|
←EÇS/11/303 | Evliya Çelebi Seyahatnamesi 11.Cilt Evliya Çelebi |
EÇS/11/305→ |
Muhammeddirler. Kendilerinin anlattıklarına göre altıncı iklimin ortasından, yedinci iklimin sonuna kadar Moskof diyarında 77 bin mihrabımız var diye övünürler. Ve krala senede adam başına bir altın haraç veririz derler. Ama, içlerinde zeamet erbabı, beyler, pâdişah-zâdeler vardır. Onlar haraç vermeyip, yüzellibin askerle Moskof kralıyla bile cenge giderler. Bu Ejderhan'daki Heşdik kavimleri de onlardan bir alay müslümanlardır. Mecsidleri vardır. Ama cuma namazı kılmazlar. Çok kaba ve müteassıb müslümanları vardır. Hattâ: hakirin bir kaç hademelerinin sakalları traşlı ve başlarında beyaz destar var iken (bu adamlarınız kâfirlerden midir?) diye sordular. Hakir cevap verdim (beyaz sarıklarını görmez misiz? Demin cemaatle namaz kıldıklarını görmediniz mi?) deyince onlar (biz de ona hayret ettik. Müslüman şekilli otet da, sakalı traş ola..) dediler. Hakir (Osmanlı kulları töresi, böyledir) dedim. Bu kadar mütaassıb müslümanlardır ki,kendileri bir işe başlasalar, sakallarını ikişer çatal edip kuşaklarına sokarlar. Herbirinin sakalı, on Rum adamına sakal olur. Asla türkçe ve tatarca bilmezler, sakal traş ettirmezler. Aralarında kadıları vardır. Çoğunlukla (imâdûl İslâm, Bezâziyye, Kadı Han, Tatarlıâniye) ve fıkıh, ferâiz ve (Muhammediye) kitaplarını, moskofcaya tercüme edip rusca okurlar. Ama avratlarının yüzleri açıktır. Bu Heşdik kavmi, Ejderhan'da ulufen kuldurlar. Burada 17 bin kâfir askeri vardır. Çünkü Bender vilâyettir. Bu Ejderhan eski şehir olduğundan nice yüzbin büyük evliya ve sahabe-i kiramlar gö mülüdür. (Borabay Sultan ve Taymaz Han...) ziyaretleri... Sonra küçük elçi ile İdil kenarında 6 saat gittik:
Büyük İdil nehrinin doğuşu: Tatarlar İtil derler. Müverrihlerin, Karadeniz seyyahlarının anlattıklarına göre bu dünyada İtil nehrinden büyük su yaratılmamışta. Ondan küçük nehir çoktur. Ondan küçük nehirler Tuna, Şattularab. Mısır'da Nil.. (Nil taştığı vakit büyüktür. Kışın küçüktür),, sonra Ceyhun, Seyhun, Araş, Kür suyu, Rumda Sava, Drava„ Vardar, Meriç, Tunca, Tise, Turla, Aksu, Özü, Meş? suyu»