Yenişehir Wiki
Advertisement


EÇS/1/191 Evliya Çelebi Seyahatnamesi 1.Cilt Evliya celebi
Evliya Çelebi
EÇS/1/193

Cennet gibi olan Bağdad eyâleti: On sekiz sancaktır. Hazine defterdarı,defterdar kethüdası,timar defterdarı vardır. Yedi sancağında diğer memleketler gibi zeâmet ve timar diye anılırlar ki adları şunlardır: Hille,Zenkâbâd,Cevarzur,Mahiye,Cenköle,Karadağ.

Bu sancaklardan başka on bir sancağa da Arz-ı Irak derler ki, zeâmet ve timarı yoktur. Ancak sancakbeylerinin hâsı vardır. Bâzı köyler ve kili yerleri tahmine göre şu sancaklardır. Dertenek,Semavat,Beyat,Derne,Debalâ ve evsat,Kernede,Dermirkapı,Kranya,Keylân.. Bu eyâlete bağlı imâdiye eyâleti vardır ki timar ve zeâmeti yoktur. Beyleri oranın sahibidir. Lâkin kanun gereğince harbe gelmeğe mecburdurlar.

Basra eyâleti: Kanunî Sultan Süleymân'ın mesut zamanında Osmanlı memleketlerine katılmıştı. Evvelden mülkiyet üzere zaptolunurdu' Dördüncü Sultan Mehmed zamanında Osmanlı ülkesinin bir eyâleti olmuştur. Şimdi mal defterdarı,çavuşlar kethüdası vardır. Timar ve zeâmet olmadığından alaybeyi,çeri-başı dahi olmayıp bütün arazi Basra valisinin iltizamına verilmiştir.

El'Ahsâ eyâleti: Mülkiyet üzere mutasarrıflardır. Evvelce Osmanlılar tarafından beylerbeyi gönderildi. Şimdi zorla zaptetmişlerdir. Ymen eyâletini de Dördüncü Sultan Murad zamanında imamlar zorbalıkla zaptettiler.

Habeş eyâleti: Burada da timar ve zeâmet yoktur, Üç senede bir İstanbul'dan bir vali giderek mülkün tamamını elinde tutmaktadır. İltizam usulü değildir,

Mekke-i Mükerreme eyâleti: Cidde paşası ike Mekke Şerifi beraberce ve ortak olarak ellerinde bulundurmaktadırlar, Bendlerden sağlanan gelire ortak olup başka işleri yoktur. Duâcı güruhundandır.

Mısır eyâleti: Burada da timar ve zeâmet yoktur. Kasaba ve köyleri ona göre yazılmıştır. Bu köylerin bir kısmı hükümetin malı,bir kısmı vakıftır. Bir kısmı da Küşufiyedir. Mı-


Advertisement