ELYESA ALEYHİSSELÂM Mûsâ aleyhisselâmın dinini İsrâiloğullarına yaydı.
İsrâiloğullarına gönderilen peygamberlerden. İlyâs aleyhisselâmdan sonra gönderilmiştir. Her ikisi de Mûsâ aleyhisselâmın dinini yaymakla vazifelendirilmiş nebi idiler. İlyâs aleyhisselâm, İsrâiloğullarını Allahü teâlâya imâna ve ibâdete çağırdı. Onu dinlemediler, hattâ memleketlerinden kovdular. Ba'l adındaki puta tapmaya ısrarla devâm ettiler. Bu isyânları ve azgınlıkları sebebiyle,
Allahü teâlâ onlar üzerine belâ ve musibet gönderdi. Çeşitli sıkıntılarla cezâlandırıldılar. Memleketlerinden bereket kaldırıldı. Yağmur yağmaz oldu, kıtlık başgösterdi ve mahsûl alamadılar. Yiyecek bulamaz oldular. Açlıktan leş yemeye başladılar. Sonunda İlyâs aleyhisselâmı bulup, nasihatını dinlediler.
İmân ettikleri için, üzerlerinde belâlar ve musibetler kaldırıldı. Bir müddet sonra, tekrar dinden dönüp puta tapmaya ve çeşitli günahları işlemeye başladılar. Küfürde ısrâr edip, imân etmeye bir türlü yanaşmadılar.
İlyâs aleyhisselâm, Allahü teâlânın izniyle Ba'ıbek'te yaşayan bu kabile arasından ayrılıp gitti. Başka beldelerde yaşayanları, Allahü teâlâya imân ve ibâdet etmeye dâvet etti. Bu dâvetleri sırasında uğradığı bir belde halkı tarafından çok sevilip, orada kalması istendi. Bunun üzerine bir müddet kaldı. Bu sırada ihtiyar bir kadının evinde misâfir olmuştu. bu kadın Elyesa aleyhisselâmın annesiydi. Elyesa aleyhisselâm, o sırada genç olup hastaydı.
Annesi, İlyâs aleyhisselâmdan, oğlunun sıhhate kavuşması için duâ istedi. İlyâs aleyhisselâm da duâ etti. Elyesa aleyhisselâm hastalıktan kurtulup sıhhate kavuştu. Bundan sonra İlyâs aleyhisselâmın yanından hiç ayrılmadı. Ondan Tevrât-ı şerifi öğrendi. İlyâs aleyhisselâmdan sonra Elyesa aleyhisselâm, Allahü teâlâ tarafından peygamber olarak görevlendirildi.
Elyesa aleyhisselâm, İsrâiloğullarının ıslâhı için uğraştı, tebliğ vazifesi yaptı. Azgınlık ve taşkınlıklarını günden güne arttıran bu kavim, Allahü teâlânın kendilerine gönderdiği kitâbın gösterdiği yoldan ayrıldı. Kabileler, devletin başına geçmek yarışına girdi. Aralarındaki ayrılık ve başka memleket meseleleri yüzünden birbirilerine düştüler.
İsrâiloğulları arasındaki fitnenin kavga ve çekişmelerin sonu gelmez oldu. Nihâyet Allahü teâla üzerlerine Asûr devletini musallat kıldı. Esir olup zelil ve perişan bir hayat sürmeye başladılar. Bu hâdiselerin vukû bulduğu sıralarda, Yûnus aleyhisselâm, Asûrluların başşehrş olan Ninova'da dünyâya gelmişti
Elyesa aleyhisselâmdan Kur'ân-ı kerimde bahsedilmiş olup meâlen; (Yâ Muhammed!) İsmâil'i, Elyesa'ı, Zülkifl'i de hâtırla. (Kavmine anlat) Bunlar hayırlılardan idiler. (Enbiyâ sûresi:85) buyrulmaktadır.
MÛCİZELERİ:
1-Eriha şehri ahâlisinin içme suları acılaşmıştı. Bu durumu Elyesa aleyhisselâma bildirip, kendilerine yardımcı olmasını istemişlerdi. Bunun üzerine. Elyesa aleyhisselâm acılaşan suyun içine bir parça tuz atıp, Tatlı ol! deyince, Allahü teâlânın üzniyle su tatlı ve lezzetli olmuştur.
2-Borçlu ve dul bir kadın, Elyesa aleyhisselâma gelip, fakirliğinden şikâyetçi olmuştu. Evinde neyin var? deyince, kadın; Bir kaşık kadar yağım var. dedi.
Elyesa aleyhisselâm, kadına;
Git, o yağı bir kab içine koy. buyurdu. Kadında gidip yağı bir kabın içine koydu. Elyesa aleyhisselâmın mûcizesiyle o yağ o kadar arttı ki, pekçok kap yağ ile doldu. Fakir kadın bundan borçlarını ödediği gibi, zengin de oldu.
İsrâiloğulları, Elyesa aleyhisselâma bazân uyup, bildirdiği emirleri yerine getirdiler. Bâzan da muhâlefet ettiler. Elyesa aleyhisselâm vefâtına yakın Zülkifl aleyhisselâmı yanına çağırıp, kendinden sonra onu yerine halife tâyin etti.
Elyesa' Aleyhısselamın Soyu: Elyesa' b.Ahtub(1), b.Adiy, b.Şütlem, b.Efrâîm, b.Yûsuf, b.Yâkub, b.İshak, b.İbrahim Aleyhisselâm'dır(2). Elyesa' Aleyhisselâm'ın, İlyas Aleyhisselâm'ın amcasının oğlu olduğu da söylenir.(3)
Elyesa' Aleyhisselâm'ın İlyas Aleyhisselâm'a Halef Ve Peygamber Oluşu Ve Bazı Faziletleri:
İlyas Aleyhisselâm, Bâlebek kralı tarafından arattırıldığı sıralarda, bir gece, İsrailoğullarından çok yaşlı bir kadının evine sığınmış, saklanmıştı. Kadının, Elyesa' adındaki oğlu, çok hasta idi. İlyas Aleyhisselâm'ın duasıyla iyileşince, Elyesa' İlyas Aleyhisselâm'a iman ve onun peygamberliğini tasdik etti ve artık, yanından hiç ayrılmadı.
İlyas Aleyhisselâm nereye giderse, Elyesa'a Aleyhisselâm da oraya giderdi. İlyas Aleyhisselâm, yaşlanmış ve yaşı da bir hayli ilerlemişti. Elyesa' Aleyhisselâm ise, yetişmiş bir gençti(4).
İlyas Aleyhisselâm, Bâlebek kralından kurtulmak için Kasiyon dağında gizlendiği zaman, Elyesa' Aleyhisselâm da kendisininin yanında bulunuyordu. İsrailoğullarının arasından ayrılıp giderken de, onu, yerine bırakmıştı(5).
Yüce Allah, İlyas Aleyhisselâm'dan sonra, Elyesa' Aleyhisselâm'ı İsrailoğullarına peygamber olarak gönderdi. (6) İlyas Aleyhisselâm gibi, onu da, vahy ile te'yid eyledi(7). İsrailoğulları, Elyesa' Aleyhisselâm'a iman ettiler, saygı gösterdiler. Emir ve re'yine göre hareket ettiler(8).
Elyesa' Aleyhisselâm; ömrünün sonuna kadar, İsrailoğullarının arasında kalıp(9) İlyas Aleyhisselâm'ın yoluna ve şeriatına sarılarak onları, Allah'a davete devam etti(10).
Yüce Allah; Kur'ân-ı Kerim'inde, peygamberlerden şöyle bahseder:
"Nûh, İbrahim, Lut, İshak.Yâkub, Yûsuf, Eyyûb, Mûsâ, Harun, Dâvud, Süleyman, İlyas, Zekeriyya, Yahyâ ve İsâ Aleyhisselâmları överek andıktan sonra,(11) "İsmail'i, Elyesa'ı Zülkifl'i de, an! (İşte) bütün bunlar, hayırlı insanlardı.'(12). "İsmail'i, Elyesa'ı, Yûnüsü Lut'u da (hidayete, peygamberliğe kavuşturduk) Her birine, âlemlerin üstünde yüksek meziyetler verdik. Onların babalarından, zürriyetlerinden, kardeşlerinden kimini de (yine üstün imtiyazlara mazhar kıldık). Onları seçtik, onları doğru bir yola götürdük.
İşte, o (yol), Allah'ın hidayet yoludur ki, o, bunu kullarından, kime dilerse ona nasîb eder. Eğer, onlar da (Allah'a) şerîk koşsalardı, yapageldikleri her şey, kendi hisapları-na, elbette boşa gitmişti. Onlar, kendilerine Kitab, Hikmet ve Peygamberlik verdiklerimizdir..." buyurur(13). Ona ve gönderilen bütün peygamberlere selâm olsun!"
Dipnotlar:
1- Taberî-Tarih c.1,s.239, Sâlebî-Arais s.259, ibn.Esîr-Kâmi! 0.1,s.213, Ebülfida-Elbidaye vennihaye c.2,s.4.
2- ibn.Asâkirden naklen Ebülfida-Elbidaye vennihaye c.2, s.4.
3- Ebülfida-Elbidaye vennihaye c.2, s.4.
4- Taberî-Tarih c.1,s.239, Sâlebî-Arais s.259, ibn.Asâkir-Tarih c.3,s.99,
5- Ebülfida-Elbidaye vennihaye c.2, s.4
6- ibn.Kuteybe-Maarif s.24, Taberi-Tarih c.1, S.240, Sâlebî Arais s.261.
7- İbn Kuteybe-Maarif s.24, Sâlebî-Arais s.260.
8- Sâlebî-Araîs s.260.
9- Taberî-Tarih c.1,s.24O, Sâlebî-Arais s.260, Ebülfidâ-Elbidaye vennihaye c.2,s.4.
10- Ebülfidâ-Elbidaye vennihaye c.2, s.4.
11- En'am: 74-85.
12- Sâd: 48.
13- En'am: 86-89.
(M. Asım Köksal, Peygamberler Tarihi, TDV Yayınları: 2/143-144.)
Hz.Elyesa'(aleyhisselam)
Elyesa' b. Ahtub b. Adiyy b. Şütlem b. Efrâîm b. Yûsuf b. Yâkub b. İshak b. İbrahim Aleyhisselamdır. Elyesa' Aleyhisselamın İlyas Aleyhisselamın amcasının oğlu olduğu da söylenir.
ELYESA' ALEYHİSSELAMIN İLYAS ALEYHİSSELAMA HALEF VE PEYGAMBER OLUŞU VE BAZI FAZİLETLERİ
İlyas Aleyhisselam, Bâlebek kralı tarafından arattırıldığı sıralarda, bir gece İsrail oğullarından çok yaşlı bir kadının evine sığınmış, saklanmıştı. Kadının Elyesa' adındaki oğlu çok hasta idi. İlyas Aleyhisselamın duasıyla iyileşince, Elyesa' İlyas Aleyhisselama iman ve onun peygamberliğini tasdik etti ve artık yanından hiç ayrılmadı. İlyas Aleyhisselam nereye giderse, Elyesa' Aleyhisselam da oraya giderdi. İlyas Aleyhisselam yaşlanmış ve yaşı da bir hayli ilerlemişti. Elyesa' Aleyhisselam ise, yetişmiş bir gençti. İlyas Aleyhisselam Bâlebek kralından kurtulmak için Kasiyon dağında gizlendiği zaman, Elyesa' Aleyhisselam da kendisinin yanında bulunuyordu. İsrail oğullarının arasından ayrılıp giderken de, onu yerine bırakmıştı. Yüce Allah İlyas Aleyhisselamdan sonra Elyesa' Aleyhisselamı İsrail oğullarına peygamber olarak gönderdi. İlyas Aleyhisselam gibi, onu da vahiy ile teyid eyledi. İsrail oğulları Elyesa' Aleyhisselama iman ettiler, saygı gösterdiler. Emir ve reyine göre hareket ettiler. Elyesa' Aleyhisselam; ömrünün sonuna kadar İsrail oğullarının arasında kalıp, İlyas Aleyhisselamın yoluna ve şeriatına sarılarak, onları Allah'a davete devam etti. Yüce Allah, Kur'ân-ı Kerîm'inde; peygamberlerden Nuh, İbrahim, Lût, İshak, Yâkub, Yûsuf, Eyyûb, Musa, Hârun, Dâvud, Süleyman, İlyas, Zekeriyya, Yahya ve İsa Aleyhisselamları överek andıktan sonra: "İsmail'i, Elyesa'ı, Zülkifl'i de an! (İşte) bütün bunlar, hayırlı (insan)lardı." "İsmail'i, Elyesa'ı, Yûnus'u, Lût'u da (hidayete, peygamberliğe kavuşturduk). Her birine, âlemlerin üstünde yüksek meziyetler verdik. Onların babalarından, zürriyetlerinden, kardeşlerinden kimini de (yine üstün imtiyazlara mazhar kıldık). Onları seçtik, onları doğru bir yola götürdük. İşte, o (yol), Allah'ın hidayet yoludur ki, o, bunu kullarından kime dilerse ona nasib eder. Eğer onlar da (Allah'a) şerîk koşsalardı, yapageldikleri herşey, kendi hesaplarına, elbette boşa gitmişti. Onlar, kendilerine Kitab, hikmet ve peygamberlik verdiklerimizdir..." buyurur. Ona ve gönderilen bütün peygamberlere selam olsun!