D
Kavalalı
Kavala
Nusratlı
Sarışaban ovası
Kavalalı Mehmet Ali Paşa
Muhammad Ali of Egypt WP
1911 Encyclopædia Britannica/Mehemet Ali ing
1911 Encyclopædia Britannica/Mehemet Ali/Türkçe
Ansiklopedia Britanica/Son edisyon
Kavalalı Mehmet Ali Paşa
Vikipedi'nin osmanlıyı yendi başarılı isyancı halleri[]
Kavalalı Mehmet Ali Paşa, (1769- 1849), Mısır valisi, Mısır ve Sudan'ın hidivi. Mısır Kavalalı Hanedanı (Mehmet Ali Hanedanı)'nın kurucusu.
Osmanlı Devletine karşı başarıyla sonuçlanan bir isyan çıkardı. Her ne kadar Osmanlılar'a bağlıymış gibi görünsede, o dönem, Sudan, Mısır, Filistin ve Suriye'nin gerçek hükümdarı olarak kabul edilmiş ve 150 yıl boyunca hanedanı tarafından bu topraklar yönetilmiştir.
Kavalalı Mehmet Ali Paşa bugünkü Yunanistan'ın Kavala'nın Kondova köyünde dünyaya geldi. Bazı tarihçilere göre Arnavut olduğu söylensede, son yapılan araştırmada büyük ihtimalelle Anadolu'dan Gümüşhane'den olduğu anlaşılmıştır. Napolyon'un Mısır'ı işgaline karşı Osmanlı tarafından Mısır'a gönderilen orduda görev aldı ve kısa zamanda komutanlığa yükseldi. Vali Hüsrev Paşa'ya karşı düzenlenen ayaklanmadan yararlanarak 1805'te Mısır valisi oldu.
Mısır'ın kalkınması için çeşitli ıslahatlar yaptı. Avrupa'dan getirttiği hocalarla kendine güçlü bir ordu kurdu.
1811 yılında yönetimde halen etki durumda bulunan Memlük Beylerine karşı harekete geçerek Mısır'daki Memlük egemenliğine kesin olarak son verdi.
Daha sonra 1811-1818 yılları arasında orduları Osmanlı Sultanı adına Arabistan yarımadasında Vehhabilere karşı savaştı.
1815 yılında Kahire'de bulunan Arnavut askerleri kısa süreli bir ayaklanma çıkardılar. Kavalalı, Başını ağrıtabileceğini düşündüğü 25.000 Arnavut askerini Sudan'ın fethi için 1821'de Sudan'a Func Devleti'nin üzerine gönderdi ve böylelikle Sudan Mısır'ın kontrolü altına girdi.
Mora'da patlak veren isyanı bastırmakta güçlük çeken Osmanlı Devleti Mehmet Ali Paşa'dan yardım istedi. Bu başarısına karşılık Mora ve Girit valilikleri söz verildi. İsyan bastırıldı ama 1829'daki Edirne Antlaşması'yla Mora, Yunanistan'a verilince Kavalalı Mehmet Ali Paşa bu sefer de Suriye valiliğini istedi. Ancak Mehmet Ali Paşa'nın genişleme siyasetinden çekinen Osmanli hükûmeti Mehmet Ali Paşa'nın bu isteğini reddetti.
Bunun üzerine Mehmet Ali Paşa Filistin'e yürüdü ve Akka Kalesi'ni ele geçirdi. Osmanlı hükûmeti Mehmet Ali Paşa'nın üstüne ordu gönderdiyse de Ağa Hüseyin Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa komutasındaki Mısır kuvvetleri tarafından bozguna uğratıldı.
Mısır Kuvvetleri Halep, Şam ve Adana'yı ele geçirdiler.
Konya'da Sadrazam Reşit Paşa'nın kuvvetlerini de yenip Kütahya'ya kadar ilerlediler.
II. Mahmut İngiltere ve Fransa'dan yardım istedi.
Ne var ki Fransa'nın Mehmet Ali Paşa'yı desteklemesi, İngiltere'nin de Osmanlı'nın içişlerine karışmak istememesi üzerine beklediği yardımı alamadı ve Rusya'dan yardım istemek zorunda kaldı. Rusya ile Hünkar İskelesi Antlaşması yapıldı ve Rus donanması İstanbul'a demirledi.
Boğazların Rusya'nın eline geçmesinden endişe eden İngiltere ve Fransa'nın araya girmesiyle Kütahya Antlaşması (1833) imzalandı.
Antlaşmaya göre Mısır, Suriye ve Girit valilikleri Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya, Cidde ve Adana valilikleri de oğlu İbrahim Paşa'ya verildi.
Antlaşmadan her iki tarafta hoşnut olmadı. II. Mahmut Mısır valisini ortadan kaldırmak ve kaybettiği toprakları geri almak istiyordu. Osmanlı ordusu ile Mısır ordusu Nizip'te karşılaştı. Osmanlı ordusu tekrar bozguna uğrayınca Rusya'nın soruna el atmasından ve Mehmet Ali Paşa'nın güçlenmesinden çekinen Avrupa Devletleri konuyu görüşmek için Londra'da konferans düzenledi.
Londra'da imzalanan antlaşmaya göre Suriye, Girit ve Adana Osmanlı Devletine geri verildi, Mısır ise Kavalalı Mehmet Ali Paşa ve soyundan gelenlere bırakıldı.
Kavalalı Mehmet Ali Paşa başta antlaşmayı kabul etmese bile İngiltere ve Avusturya'nın Beyrut'a asker çıkarması ve İngiliz donanması'nın Lübnan kıyılarını topa tutması üzerine antlaşmayı kabul etmek zorunda kaldı.
1845'te İstanbul'a gelip padişaha bağlılığını bildirdi. 1849'de Kahire'de öldü.
Kavalalı Hanedanı soyağacı[]
| 1. Mehmet Ali (1805-48) | |||||||||||||||||||||||||||
| 2. İbrahim (1848) | 4. Said (1854-63) | Tusun - | |||||||||||||||||||||||||
| 5. İsmail (1863-79) | 3. I. Abbas (1863-79) | ||||||||||||||||||||||||||
| 9. I. Fuad (1917-36) | 6. Tevfik (1879-92) | 8. Hüseyin Kâmil (1914-17) | |||||||||||||||||||||||||
| 10. Faruk (1936-52) | 7. Abbas Hilmi (1892-1914) | ||||||||||||||||||||||||||
| 11. II. Fuad (1952-53) | |||||||||||||||||||||||||||
| Önce gelen: Hüsrev Paşa |
Osmanlı Devleti Mısır Valisi 1805 - 1848 |
Sonra gelen:<br./>Kavalalı İbrahim Paşa |
| Önce gelen: Kavalalı İbrahim Paşa |
Osmanlı Devleti Mısır Valisi 1848 - 1849 |
Sonra gelen:<br./>I. Abbas |
ar:محمد علي باشا arz:محمد على باشا bg:Мохамед Али паша ca:Muhàmmad Alí Paixà cs:Muhammad Alí Paša da:Muhammad Ali Pasha de:Muhammad Ali Pascha en:Muhammad Ali of Egypt eo:Muhammad Ali (paŝao) es:Mehmet Alí fa:محمد علی پاشا fi:Muhammad Ali (Egypti) fr:Méhémet Ali he:מוחמד עלי (שליט מצרים) hr:Muhamed Ali Egipatski id:Muhammad Ali dari Mesir it:Mehmet Ali ja:ムハンマド・アリー ko:무함마드 알리 nl:Mohammed Ali van Egypte nn:Muhammad Ali av Egypt no:Muhammad Ali av Egypt pl:Muhammad Ali (pasza) pnb:محمد علی پاشا pt:Mehmet Ali ru:Мухаммед Али Египетский sh:Muhamed Ali Egipatski simple:Muhammad Ali of Egypt sq:Mehmet Ali Pasha sv:Muhammed Ali av Egypten uk:Мухаммед Алі Єгипетський ur:محمد علی پاشا vi:Muhammad Ali của Ai Cập zh:穆罕默德·阿里帕夏