|
|
| ←EÇS/15/187 | Evliya Çelebi Seyahatnamesi 15.Cilt  Evliya Çelebi |
EÇS/15/189→ |
Bu diyar halkı hile, kavga, arkadan söyleme, iftira, zulüm, zina, livata, boşboğazlık bilmezler. Hastalıklardan zatülcenp, taun felç, titreme, cüzam, sili şirpençe, ekele, beras, kuba, humma nedir bilmezler. Hemen ecelleri ile ölürler. Hasta ve ölüden kaçmazlar. Ve ölü için ağlayıp feryat etmezler. Belki gülerler. Hakir bunun sebebini sordum. ( Biz ölsek gerek. Niçin ağlarız. Bir ayıp şey değildir, kanundur.) diye cevap verdiler. Mütevekkil millettir. Bulursa yer, bulmazsa aç gezer.
HEYET VE USTURLAP İLMİNE GÖRE ENLEM,
BOYLAM VE İRTİFAINI BEYAN EDER:
Hattı üstüva (ekvator) birinci iklimdedir. Berberistan, Alevistan, Dumbistan vilatetlerine uğrayıp, gece ile gündüzün bir olduğu yerlere (hattı üstüva) derler. Sudan, hattı üstüvadan 31 merhale güneydedir. Cedi medarı (oğlak dönencesi), hükmündedir. Batlimos bu medara birinci iklim, hattı üstüvaya ikinci iklim demişler. Hattı üstüvadan 30 konak güneye gidip 16 derece 25 dakika bulduk vesselam. Avsan, cedi medarının tam ortasındadır. Medardan aşağısını eski hakimler yazmamışlardır. Mısır’ın güney nihayetinde Bahri muhit kenarında portakal kafiri istila edip kaleler yapmıştır. Mısır ceziresi hududunun iki tarafı Umman denizidir. Başka toprak yoktur. Bahri muhit arkasında güneye beş bin mil uzakta bir boş arazi görünürmüş. Üzerinden leylekler uçarmış. Çamurdan insan varamamıştır. Çünkü varmağa Umman ve Bahri muhit manidir.
BİRİNCİ İKLİM: Eski hakimler yeryüzünde doğudan batıya bir radde çekmişler ve buna (birinci iklim) demişlerdir ama bu da Allah tarafındandır. Hazreti İdris ile Danyal, dünyayı dolaşıp birinci iklimi buldular. Buna göre doğudan batıya gidip enlemini 12 derece 40 dakika bulup (birinci iklim) dediler. Buda Allah’ın emriyle olmuştur. Yedi ik