|
|
| ←EÇS/13/54 | Evliya Çelebi Seyahatnamesi 13.Cilt  Evliya Çelebi |
EÇS/13/56→ |
gönleri değirmenden pamuk gibi çıkar, 100 dükkân tabakhanesi vardır. Bu tabaklar, şehrin yukarısında, Mevlevihaneyakınında, derenin iki tarafında bir derbent yerdedir. Başka câmileri ve mescitleri vardır. Çokluk kimseler ile görüşmezler. Yüz adet şirugan yağ kârhaneleri, 19 tüccar hanları var. Bunlardan Kapan, Abdullah efendi, Hacı Üveys, Çiftelerli Osman Paşa, Çatalbaş Paşa ve Acem hanları gayet büyük kale gibidir. Bir imâret, üç medrese, 200 çeşme vardır. Hepsi Kadın Ana suyundandır. Bir konak kayalık yerlerden bir hayır sahibi hatun getirtmiştir. Bir kız kardeşi de şehrin mezarlığının etrafına bir duvar çekmiştir. Mevlevihane yakınında Lüleli çeşmenin târihidir:
(Benâ hâzihi lissâkiye fî eyyâmi devleti essultan Süleyman şah bin Mehmed şah bin Yâkub şah sene Erbaa sit mie.)
Bu şehir gayet kalabalık, adam deryasıdır. Etrafı mamur köylerdir. Halkının yüz renkleri sarımtıraktır. Çünkü bu diyâr afyon diyarıdır. Halkı da tiryakilerdir. Fakat havasının güzelliğinden tiryakiliklerine göre nane çöpü ve yades kemiği gibi adamlar değildir. Hepsi de münakaşa kimselerdir. …..kahvehanelerinde ashab-ı kehf gibi devamlı uykuda olup daima …… cümle vâkidir. Halkı çuha ferace, kontoşlar giyerler. Ulemâsı ve âyanı samur ve sof giyerler. Halkı Mevlânâ muhibbidir. Kadınları beyaz car bürünürler. Hepsi de gayet edeplidirler. Kadınların da bazısı afyon tiryakisi olurlar. Bu yüzden tiryaki erkekler ekseriya kahvehanelerde yatıp evlerine gelmezler. Çünkü gelseler, ikisi de tiryaki, ikisi de asabi… geçinemezler. Sokakları dardır. Araba girmez. Atlı zor gezer. Halkı çok zeki tabiatlidir. Bilginleri çoktur. Meselâ Abusî Çelebi aruzda emsalsizdir. Leccî Çelebi, Nevmî Çelebi, Nevmî zâde Şûmî Çelebi zarif kimselerdir. Mezî, Vaznî, Uzâmî, Meşrebî Çelebiler şâir Çelebilerdir. Ama, bilginlerine, Salih kişilerine, takva ve hâl ve sülül hacı kişilerine aşk olsun.. Bu şehirde bir ruhaniyet vardır. İnsan bu şehre girince sanki kalp gözü açılr. Bağ ve bahçeleri, kuş sesleri cana rahat verir. Bilhassa cennet bahçeli Çatalbaş Paşa sarayı, Paşa sarayı, Ali Kadı sarayı mamur saraylardır. Celâlî Kara Haydaroğlu korkusundan bu varoşun etrafına kale gibi kerpiç duvarlar yapılmıştır.
KARAHİSAR SAHİBİN ZİYARETGÂHLARI:
Bu şehir içinde ve dışında binlerce ziyaretgâh vardır ama hakirin yüzümü sürdüklerim bunlardır: Evvelâ şehir dışında Kütahya yolu üzerinde Yahşi Baba, Bahşî Baba iki kardeş imişler. Selim Han huzurunda