 Hattat Aziz Efendi | |
| Sınıfı : Mekki | |
| İsmin Anlamı | Açan şey/Anahtar/Açılış |
| Başka isimleri | Umm al-Kitab[1] Umm al-Qur'an[1] es-Seb’ul-Mesânî[1] es-Salât[1] |
| Sure numarası | 1 |
| Geliş Zamanı | 5 (iniş sırasına göre) |
| İstatistikleri | |
| Ayet Sayısı | 7 |
| Kelime Sayısı | 29 |
| Harf Sayısı | 139 |
| Konuya göre ayet dağılımı |
|
Fatiha Suresi, (Arapça:سورة الفاتحة) Kur'an-ı Kerim'deki ilk suredir. İslami inanışa göre Mekke döneminde inmiş olup, iniş sırasına göre 5. sure olarak kabul edilir. Toplam yedi âyettir.
Özellikleri[]
Kur’an-ı Kerim’in ilk sûresi olduğu için “başlangıç” anlamına “Fâtiha” adını almıştır.[1] Fatiha Suresi ayrıca ikinci ayetinin başlangıcına binaen Elham olarak anılır.
Sûrenin ayrıca, “Ümmü’l-Kitab” (Kitab’ın özü) “es-Seb’ul-Mesânî” (Tekrarlanan yedi âyet)1, “el-Esâs”, “el-Vâfiye”, “el-Kâfiye”, “el-Kenz”, “eş-Şifâ”, “eş-Şükr” ve “es-Salât"2 gibi başka adları da vardır.[1]
İslamiyet'e göre bu sure, Allah'ın kendi kitabını okumak isteyenlere öğrettiği bir duadır.[kaynak belirtilmeli] Okuyucuya şu dersi öğretmek için Kitab'ın en başına yerleştirilmiştir: "Eğer samimi olarak Kuran'dan yararlanmak istiyorsan, Alemlerin Rabbi'ne bu şekilde dua etmelisin."[kaynak belirtilmeli]
Konusu nedeniyle, Fatiha ile Kur'an arasındaki ilişkinin, bir giriş ve kitap ilişkisi değil, bir dua ve ona cevap niteliğinde bir ilişki olduğu açığa çıkmaktadır.[kaynak belirtilmeli] Fatiha, kulun duası; Kuran ise, Mâbud'un kuluna verdiği cevaptır.[kaynak belirtilmeli] Kul, kendisine doğru yolu göstermesi için Allah'a yalvarır; Allah da duaya cevap olarak, tüm Kuran-ı onun önüne koyar ve sanki şöyle der: "İşte, benden dilediğin hidayet!"
Kuran’ın içerdiği esaslar öz olarak Fâtiha’da vardır. Zira övgü ve yüceltilmeye layık bir tek Allah’ın varlığı, onun hakimiyeti, tek mabut oluşu, kulluğun ancak ona yapılıp ondan yardım isteneceği, bu sûrede özlü bir şekilde ifade edilir.[1]
Fâtiha sûresi aynı zamanda baştan başa eşsiz güzellikte bir dua, bir yakarıştır.[1]
Fatiha Suresi'nin Kuran'ın Bir Özeti olması düşüncesi[]
Fatiha Suresi'nin iniş sırasında 5. olmasına rağmen ilk sure olarak Kur'an 'ın başında yer alması; Sûre'nin içeriğinde, Kur'an'ın genel öğretisinin bir özetinin yer alması olarak açıklanmıştır.[1] Bu düşüncenin ile ilgili olarak;
Fatiha Suresi, genel olarak, tek övgü ve yönelişin Allah'a yapılması gerektiğinden bahsetmektedir.
Fatiha'nın Besmele'den sonraki ayetinde Övgü'nün Allah'a ait olduğunu söylenmesi, Kuran'ın genelinde yer aldığı gibi 34. Sure olan Sebe Suresinin ilk ayetinde de Hamd'ın Yalnız Allah'a mahsus olduğu belirtilmiştir.
34 : 1 : Hamd(Övgü), göklerdeki ve yerdeki her şey kendisinin olan Allah’a mahsustur. Hamd ahirette de O’na mahsustur. . .[2]
Diyanet İşleri Başkanlığı'nın meali;
Hamd(Övgü), Âlemlerin Rabbi(Efendisi), Rahmân, Rahîm, hesap ve ceza gününün (ahiret gününün) maliki Allah’a mahsustur. (Allahım!) Yalnız sana ibadet ederiz ve yalnız senden yardım dileriz. Bizi doğru yola, kendilerine nimet verdiklerinin yoluna ilet; gazaba uğrayanlarınkine ve sapkınlarınkine değil.[3]
Fatiha Suresi'nin ilk ayeti Besmele midir?[]
- Ana madde: Besmele
Besmelenin okunuşu: “Bismillahirrahmanirrahim.”
Anlamı: "Rahmân (ve) rahîm (olan) Allah'ın adıyla."
Fatiha Suresi'nin başında bulunan Besmele'nin İslam'da özel bir yeri vardır. Tevbe suresi hariç bütün surelerin başlangıcında bulunmaktadır. Ayrıca Neml suresinin 30. ayetinde de zikredilir. Ancak besmelenin her surenin bağımsız bir ayeti mi yoksa tüm surelerin başında okunan tek bir ayet mi olduğu tartışmalı bir meseledir.
Geçerli görüşe göre besmele sadece Fatiha suresi ve dolayısıyla da Kur'an'ın ilk ayetidir.[4] Çünkü bu sayede surenin ayet sayısı yediye tamamlanır ve Hicr suresi 87. ayetteki ifade tasdik edilir: "Andolsun ki, biz sana tekrarlanan yedi âyeti ve yüce Kur'an'ı verdik" (Hicr, 87).[4]
Nitekim Fatiha besmele ile birlikte yedi ayettir, her namaz rekatında tekrarlanır ve ikişerli bir zincir oluşur.
Her ne kadar Diyanet İşleri Başkanlığı Fatiha Suresi'ni 7 ayet olarak kabul etmekte ise de; Diyanet İşleri'ne bağlı olan Türkiye Cumhuriyeti Camii'lerinde, cemaat ile birlikte namaz kılınırken imam besmeleyi içinden okumaktadır. Fatiha Suresi'nin diğer altı ayetini ise sesli okur.
Toplu Kılınan Namazlarda Fatiha Sonundaki Amin[]
Ayrıca bütün dünyada, cemaat ile kılınan namazlardaki Fatiha Suresi okunması bittikten sonra, ayetler arasında bulunmayan İbranice kökünden gelen Amin sözü gelenek olarak cemaatçe söylenmektedir.
Kimi kaynakalarda Amin kelimesini söylemenin sünnet olduğu iddia edilir.
Resulullah şöyle buyurdu ki: "İmam; "Amin" deyince, sizde Amin deyin. Zira her kimin Amin' i meleklerin Amin'ine denk gelirse o kişinin geçmiş günahları affedilir."
Tirmizi Nu:250
Hadislerde[]
Müslim'in, Alâ b. Abdurrahman yolu ile Ebu Hureyre'ye dayandırarak bildirdiğine göre İslam peygamberi Fatiha suresini şöyle açıklamıştır: "Yüce Allah şöyle buyurur: "Ben namazı kendim ile kulum arasında ikiye böldüm. Yarısı bana ve öbür yarısı kuluma aittir. Kulum istediğine kavuşacaktır."
Kul, "Elhamdü lillâhi rabbilalemin" dediği zaman, Allah, "Kulum bana hamd etti" der. Kul, "Errahmanirrahim" dediği zaman, Allah, "Kulum, bana övgü sundu" der. Namaz kılan kul, "Maliki yevmiddin" dediği zaman, Allah "Kulum benim şanımın yüceliğini ifade etti" der.
Namaz kılan kul, "İyyake na'budu veiyyake nestein" dediği zaman, Allah, "Bu söz hem bana ve hem de kuluma aittir. Kuluma istediği verilecektir" der. Kul, "İhdinessıratal müstakim, sıratallezine en'amte aleyhim, gayrilmağdubi aleyhim veleddallin" dediği zaman, Allah, "Bu söz tamamen kulumla ilgilidir, ona istediği verilecektir" der."
[5]
Üç Kulhü bir Elham[]
Fatiha Suresi namaz haricinde okunduğunda genellikle İhlas Suresi de üç defa tekrarlanır. Bu dörtlemeye halk arasında genellikle "üç Kulhü bir Elham" denir. Fatiha ve İhlas surelerinin beraber okunması suretiyle İslam'daki Allah kavramı ana hatlarıyla özetlenmiş olur.
Kaynakça ve dipnotlar[]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Diyanet İşleri Başkanlığı Fatiha Suresi Açıklaması
- ↑ Diaynet Meali Sebe Suresi
- ↑ Diyanet İşleri Meali
- ↑ 4,0 4,1 Diyanet Meali Hicr Suresi 87. Ayet Dipnotu
- ↑ Fizilal'il Kur'an Tefsiri. Seyyid Kutub
| Tarihsel önce: Müddessir Suresi |
Sure metni: Fatiha Suresi/VP
|
Tarihsel sonra: Tebbet Suresi |
| Kur'an da sırası: | ||
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 | ||
ace:Surat Al-Fatihah
als:Fatiha
an:Al-Fatiha
ar:سورة الفاتحة
az:Fatihə surəsi
bg:Ал-Фатиха
bn:আল ফাতিহা
bs:El-Fatiha
cy:Al-Fâtiha
da:Al-Fatiha
de:Al-Fātiha
diq:Fatiha
en:Al-Fatiha
es:Fatiha
fa:فاتحه (سوره)
fi:Al-Fatiha
fr:Fatiha
he:סורת אל-פאתחה
hi:अल-फ़ातिहा
id:Surah Al-Fatihah
is:Fyrsta súran
it:Al-Fātiḥa
jv:Surat Al Faatihah
kk:Фатиха сүресі
ko:개경장
ku:Fat'he
la:Al-Fatiha
mk:Ел-Фатиха
ml:അൽ ഫാത്തിഹ
ms:Surah Al-Fatihah
mzn:فاتحه
nl:Soera De Opening
pl:Al-Fatihah
pnb:سورت فاتحہ
ps:سورة الفاتحة
pt:Al-Fatiha
ru:Сура Аль-Фатиха
sq:Suretu El Fatiha
su:Al Fatihah
sv:Al-Fatiha
te:అల్-ఫాతిహా
tt:Әл-Фатыйха
uk:Фатіха
ur:الفاتحہ
zh:開端章