlı Karacabey ilçesi bulunmaktadır.[5]
İklim[]
Tarih[]
Bizans ve öncesi dönem[]
Tarihte Kizikos, Panderma, Panormos gibi adlar alan Bandırma çok eski bir yerleşim merkezidir. Kuruluşu hakkında kesin bilgi olmayan Bandırma'nın Kizikos'ta yapılan kazılarda bulunan bir lahitten İÖ. VIII-X yüzyıllar arasında kurulduğu düşünülmektedir. Bandırma ilk başta Misya bölgesi sınırları içerisindeydi. Bu yıllarda adı Panormos idi. İÖ. 334'te Büyük İskender, Perslerin elinde bulunan bölgeyi kendi devletinin sırnırları içine kattı. İskender'in ölümünden sonra bölge Romalıların eline geçti. Roma İmparatorluğu'nun 330 yılında ikiye ayrılmasından sonra Doğu Roma İmparatorluğu'nda kalan Bandırma, 1076'da Kutalmış tarafından ele geçirildi; ancak bölge 1106'da tekrar Doğu Roma İmparatorluğu'na geçti.[3]
Osmanlı dönemi[]
1830'da Erdek Kazası'nın Kapıdağı Bucağı'na bağlanmış, Tanzimat'tan sonra ayrı bir kaza olmuştur. 1874'te büyük bir yangın geçiren Bandırma, 1877-78 Osmanlı Rus Savaşı'ndan sonra Kırımlı ve Rumen göçmenlerin gelmesi ile kalabalıklaşmıştır.[6]
Cumhuriyet dönemi[]
Ekonomi[]
Bandırma, Türkiye'deki tüm il merkezleri ve ilçeler arasında yapılan bir sıralamaya göre Türkiye'nin en gelişmiş 23. kentidir.[7]İlçe bu özelliği ile 33. sırada yer alan Balıkesir kent merkezinden 10 basamak öndedir.[8] Ayrıca, ilçe çeşitli kriterlere göre hazırlanan il yapılabilecek ilçeler sıralamasında 87 ilçe arasından 3. olmuştur.[8] İlçe Balıkesir ili'nin ilçeleri arasında en hızlı gelişen ilçedir. Günümüzde Bandırma, Balıkesir ili'nin ekonomik merkezi durumuna gelmiştir.[3] 2008 verilerine göre Balıkesir ili'nde en yüksek kurumlar vergisi ödeyen 100 firma arasından 34'ü, ilk 10 firma arasından 4'ü Bandırma kökenlidir. İlçenin il genelindeki kurumlar vergisi payı %20.6'dır.[8] Yine 2008 verilerine göre il genelinde en yüksek gelir vergisi ödeyen 100 kişiden 17'si, 10 kişiden 5'i Bandırma kökenlidir. Bu sayılarla Bandırmalı mükelleflerin il genelindeki payı %29'dur.[8]
İlçe ekonomisi 10.000 kişi istihdam etmektedir. Bu istihdam hacminin %50si sanayi, %20'si tarım, %30'u hizmetler sektöründe çalışmaktadır. Sanayi sektöründe çalışan nüfusun %30'u tarıma dayalı sanayide, %10'u kimya sanayisinde, %5'i madencilik, %5'i makine sanayisinde çalışmaktadır.[9]
Kuruluşlar[]
İlçede 1926 yılında Yahya Sezai Uzay tarafından Bandırma Ticaret Odası,[10] 1940 yılında Bandırma Ticaret Borsası kurulmuştur. Bandırma Ticaret Borsası kuruluş tarihine göre Türkiye'nin en eski 23. borsasıdır.[11]
Sanayi[]
İlçede 1997 yılında Bandırma Ticaret Odası'nın desteği ile Bandırma Organize Sanayi Bölgesi kurulmuştur. 52 sanayi parseli ve 150 hektarlık genişleme alanı bulunan OSB'de bugün 10 fabrika bulunmakta, 7 fabrika da inşa edilmektedir. toplamda 944.444 m² alana kurulu bölgede 5.000-85.000 m² arası büyüklükte 52 sanayi parseli bulunmaktadır.[12]
Bugün Türkiye'de üretilen kimyasal gübrenin %15'i, etlik civcivin %25'i, yumurtalık civcivin %20'si, beyaz etin %22'si, yumurtanın %22'si ilçede üretilmektedir.[8]
Ticaret[]
Bandırma'da ticaret genellikle deniz yolu ile yapılır. Bandırma Limanı, İstanbul'dan sonra Marmara Denizi'nin en büyük ikinci, Türkiye'nin beşinci büyük limanıdır. Limanın derinliği 12 metredir ve 20 bin grostona kadar 15 adet gemi aynı anda yükleme-boşaltma yapabilir. Bandırma'nın ihraç ürünleri madenler, piliç eti, yumurta, deniz ve su ürünlerinden oluşmaktadır. Yapılan ticaret hacmi 800 milyon $ kadardır.[9]
Tarım ve Hayvancılık[]
Bandırma'da kırsal kesimde en yoğun etkinlik bitkisel üretimdir. Mısır, yulaf, şeker pancarı ve bakla en çok üretilen ürünlerdir. Bağlarda şaraplık üzüm üretilir. Sebzeciliğin de gelişkin olduğu ilçede maydonoz üretimi önemlidir.[6]
İlçede sığır ve koyun da yetiştirilir. İlçede kurulu Merinos yetiştirme çiftliğinde damızlık koç ve koyun yetiştirilir. Genellikle büyük kentler ve çevresinde yoğunlaşan tavukçuluk da ilçede önemli bir geçim kaynağıdır. Ayrıca, Marmara Denizi kıyılarında ve Manyas Gölü'nde balıkçılık yapılır.[6]
Demografi[]
1893'te eyaletler bazında yapılan nüfus sayımına göre Karesi Sancağı'na bağlı Bandırma Kazası'nın nüfusu 40.912'dir. Bu nüfusun 20.065'i kadın, 20.847'si erkektir. Nüfusun etnik yapısına bakıldığında ise ilçede 14.519 Müslüman kadın, 15.473 Müslüman erkek, 2762 Rum kadın, 2725 Rum erkek, 2282 Ermeni kadın, 2175 Ermeni erkek, 443 Katolik kadın, 406 Katolik erkek, 59 yabancı kadın, 68 yabancı erkek vardır.[3] 2000 yılına göre Bandırma ilçesi toplam nüfusu 120.753'tür. Bu nüfusun 59.882'si erkek, 60.871'i kadındır. İlçede kentli nüfus köy nüfusundan fazladır. Toplam nüfusun 97.419'u şehirde, 23.334'ü köylerde yaşar. Kentte yaşayan nüfusun 48.074'ü erkek, 49.345'i kadın iken köylerde bu sayı 11.808 erkek, 11.526 kadındır. İlçede km²'ye 204 kişi düşmektedir.[13] İlçede 34.490 kişi ilkokul mezunu, 3900 kişi ilköğretim mezunu, 7358 kişi ortaokul mezunu, 404 kişi ortaokul dengi meslek yüksekokulu mezunu, 10.067'si lise mezunu, 5655'i lise dengi meslek yüksekokulu mezunu, 7089'u yükseköğretim mezunudur. 5172 kişinin okuma yazma bilmediği ilçede bunların 1286'sı erkek, 3886'sı kadındır. Geri kalan 83.958 kişi okuma yazma bilirken, ilçede 14.930 kişi herhangi bir okuldan mezun olmamıştır.[14] |
|
Kültür[]
Önemli yapılar[]
Haydar Çavuş Camisi, Tek kubneli, kare planlı bir camidir. 19. yüzyıl başlarında Haydar Çavuş tarafından yaptırılan cami, 1873'te yanmıştır. Daha sonra Mimar Kemaleddin'in planına göre Neoklasik üslupta yeniden inşa edilmiştir.[3]
Eğitim[]
İlçede 1899'da Rum Rüştiyesinde 228 erkek, Ermeni Rüştiyesi'nde 200 kız, 225 erkek öğrenci öğrenim görmekteydi. Aynı tarihte Bandırma Rüştiyesi'nde 87 öğrenci eğitim görmekteydi.[3]
Turizm[]
Ulaşım[]
İlçeden İstanbul'a her gün düzenli feribot seferleri vardır.[15]
Spor[]
Kardeş kentler[]
Kamen, Almanya
Kaynakça[]
- (15 Kasım 2009). "Bandırma özel eki". Ekonomist.. 22 Kasım 2009 tarihinde erişildi.
Dipnotlar[]
- ↑ Şablon:Ansiklopedi belirt
- ↑ "Error: no
|title=
specified when using {{Cite web}}Şablon:Namespace detect showall". http://www.milliparklar.gov.tr/mpd/mp/milliparklar.asp. - ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Şablon:Ansiklopedi belirt
- ↑ Şablon:Ansiklopedi belirt
- ↑ Dosya:Balıkesir location districts.svg haritasına göre.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Şablon:Ansiklopedi belirt
- ↑ Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı: Yerel Yönetimler Özel İhtisas Komisyonu Raporu Ankara: T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA MÜSTEŞARLIĞI, 2001. xvi, 186 s. (DPT.2538 - ÖİK.554) ISBN: 975-19-2567-3
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 (15 Kasım 2009). "Bandırma Artık İl Olmalı". Ekonomist: 8.. 22 Kasım 2009 tarihinde erişildi.
- ↑ 9,0 9,1 (15 Kasım 2009). "Bandırma 10 Bin Kişiye İstihdam Sağlıyor". Ekonomist: 36.. 22 Kasım 2009 tarihinde erişildi.
- ↑ (15 Kasım 2009). "Yeni Projelerle Ekonomiye Canlılık Getiriyoruz". Ekonomist: 16.. 22 Kasım 2009 tarihinde erişildi.
- ↑ (15 Kasım 2009). "Güney Marmara'nın Parlayan Yıldızı Destek Bekliyor". Ekonomist: 32.. 22 Kasım 2009 tarihinde erişildi.
- ↑ (15 Kasım 2009). "Bölgenin En Sorunsuz Yatırım Alanı Bizde". Ekonomist: 24.. 22 Kasım 2009 tarihinde erişildi.
- ↑ Şablon:Ansiklopedi belirt
- ↑ Şablon:Ansiklopedi belirt
- ↑ Şablon:Ansiklopedi belirt
Dış bağlantılar[]
Şablon:Bandırma belde ve köyleri