Mersin Ticaret Borsası

Bakınız: Mersin Ticaret Borsası, Türkiye'de borsalar, TOBB, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu

Borsa nedir? Kökeni

• Ana madde:Borsa nedir?

Borsa kelimesinin kökenini o zamanki Hollanda şimdiki Belçika' nın kıyı şehirlerinden olan Burgge' deki Van Der Burse isimli tacirden geldiği sanılmaktadır. Gemiciler ve tacirler işlerini görüşmek üzere Van Der Burse ismindeki bu tacirin hanının önünde buluşmayı o devirde gelenekselleştirmişlerdi. Bu asilzadenin hanın önünde toplanan tüccarlar gemiler limana gelmeden, getirecekleri emtiayı aralarında alıp, satmayı alım satımlarda bazı kurallar uygulamayı adet edinmişlerdir. İşte belirli zamanlarda, belirli malların belirli kurallara göre alım satımının yapılması için toplanılan bu yerlere, Van Der Burse isimli asilzadenin isminden ilham alınarak ‘Borsa’ ismi verilmiştir.

Dünya 'da borsa adı ile anılan ilk örgütler, esham ve tahvilat borsaları olup, bunlardan ilki 1487 yılında Anvers Borsası nı, 1530 Lyon Borsası, 1549' da Toulouse Borsası izlemiştir. Daha sonraları ticaret borsaları ile tek maddeyi konu alan emtia borsaları (NewYork, Liverpool Pamuk, Londra Üzüm Borsaları gibi) kurulmuştur.

Türkiye ' de ilk defa ticaret borsalarından 1856 tarihli Islahat Fermanı kapsamında yürürlüğe konulan "Meclis-i Ticaret ve Ziraat" e ait nizamnamede bahsedilmektedir. 1876 tarihli bu nizamnamede oluşturulmaları öngörülen Ticaret ve Ziraat Meclisleri, ticaret odaları yanında kambiyo ve ticaret borsalarını kurmakla görevlendirilmişler, ancak bu meclisler kurulamamıştır. Daha sonra 1882' de Dersaadet Ticaret Odası Nizamnamesi yayınlanmış, bu nizamname ile ticaret odası bir ticaret borsası kurmak ve bu amaçla nizamname hazırlamakla görevlendirilmiştir. 1886' da bir ticaret borsası kurulması için teşebbüs edilmişse de, bu teŞebbüs başarılı olmamıştır. 1886' da Umum Borsalar Nizamnamesi yayınlanmış ve müteakiben ilk borsa 1892' de İzmir' de "İzmir Ticaret ve Sanayi Borsası" adıyla kurulmuştur, bunu 1913' de Adana, 1920' de Antalya, 1924' de Konya, Bursa, Edirne ve 1925' de İstanbul Ticaret ve Zahire Borsası, 20 Eylül 1926’da Mersin Ticaret Borsası takip etmiştir. Cumhuriyet döneminde çıkarılan 22-4-1925 tarih ve 655 sayılı kanun dan yararlanılarak yirmi üç borsa kurulmuştur. 11-1-1943' te kabul edilen 4355 sayılı kanun un yürürlük süresi içinde iki borsa açılmıştır.

1943 tarih ve 4355 sayılı çıkıncaya kadar ticaret ve sanayi odalarının bir şubesi olarak kurulan ve çalışan borsalar, bu yasayla birlikte ayrı birer tüzel kişilik şeklinde örgütlenme imkanı bulmuşlardır. 01-06-2004 arih ve 25479 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 5174 sayılı kanunla (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu) bugünkü düzenine kavuşan borsalar, hızlı bir gelişme ortamı bulmuş olup 2005 yılı 6. ayı itibariyle sayıları 113' e ulaşmıştır.

Ticaret Borsalarını, Menkul Kıymetler ve Borsaları ile karıştırmamak gerekir. Zira menkul kıymetler kamu tüzel kişiler ya da anonim şirketler tarafından veya ortaklık haklarını temsil etmek üzere, nakit veya ayın karşılığında, standart meblağ ve tipte çok sayıda ve orta, uzun veya sonsuz vadeli olarak seri halinde ihraç edilen devamlılık arz eden dönemsel gelir sağlayan ve piyasada tedavül eden hukuken kıymetli evrak hükmündeki belgelerdir.

Menkul Kıymetler Borsası ise 1447 sayılı eski Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsaları Kanunu ' nun yerini almak üzere 6 Ekim 1983 tarihinde çıkarılan 91 sayılı Menkul Kıymetler Borsaları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile yine 6 Ekim tarih ve 18537 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Menkul Kıymetler Borsalarının kuruluş ve çalışmaları hakkında yönetmeliğin yürürlüğe girmesini müteakip İstanbul Menkul Kıymetler Borsası 26 Aralık 1985 tarihinde açılmış, 2 Ocak 1986 tarihinde de ilk seansını yapmıştır. Kararname ile Borsa Sermaye Piyasası Kurulu' nun gözetim ve denetimi altına sokulmuş, borsanın yönetimi ise bir yönetim kurulu ile birlikte üçlü kararname ile tayin edilen bir borsa başkanı tarafından yürütülmesi sağlanmıştır. Menkul Kıymetler Borsasının kuruluş ve çalışmaları hakkındaki yönetmeliğe göre düzen içinde yapılmasını sağlayan, oluşan fiyatların ilanına yetkili tüzel kişilere haiz kamu kurumları olup, borsaya üye olabilecek yani borsada işlem yapabilecek kişiler dörde ayrılmıştır. Bunlar, yatırım ve kalkınma bankaları, diğer bankalar, aracı kurumlar, borsa komisyoncuları (gerçek kişiler) dir.

Mersin Ticaret Borsası Başkanı

Başkanı Abdullah Özdemir'dir.

Başkan Danışmanları

• Raif Okutucu
• Abdullah Ayan

Yönetim Kurulu

• Bakınız:Mersin Ticaret Borsası Yönetim Kurulu [1]

• Başkan :Ömer Abdullah Özdemir
• Başkan Yardımcısı:Necati Naran
• Üye:Osman Biçer
• Üye:Şerafettin Memiş
• Üye:Aslan Temurtaş

Onur Kurulu

• Sabahattin Turan

• Mustafa Şahin

• O. Özcan Eroğlu

• Salim Ongun

• Refik Canatan

• Mehmet Bayam

• Eyüp Aygar

• İbrahim Turgut

• Mahir Şahin

• Mahmut Arslan

• Abdurrahman Serttaş

• Ergün Işık

• Fahrettin Memiş

• Mehmet Serttaş

• Remzi Turanlı

• Mehmet Soylu

• Galip Öznergiz

Meclis

• http://www.mersintb.org/tr/corporate/council.php

• Başkan:Hüseyin Arslan

• Başkan Yardımcısı:Mustafa Sarıçiçekli

• Başkan Yardımcısı:Ümit Işık

• Üye:Ö. Abdullah Özdemir

• Üye:Necati Naran

• Üye:Osman Biçer

• Üye:Şerafettin Memiş

• Üye:Sait Serttaş

• Üye:Yusuf Asfuroğlu

• Üye:Şükrü Güven

• Üye:Aslan Temurtaş

• Üye:Şükrü Diyab

• Üye:Hüseyin Düzova

• Katip Üye:Ömer Kaluti

Tarihçesi

Osmanlı'dan Cumhuriyet'e

XIX. Yüzyıl’ ın ikinci yarısında ticaret hacminin genişlemesi, bir takım sorunları beraberinde getirmişti. Nakliye, depolama gibi sorunlara çözüm üretilebilirken, ürünlerin pazara çıkma koşullarındaki sağlıksızlık ticari yaşamı olumsuz etkiliyordu.

Osmanlı Devleti’nin 1886’ da yayınladığı ve borsalara ait ilk düzenleme olan Umum Borsalar Nizamnamesi’ nde, borsaların kurulması işini devletin üstlendiği, her şehirde ancak bir borsa kurulabileceği açıkça belirtiliyordu. İlk ticaret borsası 1891 yılında tarımsal alım satımın en yoğun yaşandığı İzmir’ de kuruldu.

Mersin'de İlk Adım

1923 te kurulanTürkiye Cumhuriyeti, askeri zaferin arkasından hızla ekonomik sorunlara el attı. 1926 yılı başlarında 3. İnönü Hükümeti memleketin önemli miktarlarda üretim, tüketim ve ihracat merkezlerinde borsaların açılmasına dair bir karar aldı.

Bu karar üzerine Mersin Ticaret Odası bir girişim başlattı. Bu girişimin sonunda odanın bu konuya ilgi duyan birkaç üyesi toplanarak Mersin Ticaret Borsası’ nın ilk nüvesini oluşturdu. 29 Ağustos 1926 günü toplanan komite kendi arasından gizli oyla ilk yönetim kurulunu ve başkan ile başkan yardımcısını seçti. İlk komitede Fabrikatör Yusuf Ziya bey, Hüseyin Salih bey, Sait Ömer bey, Şıhmanzade Şükrü bey, Ergirzade Ali bey, Küçük Osmanzade Suphi bey ve Kırzade Kazım bey bulunuyordu.

Bu komite kendi arasından başkanlığa Ergirzade Ali Bey’ i, başkan yardımcılığına da Şıhmanzade Şükrü Bey’ i seçti. Teşebbüs heyetinin 7 kişiden oluşması yeterli olmayınca 9 kişiye tamamlanması amacıyla Ticaret Odası' ndan Taşçızade Hüseyin Bey ile Sadettin Abdulgani Bey de heyete dahil edildi.

Borsa Doğuyor

9 kişilik heyet, 20 eylül 1926 günü Ticaret Bakanlığı' na başvurarak gerekli izin ve onayları aldı.

İlk borsa onay aldığı gün şimdiki Mersin Oteli' nin yerinde bulunan Ticaret Odası' nın giriş katında işlem yapmaya başladı. Kayıtlı 62 üyesi olan o günkü adı ile “Mersin Ticaret ve Zahire Borsası” nın ekibi, umum katibi (genel sekreter), tescil memuru, veznedar, borsa komiseri, takip-muayene memuru ve bir odacıdan oluşuyordu.

İzmir Ticaret ve Zahire Borsası' ndan alınan yönetmeliğin 12. maddesi uyarınca encümene Bölge Ticaret Müdürü Mansur Bey de dahil edilmişti.

İlk Seçimler

Müteşebbis Heyet' in örev süresi 1 ağustos 1927' de sona erdi ve 29 Ağustos 1927' teki Birinci Olağan Genel Kurul' da 4 dereceye gruplanan üyelerden 1 ve 2. derece olanlar arasından, üç buçuk yıl görev yapacak 9 kişilik yeni yönetim kurulu seçildi.

Başkan, başkan yardımcısı ve üyeler: Sait Ömer Bey, Yusuf Ziya Bey, Fahrettin Ziya, Şıhmanzade Şükrü, Taşçızade Hüseyin, Küçük Osmanzade Suphi, Kırzade Kazım, Necip Mecit, Bölge Tic. Md. Mansur Bey

Teksir Ve Telsizle Tanışma

Mersin Ticaret Borsası kuruluş döneminde Türkiye’de ilkleri uygulamış, teknolojik gelişmeleri Türkiye’ye getirerek üyelerinin ve Mersin’in hizmetine sunmuştur.Örneğin kuruluştan itibaren borsa fiyatları günü gününe teksir edilerek bülten halinde yayınlanıp üyelerin hizmetine sunulmuştur.

4 Mayıs 1927' de bir ilk gerçekleştirildi: Borsada telsiz sisteminin kurulması ile İstanbul Ticaret Borsası, Kambiyo ve esham (menkul kıymetler ve döviz) borsaları haberleri anında ve düzenli olarak üyelerin hizmetine sunuldu.

1927 koşullarında İstanbul haberlerini içeren bir gazetenin 3 gün sonra Mersin’de okunabildiği günlerde borsa ve döviz fiyatları ile ekonomiyi ilgilendiren haberlerin anında Mersin’e ve üyelere sunulması çok önemli bir hizmetti.

27 Eylül 1927 de ikinci bir ilk daha gerçekleştirildi: O günlerde dünya pamuk borsalarının kalbinin attığı Liverpool Borsası ile bir protokol imzalanarak Türkiye borsaları dışında dünya borsalarındaki gelişmeler de telsiz marifetiyle alınıp borsa üyelerinin ve Mersin' in hizmetine sunuldu.

İzmir Fuarı'nın Takdirnameli Katılımcısı

O günün koşullarındaki ilklere imza atan Mersin Ticaret Borsası, 17 Ağustos 1927' de 9 Eylül İzmir Sergisi' ne (sonraki adıyla Uluslararası İzmir Fuarı) katılma kararı aldı.1927 İzmir sergisine katılanlar Mersin Ticaret Borsası pavyonuna diğerlerinden daha fazla ilgi gösterdiler. Burada Mersin’ den götürülen iştigal alanına giren tarım ürünleri sergileniyor ve resimlerle bölge ticareti ve ürünleri tanıtılıyor, bir broşürle gerek sergiyi gezenlere Mersin, Tarsus, Adana ticaret ve tarımı ile sanayideki gelişmeleri hakkında bilgi veriliyordu.

Sergiyi gezen İzmir’li tüccarlar, telsizle alınan dünya pamuk fiyatlarının anında yayınlandığı, İstanbul kambiyo ve esham borsa fiyatlarının duyrulduğu bu pavyonu hayranlıkla geziyorlardı.

O yıl İzmir Fuarı' na Türkiye’ den katılan tek borsa olan Mersin Ticaret Borsas, İzmir Fuarı' ndan takdirname ile ayrıldı.

Nizannameler

• 1927-1943: İzmir Ticaret Borsası' ndan alınan nizamname

• 1943-1951: 4355 Sayılı Kanun

• 1951-2004: 5590 Sayılı Kanun

• 2004 ve sonrası: 5174 Sayılı Kanun

Borsa Kendi Binasında

1943' te günümüzde Merkez Postanesi koli servisinin bulunduğu, o zamanki adıyla Ziya Paşa oteli binası satın alınarak ilk kendi binasında hizmet vermeye başladı. Ziyapaşa Kahvesi olarak bilinen zemin kat restore edilerek borsa kulübü olarak üyelerin sosyal aktivitelerine sunuldu.

1951/1963 yılları arasında borsa bölgenin nihai pazarı olması nedeniyle kotasyona dahil maddeler ihracat ve imalata yönlendirilmiştir. 1973' te, 30 yıl sonra, Borsa Sarayı' nın 2. katına yerleşilmiş, 1997' de ise katın tamamı satınalınarak, yardımcı birimler (arşiv, depo gibi) hariç 750 metrekare kapalı alan hizmete sunulmuştur. 2007 yılında, Yenihal Kavşağı' ndaki 25 dönüm arazi üzerine kurulan Ticaret Borsası Kompleksi' ne taşınılmıştır.

60 Yıl Önceki Alıcı Ülkelerimiz

• Hububat: İsrail,Ürdün,Mısır,Yugoslavya
• Bakliyat: Suriye, Irak, Lübnan, İsrail, Ürdün, Kuveyt, Mısır
• Canlı Hayvan: Suriye, Lübnan, İsrail, Kuveyt
• Keçi Boynuzu: Lübnan, İsrail, Fransa
• Pamuk: İngiltere, Almanya, İtalya, Hollanda, Belçika, Polonya, Yugoslavya
• Küspe Pamuk Çekirdeği: Lübnan, İsrail, İtalya, Almanya, Hollanda, Belçika, Polonya
• Kuru meyveler: Lübnan, İsrail, Ürdün, Suriye
• Narenciye: Suriye, Mısır, Batı Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika, Rusya
• Deri ve Yapağı: İngiltere, Fransa, İtalya, Batı Almanya, Rusya

Borsa yapısı nasıldır?

• Ana maddeBorsa yapısı nasıldır?

Ticaret borsaları demokratik esaslara göre yerinden yönetilen kuruluşlardır. Borsada alım satım yapan, dolayısıyla borsaya kayıtlı olanlar, mesleklerine, yani alım satımını yaptıkları maddelerin cins ve çeşidine göre meslek gruplarına ayrılırlar. Her gruptan 5-11 kişilik meslek komiteleri seçilir. Her meslek komitesinden seçilen 2-3 kişinin iştiraki ile borsa meclisi kurulur.

Borsa meclisinin görev süreleri 4 yıldır. Meclis, kendi üyeleri arasından 2 yıl için bir başkan ile bir veya iki başkan vekili seçer. Süresini bitirenler yeniden seçilebilirler. Meclis başkanı ve vekilleri yönetim kurulu üyeliğine seçilemezler.

Borsa yönetim kurulu, meclisin kendi üyeleri arasından 2 yıl için seçeceği 5-11 kişiden kurulur. Ayrıca aynı sayıda yedek üye seçilir. Yönetim kurulu kendi üyeleri arasından 2 yıl için bir başkan ile bir veya iki başkan vekili seçer. Meslek komiteleri borsanın istişari, meclis karar, yönetim kurulu da yürütme organıdır. Yönetim kurulunun başkanı, borsanın hukuki temsilcisidir.

Borsalarda meclis tarafından tayin olunan bir genel sekreter bulunur. Yönetim Kurulları genel sekreter yardımcısı atayabilirler. Genel sekreterler borsa muamelelerini tedvirle görevli olup bütün borsa personelinin amiridirler. Genel sekreterler borsa yönetim kurulları ve meclislerinde oy sahibi değildirler. Borsa organlarının görevleri şunlardır:

A. Meslek Komitelerinin Görevleri:

Borsa meclisi için üyelerini seçmek Kendi mevzuları dahilinde faydalı ve lüzumlu gördükleri tedbirleri yönetim kuruluna teklif etmek, yönetim kurulunun reddi halinde aynı teklifleri meclise yapmak Meclis yönetim kurulu tarafından, kendi mesleklerine ait işler hakkında yapılacak müracatları tetkik ederek cevaplandırmak

Borsa yönetim kurulunu seçmek

Borsanın gayelerinin gerçekleştirilmesi için gereken her çeşit karar ve tedbirleri almak Yönetim kurulu veya meslek komiteleri tarafından yapılacak teklifleri inceleyip karara bağlamak Bölgeleri içindeki borsa örf, adet ve taammüllerini tespit etmek ve yayınlamak Aylık muvazeneyi ve aktarma taleplerini tetkik ve tasdik etmek Kayıtlı üyeleri hakkında yönetim kurulları tarafından teklif edilecek cezaları karara bağlamak Borsa üyeleri hakkında disiplin cezaları vermek Borsaya cereyan edecek muamelelerden doğacak ihtilafları çözmek üzere hakem kurulunu seçmek Yıllık bütçe ve kesin hesapları tasdik ve yönetim kuruluna ibra etmek Borsaya tabi maddelerden hangilerinin, en geç satış gününü takip eden ilk iş günü içinde tescil ettirilmek şartıyla borsa yerinin dışında alınıp satılabileceğini tespit etmek Borsa dışında yapılan muamelelerle vukua gelecek ihtilafları çözmek üzere, istenecek hakem ve bilirkişi listesini tasdik etmek İç yönetmeliği tetkik ve tasdik etmek Mesleklere ve mesleklere göre ihtisas komisyonları kurmak Gerek borsalara kayıt mecburiyetinde olmamak, gerek kayıt mecburiyetine tabi oldukları halde ithal edildikleri derecelere müteallik yönetim kurulunca verilecek kararlara karşı itirazları tetkik etmek ve kesin karara bağlamak

C. Yönetim Kurulunun Görevleri:

Mevzuat ve meclis kararlarına göre borsa işlerini yürütmek Bütçeyi, kesin hesabı ve aktarma tekliflerini ve bunlara müteallik raporları borsa meclisine vermek Aylık muvazeneyi borsa meclisinin tasdikine sunmak Borsa memur ve hizmetlilerin tayin ve azillerini, terfi ve tecziyelerini icra etmek İhtar, tevbih veya para cezaları vermek, borsa meclislerince verilecek disiplin cezalarını tatbik etmek Hakem ve bilirkişi listelerini hazırlamak ve tasdik edilmek üzere borsa meclisine vermek Tüzükte gösterilen belgeleri tasdik etmek Borsanın her yıl içindeki faaliyeti ve bölgesinin iktisadi durumu hakkında yıllık rapor hazırlayıp borsa meclisine vermek Borsaya ait her türlü incelemeleri yapmak bölgeleri içindeki borsaya ait endeks ve istatistikleri tutmak ve başlıca maddelerin borsa fiyatlarını tesbit ve münasip vasıtalarla ilan etmek Borsa dışında vukua gelecek anlaşmazlıkları çözmek üzere istenilecek hakem ve bilirkişi listelerini tanzim etmek

Kotasyon

Adaçayı Altıntop Anason Antep fıstığı - iç Antep fıstığı - kabuklu Araşit - Yer fıstığı yağı Armut kurusu Arpa Arpa kırması Aspir At At derisi Ayçiçeği Ayçiçeği yağı Ayı derisi Badem - iç Badem - kabuklu Bagala - Karamuk Bağırsak, büyükbaş ham Bağırsak, büyükbaş işlenmiş Bağırsak, küçükbaş ham Bağırsak, küçükbaş işlenmiş Bakla Bal Balmumu Beygir derisi Bezelye Bezir yağı Boğa Boğa derisi Bonkolite Boynuz Börülce Buğday Buğday kepeği Buğday unu Bulgur Burçak Buzağı Bükümlü ipek Cehri Ceviz - iç Ceviz - kabuklu Çakal derisi Çalkantı Çam fıstığı Çavdar Çebiç derisi Çeltik Çeltik kepeği Çemen Çörek otu - Karacaot Çöven Çulbant Damızlık civciv Dana Dana derisi Darı Defne yaprağı Defne yaprağı yağı Dekstrin Deve Deve derisi Donyağı Düve Elma Elma kurusu Erik çekirdeği Erik kurusu Et - büyükbaş Et - küçükbaş Et - kümes hayvanı (Tavuk-Piliç) Fasıl Fındık - iç Fındık - kabuklu Fındık yağı Fiğ Glikoz Gömlekyağı Hardal tohumu Haşhaş tohumu Haşhaş yağı Ihlamur Ihlamur çiçeği İçyağı İnek İpek İpek kozası - kuru İpek kozası - yaş İrmik Kabak Kabak çekirdeği Kakao yağı Kaplan derisi Kaplıca Kara tohum Karaca derisi Kaşar yağı Kaşkaval peyniri Katır Katır derisi Kavak Kavurma Kayısı Kayısı çekirdeği Kayısı kurusu Kazein Keçi Keçi boynuzu - Harput - Harnup Keçi boynuzu çekirdeği Keçi derisi Keçi kılı Kekik otu Kendir - Kenevir tohumu Kendir elyafı Kereste - Tomruk Kestane Keten beziri Keten elyafı Keten tohumu Keten yağı Kırmızı biber Kıska - Arpacık Kısrak derisi Kimyon Kişniş Kitre Kolza - Rapitsa Kolza - Rapitsa yağı Konserve Koyun Koyun derisi Krema Kunduz derisi Kurt derisi Kuru bamya Kuru fasulye Kuru incir Kuru soğan Kuru üzüm Kuşyemi Kuyrukyağı Kuzu Kuzu derisi Küspe Leblebi Limon Mahlep Makarna Malak Malak derisi Manda Manda derisi Mandarin Mantar Mazı Melengiç Mercimek Merkep Merkep derisi Meyan balı Meyan hülasası Meyan kökü Mısır Mısırözü Mısırözü yağı Nebati margarinler Nişasta Nohut Oğlak Oğlak derisi Ögeç derisi Öğütülmüş palamut Öküz Öküz derisi Palamut Palamut hülasası Palm yağı Pamuk - çekilmiş kaba balya Pamuk - çekilmiş preseli Pamuk - çekirdekli Pamuk - lif döküntüsü Pamuk - linter Pamuk çekirdeği - Çiğit Pamuk ipliği Pamuk yağı Pastırma Patates Pekmez - Ağda Peynir - beyaz Peynir - tulum Peynir - kaşar Peynir - lor Peynir - çökelek Piliç Pirina Pirina yağı Pirinç Porsuk derisi Portakal Razmol Rezyona Sabun Sade yağ Sahlep Salam Sansar derisi Sarımsak Sığır derisi Soya Soya yağı Sucuk Susam Susam yağı Süpürge teli Süpürge tohumu Süt tozu Şeftali çekirdeği Tahin Tavşan derisi Tavuk Tereyağ Tiftik Tilki derisi Toklu derisi Tosun Tosun derisi Toz biber Turşu Tütün tohumu Tütün tohumu Tütün yağı Üstüpü Vaşak derisi Vesair vahşi hayvan derileri Viskon elyafı Viskon ipliği Vişne kurusu Yaban kedisi derisi Yapak Yer fıstığı Yulaf Yumurta Yün Zerdali Zerdali çekirdeği Zerdali kurusu Zeytin Zeytin yağı

Borsa Hizmetleri

Ticaret borsalarının ifa ettiği görevler ve verdiği hizmetler, üreticiyi, tacirleri, kısaca tarım ve ticaret sektörünü yakından ilgilendiren fevkalade önemli fonksiyonlardır. Ticaret borsaları mevcut olmasalardı bu fonksiyonlar mutlak suretle devlet tarafından yerine getirilmesi gereken görev ve hizmetler olacaktı. Ticari hareketler genel olarak mahalli ürünlere, mahalli şartlara ve alışkanlıklara bağlı olduğundan ve bu nedenlerle mahallinden yönetilen kurumlarla çok daha etkili hizmet verebildiğinden, Dünya 'daki uygulaması itibariyle borsa ve pazarların devletin merkezi yönetimi dışında fakat denetimi altında özerk kurumlarca yöneltilip, hizmet verdiklerini görmekteyiz. Şu anda ülkemizde faaliyet gösteren ticaret borsaları da bu temel özellikleri taşıyan kurumlardır.

ÜRETİCİLERE YÖNELİK HİZMETLERİ: Ülkemizdeki ticaret borsalarında işlem gören malların satıcılarının büyük bir bölümü üreticiler, yani çiftçilerimiz olduğundan, borsaların hizmetlerinden büyük ölçüde üreticilerin yararlandığını ifade etmek mümkündür. Ürünlerin ticaret borsalarında numunesi gösterilmek suretiyle, açık arttırma veya pazarlık yoluyla malın o gün bulduğu değer fiyatla diğer bir deyişle gerçek fiyat üzerinden satılması, ürünlerin borsa kantarında güvenli şekilde tartılması, borsa laboratuarlarında tahlil edilmesi, ürün bedelinin alıcıdan zamanında tahsil edilebilmesi, taraflar arasında herhangi bir anlaşmazlığın seri ve adil bir biçimde sonuçlandırılması, borsaların üreticiye verdiği hizmetlerin bazılarıdır.

TÜKETİCİLERE YÖNELİK HİZMETLERİ: Ticaret borsaları tüketiciye, fiyat istikrarı sağlayarak, satın aldıkları ürünlern nitelik ve yarar açısından yeterliliğine açıklık getirerek yarar sağlar. Aynı zamanda, ürünlerin asgari özellik ve kaliteleriyle ilgili standartları, genel kurallar ve hükümleri meydana getirerek, bu konuda ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak ta tüketici menfaatini korurlar. Ticaret borsaları üstlenmiş bulundukları kanuni yükümlülük çerçevesinde laboratuar ve teknik bürolar kurarak, tüketicinin satın aldığı ürünlerin özellik ve kalitesini denetler, bu konudaki tereddütleri giderirler. Toplumun menfaatlerine uygun adil ve gerçek fiyat oluşumunu da sağlar.

TÜCCARLARA YÖNELİK HİZMETLERİ: Üretici yönünden geçerli olan yararların çoğu tüccar açısından da geçerli bulunmaktadır. Tüccara, almak istediği malı arzuladığı evsaf ve fiyat üzerinden borsada bulabilme ve satışlar açık bir surette yapıldığından gerçek fiyatına satın alabilme, malın teslim edilmemesi veya satış sonrasında şartlarda değişiklik olması halinde vuku bulacak ihtilafların borsanın hakemliğinde çözülmesi imkanları sunulmaktadır.

İTHALATÇILARA YÖNELİK HİZMETLERİ: Borsaca düzenlenen alım satım usulleri ve kaideleri çerçevesinde borsanın mevcut pazalama imkanlarıyla ithalatçılara pazar sağlanır. İHRACATÇILARA YÖNELİK HİZMETLERİ: İhracatçıya istediği özellikteki ürünü borsalardan temin etme alım satım sonrasında doğabilecek anlaşmazlıklarda borsanın hakem olacağı bir çözüm ortamı sağlan

DAHİLİ MADDELER:

Ticaret borsalarında, belli özellikleri taşıyan mallar alınıp satılır. Bir maddenin borsaya dahil edilebilmesi için standardizasyonunun yapılmış olması veya tiplere ayrılması gerekir. Numuneyle tespiti mümkün olmayan mallar borsaya dahil edilemez. Her tarımsal ürün, her ticaret borsasına dahil edilmez. Bborsanın bulunduğu yerde fazla miktarda üretilmesi, tüketilmesi, ihraç, ithal edilmesi veya işleniyor olması gerekir. Bu şartlara uyan tarımsal ve bazı sanayi ürünleri borsada alınıp satılabilirler. Ülkemizde tarımsal ve tarıma dayalı bazı sanayi ürünleri ticaret borsamızın kotasyonlarına dahil edilmişlerdir.

Böyle bir ürünün borsanın kotasyonuna alınabilmesi, Sanayi veTicaret Bakanlığı' nın onayı ile, yönetim kurulunun teklifi ve borsa meclisinin kararı ile mümkündür. Kotasyona alınan madde için, tescile esas taban miktar, mahalli piyasa taammüllerinde toptan sayılan miktarlar esas tutularak tespit edilir. Bu miktarın altındaki işlemler borsa tescili yapılmaksızın gerçekleşir.

Kotasyondaki maddelerin tümünün veya bazılarının alım satımlarının yapılacağı yerler borsa yönetim kurulunca belirlenir. Buralar, borsa binasının içinde veya dışında bir salon, pazar yeri veya özel alım satım yerlerdir. Bu yerleri sağlamak ve gerekli şekilde donatmak borsaların görevidir. Buralar uygun büyüklükte bir arazi, satış salonu, hayvan park ve pazar yeri, depo, kantar, laboratuar olabilir.

Böyle tesislerin varlığı üreticiye, tüketiciye ve ülke ekonomisine katkı sağlar.

GELİRLER: Ticaret borsalarının gelir kaynakları şunlardır:

Kayıt ücreti Yıllık aidat Muamele tescil ücreti Yapılan hizmetler karşılığı ücretler Vesika harçları Yayın gelirleri Bağış ve yardımlar Misil zamları Para cezaları Borsalarda ajanlık ücreti olarak alınan paralardan artanlar Diğer gelirler

Borsa muameleleri

MUAMELELER

Borsa muameleleri, borsaya dahil bir maddenin taban miktarını aşan miktarda yapılan alım ve satımlardır. Alım satımların yapılacağı yer ve zaman, mahalli şartlara tabi olduğundan bunları her borsa yönetimi kendisi belirler.

Alım satımlarda uyulacak alıcı ve satıcının teslim, tesellüm ve tediye bakımından vecibelerini, her tipin asgari vasıflarını ve muamelelerin tasfiye şartlarıyla fiyatlar üzerine müessir şartları, ihtilaf husulünde ihtiyari tahkim usullerini gösteren genel kaide ve hükümler borsa yönetimleri tarafından teklif olunur ve TOBB Genel Kurulu tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girer. Böylece bütün borsalarda uygulanacak kurallar arasında benzerlik sağlamak, bunlara, her borsada geçerli genel bir karakter kazandırmak mümkün olur.

Borsalarda alım satımlar açık arttırma veya karşılıklı anlaşma (pazarlık) suretiyle yapılmaktadır. Açık arttırma ile satış, ajan ve simsarların aracılığıyla yapılır. Karşılıklı anlaşma ile yapılacak olan alım satımlarda aracı mecburiyeti yoktur. Taraflar anlaşmayı bizzat yapabilecekleri gibi ajan veya simsar aracılığıyla da yapabilirler.

Açık arttırma veya karşılıklı anlaşma usulüyle yapılan alım satımlarda, o gün için geçerli olan piyasa şartlarında en uygun fiyatlar teşekkül etmiş ve mallar el değiştirmiş olur. Bu nedenle borsada bir alıcının bir malı değerinden yüksek fiyatla satın alması veya satıcının malını değerinden düşük fiyatla satması mümkün olamaz.

Borsa muameleleri, yapılış şekilleri itibariyle 4 grupta toplanabilir:

Numunenin teşhiri suretiyle yapılan muameleler Tip tayini suretiyle yapılan muameleler Kalite tayini suretiyle yapılan muameleler Tamamının teşhiri suretiyle yapılan muameleler

Bu muamele şekillerinden en ideal olanı tip tayini suretiyle, en yaygın olanı ise numunenin teşhiri suretiyle olandır. Numunenin teşhiri suretiyle yapılan muamele borsa muamelelerinin karakterine uygun düşmemektedir. Bu nedenle, kasaplık hayvanlar gibi zaruret arz eden borsa maddeleri dışında bu şekildeki alım satımlara az rastlanmaktadır.

Borsalara dahil maddelerin taban miktarı aşan alım satım muameleleri, borsalar tarafından tescil edilir. Alım satım konusu olan mallar, cins ve kaliteleri, satış şartları ve fiyatları aynı gün borsada yazılı olarak ilan edilir.

Borsadaki alım satımlar, malın teslim ve tesellümü ile bedelin tediyesi şartları bakımından

Hazır muameleler Vadeli muameleler Avanslı muameleler Kredili muameleler Özel şartlı muameleler olmak üzere beş çeşittir.

Hazır muameleler, hazır mala bedelin peşin ödenmesiyle yapılan alım satımlardır.

Vadeli muameleler, malın teslim ve tesellümü ile bedelin tediyesinin akdin yapıldığı tarihten muayyen bir süre sonraya bırakıldığı alım satımlardır. Akit, alınıp satılan malın üretiminden önce yapılmış ise, bu Property vadeli muameleye "Alivre muamele" denir. Başka bir deyişle alivre muameleler, genelde vadeli işlem olmakla birlikte sadece akdin yapıldığı tarihte, akit konusunu teşkil eden malın henüz üretilmemiş olması ile diğer vadeli muamelelerden ayrılır.

Vadeli muamelelerde satıcının borsaya mal bedelinin % 10' u oranında güvence bedeli yatırması gerekir. Taraflar karşılıklı olarak anlaştıkları taktirde vadeli alım satımlarda bu güvence kaldırılabilir, alivre muamelelerde bu güvence bedeli kaldırılmaz. Avanslı muameleler, akdin yapıldığı tarihte bedelin bir kısmının veya tamamının peşin ödenerek, malın muayyen bir süre sonra teslim edildiği alım satımlardır.

Avanslı muameleler, verilen avansın nispetine göre isimlendirilir. % 10 avanslı, % 60 avanslıı, % 100 avanslı gibi.

Kredili muameleler, akdin yapıldığı tarihte malın teslim ve tesellüm, bedelin ise muayyen bir süre zarfında veya sonunda tediye edildiği alım satımlardır.

Özel şartlı muameleler ise, malın teslim ve tesellümü ile bedelin tahsil ve tediyesi hususunda yukarıdaki muamele şartları dışında veya ilave şartlarla yapılan alım satımlardır.

Borsada yukarıda izah olunan 5 şekilde muamele yapılır. Ancak bunlardan en yaygın olanı hazır muameledir. Hazır, vadeli, avanslı, kredili ve özel şartlı muameleler borsada oluşacak fiyat üzerinde etkilidir. Örneğin, aynı cins ve kalitedeki bir üründe hazır muamelede oluşan fiyat gerçek fiyat, kredili muamelelerde oluşan fiyat ise daha yüksek olur. Alım satıma konu olan ürünlerin cins ve kaliteleri, fiyatları ve satış şartları borsada ilan edildiğinden, alıcı ve satıcılar bu konuda aydınlatılmış olurlar.

İl borsaları, bulundukları il sınırları dahilinde, ilçe borsaları da ilçe sınırları içerisinde faaliyet gösterirler. Ancak il dahilinde hem merkez ilçe, hem de aynı ilin başka bir ilçesinde borsa bulunması halinde, ilçe borsasının çalışma alanı ilçe sınırları, merkez ilçe borsasının çalışma alanı ise ilin, ilçe borsasının bölgesi hariç kalan kısmıdır. Ticaret borsaları, gayrimenkul mal almaya, satmaya ve rehin etmeye, ödünç para almaya, bağışta bulunmaya yetkilidirler.

Dış linkler

• Mersin Ticaret Borsası'nın resmi web sitesi : http://mersintb.org