|
|
| ←EÇS/10/156 | Evliya Çelebi Seyahatnamesi 10.Cilt  Evliya Çelebi |
EÇS/10/158→ |
Kara Hersek'in ordusunu bozarak bu kaleyi düşmandan aldı. Peşte kalesini de kurtardı. Sonra düşman yine bu Vac kalesini istilâ etti. 951 (1544) târihinde Budin veziri Yahya Paşa-zâde Mehmed Paşa kaleyi aman ile düşmandan alıp, fethetti. İçine mühimmatı ile beraber onbin asker koydu. 1002 (1593) senesinde yine düşman istilâsına uğradı. Kaleyi boşaltarak Novigrad ile Vac kalesi arasında bir büyük tabur kurup, Novigrad'a, Hatvan'a, Peşte kalesini istilâ etmek isteyince Saturcu-Mehmed Paşa, Tiryaki Hasan Paşa —ki o zaman Bosna valisi imiş— Bosna askeriyle, Diyarbekir veziri Koca-Murad Paşa askeriyle, Murad Paşa damadı Kadı-zâde Ali Paşa Sivas eyâleti askeriyle, tamamı seksenbin asker bu Vaç kalesi altındaki taburda öyle bir cenk yaptılar ki bugün hayatta bulunan Budin gaazileri ve Vac taburu çengini hikâye ederler. Allaha hamdolsun savaş meydanı islâm elinde kalıp, Vaç kalesi düşmandan kurtarıldı. Ama Allanın hikmeti, 1011 (1602) târihinde yine Üçüncü Sultan Mehmed zamanında Almanlar Peşte kalesi ile beraber Vaç kalesini de zaptederler. Sonra Yemişçi-Hasan Paşa, Budin üzerine sadrâzam mührü ile serdâr-ı muazzam olup, Budin'den Koyunadası tarafına büyük köprü yaparak Koca-Murad Paşa ve bir çok vezirler, beylerbeyiler ve beyler ile bir yere toplanıp, müşavere ederler. Hep birlikte Peşte kalesini yedi günde yedi yerden döve döve sekizinci günü aman ile fethederler. Burada Vac kalesini boş bulup, eskiden olduğu gibi içine asker koyarlar. Amma böyle sağlam bir hisarı hiç zahmetsize, birer ekmek bahasına düşmana veren iş erleri ve kol ağaları katlolunup, kimisi de sürgün edilirler. Bu keale halkı, açlıktan kaleyi düşmana verüp, hamiyet göstermediklerinden hâlâ bütün Budinliler bunlara (Kale-i Vac, halkı aç, durma kaç) diye zarafetle şaka edüp, takılırlar.
Vaç kalesi yeri ve şekilleri: Tuna nehri kenarında dörtgen şeklinde çift palanga duvarlı, dört kat bölme bir hisardır. Duvarı üzerinde araba gezmesi mümkündür. İç kalesi Tuna kenarında dört köşe bir hisardır. Bunun da başkaca