|
|
| ←EÇS/15/155 | Evliya Çelebi Seyahatnamesi 15.Cilt  Evliya Çelebi |
EÇS/15/157→ |
Sonunda Amr ibn Âs eliyle zaptolundu, Circe eyâleti hükmündedir. 150 akçe kazadır. Kâşifine masraftan sonra beş kese hâsıl olur. Kalesi Nil sahilinde sekiz köşeli, etrafı 3600 adımdır. Üç kapısı vardır. Kale içinde 500 kadar fukara evleri vardır. Dizdarı, 150 neferi, mehterhanesi, 20 topu, bir câmi, 7 zâviye, 3 kahvehane, 600 ev vardır. Haftada bir pazarı olur. Kale dışındaki varoşunda bağlı bahçeli 700 ev vardır. Eskiden çok büyük bir şehir imiş. Sütunlar, kubbeler, takların harabeleri hâlâ görünür. Ama hâlâ vahşi kargalara yuva olmuştur. Kışın Araplar gelip otururlar bu viranelerde… Havası o kadar güzeldir ki, silâh gibi şeylerin demirleri aslâ paslanmaz. Adamların renkleri kırmızı, zinde, cima’ kâr kimselerdir. Mahbub ve mahbubesi meşhurdur. Bozası ilik gibidir. Bundan başka şeyi methedilirse hezeyandır. Aslan, Nil şelâleleri boğazların yeridir. (Bâbül ebvab – Kapılar kapısı) derler. Nil burada yedi bölük oluk adacıklar teşekkül etmiştir. Herbirinde zift, katran, kükürt, kurşun, kibrit suyu madenleri ve sıcak suları vardır. Fakat üzerlerinde imaretleri yoktur. Bu adalardaki madenleri çıkarıp istifade etmeği bilmezler. Yoksa Mısır hazinesi eder. Nil burada yeşil aktığı zamanlarda suyu içilmez, içenlerin boğazında ur gibi kuşka hasıl olur ve ayakları tulum gibi şişer. Asva’nın güneyinde;
ALEVÎ VİLÂYETİ: Habeşe ve Dümbistanvilâyetine kadar geniş bir vilâyettir. Havasının güzelliğinden kadınları gayet güzel olurlar. Asvan âyânı ekseriya bu Alevi diyarından kız alırlar. Bu kızlar aslâ Hayız ve nifas görmezlermiş. Ve çoğunlukla doğururken ölürlermiş. Günam söyleyenin boyuna… Lokman nebi bu Asvan’da doğmuştur. Zünuni Mırî, İdris Aleyhisselâm da burada doğmuştur. Mağaralarını ziyaret ettik, hazreti İdris’in göğe kaldırdığı yerde ayağının taştaki izine mataramızdan su koyup içtik. Bu ayak izi sekiz karıştır. Bir sanduka gibi çukurdur. Hakir küstahça, itikâf niyetine içine grip yattım. İdris mağarasının yanında Lokman mağarası vardır. Hâlâ Merkadı hükema ilâçları kokar.bu kadar bin yıldan beri kokusunun çıkmaması hayrettir.
BÜYÜK NUBE ŞEHRİ, TÖVBE KAPISI: Büyük ve zengin şehir imiş.Çünkü dağlarında zümrüt madeni bulunurmuş, hakir varıp görmedim. Görenlerle Asvan’da görüşüp öğrendim. Circe hâkimi Ali bey bu zümrüt madeninden kâse, fincan, hançer, kabzası, yekpare topuz, eğer kaşı yaptırmış. Karun kadar zengin olmuş. Şimdi bu zümrüt ocak-