|
|
| ←EÇS/13/130 | Evliya Çelebi Seyahatnamesi 13.Cilt  Evliya Çelebi |
EÇS/13/132→ |
Kaya sultana hattı şerif ile muaf ve müsellem has olmuştur. Hâlâ hâkimi olup, üç yüz askerle kırk yük akçe iltizam tahsil edip, yirmi bin kuruş da kendi tahsil eder. Beş kazası vardır: Denizli, Ezineâbâd, Ciharşenbe, Âbâd , Honazâbad kazalarıdır. Denizli, üç yüz pâyesiyle âli kazadır. Nahiyesi …….köydür. Şeyhülislâmı, Nakibüleşrafı, âyân ve eşrafı, kethüdâ-yeri, yeniçeri serdârı, neferleri, şehir subaşısı vardır. Kalesi düz yerde dörtgen şeklindedir. Hendeği yoktur. Etrafı 470 adımdır. Dört kapısı vardır. Kuzeyinde boyacılar kapısı, doğusunda Semerciler kapısı çok küçüktür. Kıblesinde Yenicâmi kapısı, batısında bağlar kapısı vardır. Kale Rum kayseri yapısıdır. Sonunda Selçuklulardan Keyhüsrev oğlu Keykâvus fethidir. Sonra İkinci Sultan Murad fethidir.
İçinde ev yoktur ama dükkânları çoktur. İçinde yetmiş dolap dükkânlar olan sağlam bir bezestanı vardır. Minaresiz bir câmi, bir zahire meydanı, birkaç çeşmesi, bir hanı vardır. Bu kale içinde her gece elli adam silâhlı olarak bekçilik eder. Haftada bir pazar olur. Akşamdan sonra kalede bekçilerden başka kimse kalmaz. Çünkü bu kale yer altında birçok Mısır hazinesi değerinde tüccar malı vardır. Kale dışında 44 mahalle, bağ bahçeler içinde 3600 ev, 57 mihrap vardır. Biri kale câmiidir. Yeni câmiin kıble kapısı üzerinde şunlar yazılıdır:
<<Fî eyyâmı sultânül`âzam Giyâseddünyâ veddin Keyhusrev bin Kılıç Arslan halledallahu mülkehû sene seb`in ve seb`amie>>
Bunlardan başka saray cuması, kurşunlu câmi, Ulu câmi, Tabaklar câmi, Çömlekçiler câmii meşhurdur. Bunlardan başka 37 mescid, 7 medresesi, bir dârülhadisi, 7 mektebi, 17 tekkesi vardır. Ulu câmi önünde, Ahî Duman baba, Aksinan, Karaoğlan baba sultan, Cem baba sultan tekkeleri meşhurdur. Altı hamamı vardır. Hoca Ömer, Alaca, Küçüğen oğlu, Yeni hamam, tabakhane, Şengül hamamları meşhurdur. Evler de yüz hamam vardır. Mahkeme siciline göre bu şehrin on bin yetmiş bahçesi, yedi bin dönüm, voyvoda defterinde yazılı bağı vardır. Herkes bağlarda kalır. Şehrin dört tarafında yirmi binden fazla kaynak vardır diye öğünürler. Yalnız sivrisineği pek çoktur. Yalnız yayla bağlarında yoktur. Herkes bağlarda oturduğundan ehil ve âyalleri birbirinden kaçmak yoktur. Birbirleriyle akraba gibi olmuşlardır. Halkı mavi ve beyaz ferâceler giyerler. Kadınları da beyaz izar ve muhayyer