Dosya:Ömer çelik pembe Karadeniz kuzey Türk.devleti.
2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. ve görevdeki Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün görev süresinin 28 Ağustos 2014'de sona ermesi ve yerine gelecek 12. Cumhurbaşkanını belirlemek için yapılacak olan seçim.[1] Seçim tarihi, Yüksek Seçim Kurulu tarafından ilk turu 10 Ağustos 2014 Pazar günü, seçimin ikinci tura kalması durumunda ise ikinci oylama 24 Ağustos 2014 Pazar günü olarak belirlendi. Yurt dışında yaşayan Türkler için bulundukları ülkede oy kullanma tarihleri ilk tur için 31 Temmuz-3 Ağustos 2014, ikinci tur seçimi ise 17-20 Ağustos 2014 olarak açıklandı.[2][3]
== Arka plan ==kuzey Türk.devleti. 2007 anayasa değişikliği referandumu sonucu gerçekleşen değişiklikle, Türkiye Cumhuriyeti Siyasi Tarihi'nde ilk kez bir cumhurbaşkanı doğrudan halk oylaması ile bu seçimde seçilecektir.[4][5] Kabul edilen değişikliklerden diğerleri ise, cumhurbaşkanının görev süresinin yedi yıldan beş yıla indirilmesi ve bir kişinin en fazla iki defa bu göreve seçilebilmesiydi.
Ancak, 28 Ağustos 2007 tarihinde yedi yıllık bir dönem için Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Cumhurbaşkanı olarak seçilen Abdullah Gül'ün görev süresi ve dolayısıyla bir sonraki seçimin tarihi, 21 Ekim 2007 tarihinde düzenlenen referandumda kabul edilen anayasa değişikliği nedeniyle tartışmalı hale gelmişti. Anayasa Mahkemesi, 15 Haziran 2012 tarihinde, Cumhuriyet Halk Partisi tarafından, 6271 sayılı kanunun bazı hükümlerinin iptali istemiyle açılan davayı esastan karara bağladı. Yüksek Mahkeme, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün görev süresinin 7 yıl olduğuna ve ikinci kez aday olabileceğine karar verdi.[6]
Adayların belirlenmesi
16 Haziran 2014 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve Milliyetçi Hareket Partisi lideri Devlet Bahçeli TBMM'de düzenledikleri ortak basın toplantısıyla Ekmeleddin İhsanoğlu'nu çatı aday olarak göstereceklerini açıkladılar.Şablon:Haber kaynağı 30 Haziran 2014 tarihinde ise, Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından düzenlenen basın toplantısı ile partinin cumhurbaşkanı adayının Selahattin Demirtaş olduğu açıklandı.Şablon:Haber kaynağı 1 Temmuz 2014 tarihinde Adalet ve Kalkınma Partisi'nin Cumhurbaşkanı adayının Genel Başkan ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan olduğu açıklandı.Şablon:Haber kaynağı
Seçim takvimi
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Sadi Güven 6 Mayıs 2014 günü yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinin 29 Haziran 2014 Pazar günü başlayacağını, aynı gün adaylık başvurularının da başlayacağını ve başvuruların 3 Temmuz 2014 Perşembe günü saat 17.00'ye kadar devam edeceğini söyledi.[7]
Cumhurbaşkanı geçici aday listeleri 8 Temmuz 2014 Salı günü, kesin aday listeleri ise 11 Temmuz 2014 Cuma günü Resmi Gazete'de yayımlanacak olup, kesin aday listelerinin Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla birlikte propaganda dönemi başlayacaktır.
Cumhurbaşkanlığı için ilk oylama 10 Ağustos 2014, seçimin ikinci oylamaya kalması durumunda ise ikinci oylama 24 Ağustos 2014 tarihi olarak belirlendi. Yurt dışında yaşayan vatandaşlar için bulundukları ülkelerde oy kullanma tarihleri ise, ilk oylama için 31 Temmuz - 3 Ağustos 2014, seçimin ikinci oylamaya kalması durumunda ise, 17 - 20 Ağustos 2014 olarak belirlendi. Cumhurbaşkanı seçiminde, bir sandık bölgesindeki seçmen sayısı ise 400 olarak belirlendi.
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu (yüzde 50+1 oy) alan aday cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü (24 Ağustos) ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış bulunan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilmiş olacak. Yeni cumhurbaşkanı 28 Ağustos 2014 günü Abdullah Gül’den görevi devralıcaktır.
25 Temmuz 2014 Cuma günü 17:00 itibari ile yurt dışı yerleşik Türk vatandaşları için gümrük kapılarında oy verme işlemi başladı. Oy verme işlemi 10 Ağustos 2014 tarihine kadar sürecektir.[8]
İlk kez bu seçimde uygulanmaya başlayacak olan yurtdışı vatandaşların oy kullanma işlemleri 31 Temmuz 2014 günü Avustralya'da yerel saat ile 8:00'da başlamıştır. Oy verme tarih ve saatleri ülkelere göre değişmektedir.[9]
Yurt dışında oy verme işlemleri 500'den fazla seçmenin yaşadığı 54 ülkede kurulacak seçim merkezlerinde yapılmıştır. Yurt dışında oy kulanabilecek toplam seçmen sayısı 2 milyon 790 bin 408 kişidir. En çok seçmenin kayıtlı olduğu ülke 1 milyon 391 bin 704 kişi ile Almanya olurken, en fazla oyun seçmenin kayıtlı olduğu seçim merkezi ise 257 bin 149 kişi ile Düsseldorf olmuştur. Düsseldorf'ta kayıtlı seçmen sayısı Türkiye'ki Amasya, Artvin, Bilecik, Erzincan, Kırşehir, Muş, Niğde, Rize, Sinop, Tunceli, Uşak gibi bir çok ilin merkez ilçe ve köylerindeki seçmen sayısından fazladır. [10] Yurtdışında oy kullanımı 3 Ağustos 2014 tarihinde sona ermiştir. Buna göre seçimlerin yaz aylarına gelmiş olmasından dolayı seçim merkezlerindeki katılım beklenenden düşük kalmıştır. [11] Bazı ülkelerdeki katılım sayıları şöyle gerçekleşmiştir; Almanya'da 1 milyon 400 bin seçmenden 113 bin 606'sı, Hollanda'da ise 240 bin Türk'ten 17 bin 295'i, Belçika'da 127 bin 518 seçmenden 8 bin 66'sı, İtalya'da 13 bin seçmenden bin 30'u, Polonya'da Bin 770 seçmenden 234'ü, Yunanistan'da 10 bin kişiden 412'si, Katar'da 2 bin 212 seçmenden 308'i, Danimarka'da 30 bin seçmenden bin 60'ı, Azerbaycan'da 6 bin 305 seçmenden 947'si, Kırgızistan'da Bin 400 seçmeden 263'ü, Kazakistan'da 4 bin seçmenden 520'si oylarını kullanmışlardır.[11] Bu rakamlar sonucunda yurtdışında oy kullananların sayısı yaklaşık olarak 232 bin olarak açıklanmıştır. [12]
Bağışlar
9 Ağustos 2014 tarihli toplam seçim bağışı miktarları aşağıdaki gibidir.
Aday | Bağış yapan kişi sayısı | Tutar (TL) |
---|---|---|
Recep Tayyip Erdoğan | 1,350,796 | 55,260,778[13] |
Ekmeleddin İhsanoğlu | 2,172 | 8,500,000[14] |
Selahattin Demirtaş | 7,119 | 1,213,000[14] |
Oy verme
2 Temmuz 2014 tarihinde askıya çıkan seçmen listeleri için itiraz süresi 9 Temmuz'da sona erecek. Yüksek Seçim Kurulu seçimde kullanılacak oy pusulalarında adayların fotoğraflarının yer alacağını açıkladı. [15]
Ayrıca, yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları ilk defa bir seçim için yaşadıkları ülkede oy kullanacaklardır.[16]
Sonuçlar
Aday | Destekleyen partiler | 1. Tur | 2. Tur | ||
---|---|---|---|---|---|
Oy sayısı | % | Oy sayısı | % | ||
Recep Tayyip Erdoğan | Adalet ve Kalkınma Partisi [17], Anavatan Partisi [18] | ||||
Selahattin Demirtaş | Halkların Demokratik Partisi [19], Emek Partisi[20], Emekçi Hareket Partisi[21], Devrimci Sosyalist İşçi Partisi[22],Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi [23] | ||||
Ekmeleddin İhsanoğlu | Cumhuriyet Halk Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi [24], Bağımsız Türkiye Partisi, Demokrat Parti, Demokratik Sol Parti [25], Büyük Birlik Partisi [26], Liberal Demokrat Parti [27], Türkiye Sosyalist İşçi Partisi, Devrimci Halk Partisi [28], Doğru Yol Partisi [29], Kadın Partisi [30], TURK Parti [31], Hak ve Adalet Partisi [32], BAK Parti[33] | ||||
Toplam geçerli oy | |||||
Toplam geçersiz oy | |||||
Toplam oy kullanan seçmen | |||||
Kayıtlı seçmen |
İllere göre sonuçlar
Aşağıda, belirtilen illerin, belirtilen ilçelerine göre ve yurtdışında kullanılan oylar sonucunda oluşan 2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçim sonuçları yer almaktadır.
Şablon:Col-5- Adana
- Adıyaman
- Afyonkarahisar
- Ağrı
- Aksaray
- Amasya
- Ankara
- Antalya
- Ardahan
- Artvin
- Aydın
- Balıkesir
- Bartın
- Batman
- Bayburt
- Bilecik
- Bingöl
- Bitlis
- Bolu
- Burdur
- Bursa
- Çanakkale
- Çankırı
- Çorum
- Denizli
- Diyarbakır
- Düzce
- Edirne
- Elazığ
- Erzincan
- Erzurum
- Eskişehir
- Gaziantep
- Giresun
- Gümüşhane
- Hakkari
- Hatay
- Iğdır
- Isparta
- İstanbul
- İzmir
- Kahramanmaraş
- Karabük
- Karaman
- Kars
- Kastamonu
- Kayseri
- Kırıkkale
- Kırklareli
- Kırşehir
- Kilis
- Kocaeli
- Konya
- Kütahya
- Malatya
- Manisa
- Mardin
- Mersin
- Muğla
- Muş
- Nevşehir
- Niğde
- Ordu
- Osmaniye
- Rize
- Sakarya
- Samsun
- Siirt
- Sinop
- Sivas
- Şanlıurfa
- Şırnak
- Tekirdağ
- Tokat
- Trabzon
- Tunceli
- Uşak
- Van
- Yalova
- Yozgat
- Zonguldak
- Yurtdışı
Kaynakça
- ↑ "Cumhurbaşkanı Seçimi". Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu. 25 Haziran 2014. http://ysk.gov.tr/ysk/faces/HaberDetay?training_id=YSKPWCN1_4444005790&_adf.ctrl-state=1pxfs94ns_92&_afrLoop=11027312501626245&_afrWindowMode=0&_afrWindowId=1pxfs94ns_89. Erişim tarihi: 02 Temmuz 2014.
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ 11,0 11,1 Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon hatası:başlık gerekiyor.
- ↑ 14,0 14,1 "İşte cumhurbaşkanı adaylarına yapılan bağış miktarı". Akşam. 9 August 2014. Erişim tarihi: 9 August 2014.
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ "AK Parti‘nin cumhurbaşkanı adayı Recep Tayyip Erdoğan". 17 Temmuz 2014. http://www.aksam.com.tr/siyaset/ak-partinin-cumhurbaskani-adayi-recep-tayyip-erdogan/haber-320922. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2014.
- ↑ http://www.haber7.com/ic-politika/haber/1184066-ozalin-partisi-hangi-ismi-destekleyecek
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Selahattin Demirtaş’ın Adaylığında Birleşelim
- ↑ DSİP seçim kampanyası için sokakta: Özgürlük ve barış için Demirtaş!
- ↑ Cumhurbaşkanı Adayımız Bellidir.
- ↑ "Muhalefetin çatı adayı Ekmeleddin İhsanoğlu". 16 Haziran 2014. http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/06/16/iste-muhalefetin-kosk-adayi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2014.
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ "LDP İhsanoğlu’nu Destekleyecek". http://www.ldp.org/ldp-ihsanoglunu-destekleyecek/. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2014.
- ↑ Şablon:Haber kaynağı
- ↑ "DYP Muhalefetin Adayı İhsanoğlu'nu Yeniden Destekleme Kararı Aldı". 21 Temmuz 2014. http://www.sondakika.com/haber/haber-dyp-muhalefetin-adayi-ihsanoglu-nu-yeniden-6285002/. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014.
- ↑ Şablon:Webkaynağı
- ↑ "TURK PARTİ de “Ekmeleddin İhsanoğlu” dedi". 23 Temmuz 2014. http://www.turkparti.org.tr/haberoku.php?id=118. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2014.
- ↑ "Ekmeleddin İhsanoğlu'na Hak ve Adalet Partisi'nden destek". 23 Temmuz 2014. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26873031.asp. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2014.
- ↑ "İhsanoğlu'na BAK Parti'den destek kararı". 3 Ağustos 2014. http://gundem.bugun.com.tr/ihsanogluna-bir-partiden-daha-destek--haberi/1210277. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2014.
Şablon:İllere göre 2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçim sonuçları