Embriyo

Embriyo

Embriyo, (Yunanca: έμβρυο'[tohum]) çok hücreli diploid ökaryotlarda gelişimin ilk basamaklarından biri. Yumurta ve sperm hücrelerinin birleşmesiyle oluşan zigot, çift sarmallı DNA moleküllerini içerir. Bitkiler, hayvanlar, ve bazı protistlerde zigot mitozla bölünerek çok hücreli canlıyı oluşturur. Embriyo terimi, bu gelişimin zigotun bölündüğü zamanla, gelişim basamağının başka basamağa geçmesine kadar olan ilk zamanlarını anlatmak için kullanılır. İnsanlarda, ilk sekiz haftalık döneme embriyonal dönem denilir. Embriyonal dönemde 3 germ yaprağından çeşitli organ sistemleri oluşur. Hayvanlarda, zigotun bu gelişim aşamasında morula, blastula ve gastrula evreleri görülür. Bitkilerde ise, bu gelişme safhaları standart değildir, embriyo yeni bitkiler oluşturmak üzere gelişirler.

Zigot yani döllenmiş yumurta hücresinin ardı ardına mitoz bölünme geçirmesiyle embriyo meydana gelir. Embriyo, vücut içinde üreme organında veya dış ortamda yumurta içinde gelişir.

                                                  Mitoz B.ler

Yumurta hücresi + sperm = Zigot Embriyo

                                                     Gelişme

Embriyo oluşumunda birinci basamak döllenmedir. Döllenme kısaca dişi üreme hücresi (dişi gamet) ile erkek üreme hücresinin (erkek gametin) birleşmesi olayıdır. Döllenme olayını daha iyi anlayabilmemiz için yumurta hücresi ve sperm hakkında bilgi edinmeliyiz.

Yumurta hücresinin yapısı genel hücre yapısına çok benzer. Olgun bir yumurta hücresi büyük bir çekirdek ve bol sitoplazma içerir. Yumurta hücresinin etrafı çeşitli koruyucu zarlarla çevrilmiştir. İçindeki besin maddesine vitellüs adı verilir. Yumurtanın rengi sitoplazma ve vitellüs içinde bulunan pigmentten ileri gelir.

Embriyo (Embryo)

Bitkilerin, hayvanların ve insa*nın yaşamı embriyon denen minicik bir hücre yumağı olarak başlar. Bu, yumurta hücresinin döllenmesiyle başlayan gelişme sürecinin ilk aşamasıdır İnsanda, dişinin yumurta hücresi döllendik*ten sonra fallop borularından dölyatağına (rahme) doğru inerken bölünmesini sürdürür ve birçok hücreden oluşmuş içi boş bir küreye dönüşür. Blastula denen bu hücre yumağı dölyatağının iç duvarına tutunarak, etenenin (plasentanın) oluşması için gerekli uyarıyı verir.

Dölyatağı duvarında gelişen etene, göbek kordonu aracılığıyla embriyon ile anne arasındaki bağlantıyı sağlayan bir kan damar*ları yumağıdır. Bu organ embriyonun anne*sinden beslenmesini, solunum yapmasını ve atık maddeleri boşaltmasını sağlar. Dölyatağında, amniyon denen su dolu bir kesenin içinde bütün dış etkilerden korunan embriyon büyümesini ve gelişmesini hızla sürdürür. Dört hafta sonra başı, gövdesi, kol ve bacak*ları belirginleşmiş, beyin, omurilik ve iç or*ganlar gelişmeye başlamıştır.

Omurgalı Embriyonlarının Bazı Gelişme Aşamaları

KÖPEKBALIĞI KERTENKELE TAVUK DOMUZ İNSAN

Omurgalı hayvanların ve insanın embriyonu ilk gelişme evresinde (en üst sıra) birbirine çok benzer; ama sonradan her biri farklılaşarak türüne özgü yapıya kavuşur.

Kuşlar, sürüngenler ve bazı balıklar gibi yumurtlarak üreyen canlıların embriyonu gelişmesini annenin vücudunda değil, bildiği*miz tavuk ya da kuş yumurtası gibi korunaklı bir yapının içinde sürdürür. Yumurtanın akı tıpkı su kesesi gibi embriyonu korurken, yumurta sarısı da yavruya gerekli bütün be*sinleri içerir.

Rus zooloji bilgini Kari Ernst von Baer'in 1828'de yaptığı gözlemlere göre, memelilerin embriyonu, gelişmesinin ilk aşamasında ba*lık, kurbağa ve sürüngenler gibi daha basit yapılı hayvanların embriyonuna ayırt edile*meyecek kadar benzer.

Aleka (C.: Alekat) Yapışkan balçık, çamur.

Kan pıhtısı.

Uyuşmuş kan.

Sülük.