Meyhane şiiri - Mehmet Akif Ersoy

←Geçinme Belâsı

Safahat Mehmet Akif Ersoy

Mezarlık→

'Latin harflerine transkriptli metin	Sadeleştirilmiş metin	İngilizce Tercümesi
Hurûşan bâd-ı süfliyyet derûnundan, kenârından; Girîzan rûh-i ulviyyet harîminden, civârından. Çıkar bin nâle-i nevmîd hâk-i ra’şe-dârından, İner bin zulmet-i makber fezâ-yı şeb-nisârından. Gelir feryâdlar ebkem duran her seng-i zârından: Yıkılmış hânümanlar sanki çıkmış da mezârından, Dehân-ı hasret açmış rahnedâr olmuş cidârından! Çöker bir dûd-i mâtem titreyen kandîl-i târından: Sönüp gitmiş ocaklar yükselir gûyâ gubârından! Giren bir kerre nâdimdir hayât-ı müsteârından; Çıkan âvâredir artık cihânın kâr ü bârından. Dökülmüş âb-rûlar bâde-i pesmande hâlinde... Emel bir münkesir peymânedir saff-ı niâlinde! Boğulmuş rûh-i insanî şarâbın mevc-i âlinde. Nümâyan mel’anet sâkîsinin çirkin cemâlinde! Ne mâzî var, ne âtî, bak şu ayyâşın hayâlinde... Tutup bir zehr-i âteşnâk dest-i bî-mecâlinde, Zevâl-i ömrü bekler hem şebâbın tâ kemâlinde! Merâret intıbâ’ etmiş cebîn-i infiâlinde... Derin bir iltivânın sîne-i zerd-i melâlinde Odur ancak hüveydâ ser-nüvişt-i bî-meâlinde, Müebbed bir de nisyan nazra-i sengîn-i lâlinde. Canım sıkıldı dün akşam, sokak sokak gezdim; Sonunda bir yere saptım ki, önce bilmezdim. Bitince bir sıra ev, sonra bir de vîrâne, Dikildi karşıma bir han kılıklı meyhâne. Basık tavanlı, karanlık, sefîl bir dükkân; İçinde bir masa, yahut civar tabutluktan Atılma çok ölü görmüş acıklı bir teneşir! Yanında hurdası çıkmış bir eski püskü sedir. Sakat, bacaksız on, on beş hasırlı iskemle, Kırık dökük şişeler, bir de çinko tepsiyle, Beş on kadeh, iki üç testi... Sonra tezgâhlık Eden yan üstüne devrilme kirli bir sandık. Sönük sönük yanıyor rafta isli bir lamba... Önünde bir küme: fes, takke, hırka, salta, aba Kımıldanıp duruyorken, sefîl bir sohbet, Bu isli zulmete vermekte büsbütün vahşet: - Kuzum Dimitri, bu aksam biraz ziyâdece ver... - Ziyâde, anladık amma ya içtiğin şişeler? - Çizersin... - Öyle mi? Lâkin, silinmiyor çetele! Bakın tavan tebeşirden görünmez oldu... - Hele! - Bizim peşin paramız... Anladın mı dün kuruşu? - Ayol tükendi mezem... Bari koy biraz turşu. Arattı kendini ustan... Dinince dinlersin! - Hasan be, sende nasıl nazlı nazlı söylersin! Nedir o türkü... Aman başka yok mu?... Hah, şöyle! - Ömer, ne nazlanıyorsun? Biraz da sen söyle. - Nevâzil olmuşum, Ahmed, bırak sesim yok hiç... - Sesin mi yok? Açılır şimdi: bir imam suyu iç! - Yarin ne istesin Osman? - Ne işteyim... Burada! - Dimitri çorbacı, doldur! Ne durmuşun orada? - O kim gelen? - Baba Arif. - Sakallı, gel bakalım... Yanaş. - Selamünaleyküm. - Otur biraz çakalım... - Dimitri, hey parasız geldi sanma, işte para! - Ey anladık a kuzum... - Sar be yoldaşım cıgara... - Aman bizim Baba Ârif susuz musuz içiyor! - Onun bi dalgası olmak gerek: tünel geçiyor. - Moruk, kaçıncı kadeh? Şimdicik sızarsın ha! - Sızarsa mis gibi yer, yetmemiş adam değil a. Yavaş yavaş kafalar, kelleler kızışmıştı, Ağız, burun hele sesler bütün karışmıştı; Dikildi ağzına baktım, açık duran kapının, Fener elinde bir erkek, yanında bir de kadın. Beş on dakika süren bir düşünceden sonra, Kadın girdi o zulmet-serâ-yi menfûra. Gözünde ebr-i teessür, yüzünde hûn-i hicâb, Vücûdu ra'şe-i nâ-çâr-ı ye's içinde harâb, Teveccüh eyleyerek sonradan gelen babaya: -Demek taşınmalı artık çoluk çocuk buraya! Ayol, nedir bu senin yaptığın? Utan azıcık... Anan da, ben de, yumurcakların da aç kaldık! Ne iş, ne güç, gece gündüz içip zıbar sâde; Sakın düşünme çocuklar acep ne yer evde? Evet, sen el kapısında sürün işin yoksa! Getir bu sarhoşa yutsun, getir paran çoksa! Zavallı ben... Çamaşır, tahta, her gün uğraş da, Sonunda bir paralar yok, el elde baş başta! O tahtalar, çamaşırlar da geçti, yok hâlim... Ayakta sallanışım zorlanır Hudâ âlim! Çalışmadın, beni hep bunca yıl çalıştırdın; O yavrucakları çıplak, sefil alıştırdın; Bilir mahalleli kim, aldığın zamanda beni, Çehiz çimenle donatmıştı beybabam evini. Ne oldu şimdi o eşyâ? Satıp kumarda yedin! Evet, kumarda yedin, hem de Karşılar’da yedin! Kızın yetişti, alan yok, nasıl olur ki? Soran “Şu sarhoşun kızı İffet değil mi? Vazgeç aman!” Diyen kadınlara; “Pek doğru, pek” deyip gidiyor. Bu söz zavallıyı bilsen ne türlü incitiyor! Benim güzel meleğim, hiç de tâli’in yokmuş: Anan benim gibi sersem; babansa bir sarhoş! Necip de minderi koltukta geldi mektepten... Demiş ki kalfa: “Sekiz aydır almadım hele ben Ne haftalık, ne de aylık... Senin baban olacak Kumarcı, oğlu için az yesin de tutsun uşak!” Koğuldum anne! deyip ağlıyor zavallı çocuk... Ne yapsın annesi? Dünyâda bir güvendiği yok! O bâri bir adam olsun da kalmasın câhil, Demiştim olmadı... Lâkin kabâhat onda değil: O her sabah okuyordu gürül gürül cüz'ünü; Ayırmıyordu kitaptan ne olsa hiç gözünü. Üç akşam oldu ki yoksun. Necip: Babam nerde! Ben isterim onu mutlak, demez mi? Bak derde! Sular karardı; bu sâatte hiç gezer mi kadın? O, sarhoşun biri; tut kim sokak sokak aradın... Nasıl bulursun a yavrum? Yarın gelir belki, Dedim. Fakat çocuğun durmuyordu. Baktım ki Avutmanın yolu yok; komşunun Hüseyn Ağ’yı Alıp dolaşmadayım yatsı vakti dünyâyı. Anam benim gibi evlâd doğurmaz olsaydı, Bu hâli görmeden evvel gözüm yumulsaydı! Herif! Şu hâlime bak, merhametli ol azıcık... Bırak o zıkkımı, içtiklerin yeter artık. Efendiler, ağalar, siz de bir nasîhat edin, Sizin belki var evlâdınız... - Hasan, ne dedin? - Bırak, köpoğlu kadın amma çalçeneymiş hâ! - Benimki çok daha fazlaydı. - Etme! - Elbet ya! Onun için boşadım. Sen işitmedin mi Halim? - Kadın lâkırdısı girmez kulağıma zâti benim. Senin kadın dediğin âdetâ pabuç gibidir: Biraz vakti taşınır, sonradan değiştirilir. Kadın bu sözleri duymaz, tazallüm eylerdi; Herif mezar taşı tavriyle sâde dinlerdi; Açıldı ağzı nihâyet, açılmaz olsa idi! Taşıp döküldü, içinden şu lâ'net-i ebedî: - Cehennem ol seni hınzır orospu, git: Boşsun! - Ben anladım işi, sen komşu, iyce sarhoşsun; Ayıltınız şunu yahut! - ilişmeyin! - Bırakın! Herif ayıldı mı, bilmem, düşüp bayıldı kadın!	Bir bayağılık havası esip coşmakta içinden, kenarından; Yücelik ruhu kaçmakta içinden, etrafından. Çıkar bin ümitsizlik iniltisi titreyen toprağından, İner bin mezar karanlığı geceler yağdıran fezasından. Gelir feryatlar inleyen dilsiz taşlarından: Yıkılmış yuvalar sanki çıkmış da mezarından! Hasret ağzını açmış çatlak ve yarık duvarlarından! Sönük sönük titreyen kandilinden etrafa bir matem dumanı çökmekte İçerdeki toz ve dumandan da sanki sönüp gitmiş ocaklar yükselmekte Bir kere giren, bu dünya hayatından pişmanlık duyar, Çıkan da artık dünya işlerine yabancılaşmıştır. Buraya girenlerin yüzsuyu içkiler gibi yerlere dökülmüş, Ümitleri de kırık bir kadeh gibi gene yerlerde sürünmekte. İnsanlık ruhu şarabın kızıl dalgalarında boğulmuş, İçkiyi verenin çirkin suratında ise melunluk okunmakta. Şu ayyaşa bak, kafasında ne geçmiş ne gelecek düşüncesi var... Dermanı kalmamış ellerinde tuttuğu yakıcı zehirle En genç çağında ömrünün bitmesini bekliyor. Gücenik alnında hayatının acılığı derin izler bırakmış... Melal ile sararmış derin buruşuklarla dolu alnında Manâsız alınyazısına dair bundan başka bir şey de okunmuyor. Bir de dilsiz ve donmuş bakışlarında ebedî bir unutkanlık sezilmek; Canım sıkıldı dün akşam, sokak sokak gezdim; Sonunda bir yere saptım ki, önce bilmezdim. Bitince bir sıra ev, sonra bir de virane, Basık tavanlı, karanlık, sefil bir dükkân; İçinde bir masa, yahut civar tabutluktan Atılma çok ölü görmüş acıklı bir teneşir! Yanında hurdası çıkmış bir eski püskü sedir. Sakat, bacaksız on onbeş hasırlı iskemle, Kırık dökük şişeler, bir de çinko tepsiyle Beş on kadeh, iki üç testi...Sonra tezgâhlık Eden yan üstüne devrilme kirli bir sandık... Sönük sönük yanıyor rafta isli bir lamba... Önünde bir küme: Fes, takke, hırka, ceket, aba Kımıldanıp duruyorken, sefil bir sohbet, Bu isli karanlığı büsbütün korkunç yapmada: -Kuzum Dimitri, bu akşam biraz fazlaca ver... -Fazla, anladık ama ya içtiğin şişeler? -Çizersin... -Öyle mi? Lâkin silinmiyor çetele! Bakın tavan tebeşirden görünmez oldu... -Hele! -Bizim peşin paramız... Almadın mı dün kuruşu? -Ayol, tükendi mezen... Bari koy biraz turşu. Arattı kendini ustan...Dinince dinlensin! -Hasan be, sen de nasıl nazlı nazlı söylersin! Nedir o türkü... Aman başka yok mu? Hah, şöyle! -Ömer, ne nazlanıyorsun? Biraz da sen söyle. -Nezle olmuşum Ahmet, bırak, sesim yok hiç... -Sesin mi yok? Açılır şimdi: Bir imam suyu iç! Yarın ne iştesin Osman? -Ne işteyim... Burada! -Dimitri çorbacı, doldur! Ne durmuşun orada? -O kim gelen? -Baba Arif. -Sakallı, gel bakalım., Yanaş -Selamün aleyküm. -Otur biraz çakalım... -Dimitri, hey, parasız geldi sanma, işte para! -Ey anladık a kuzum... -Sar be yoldaşım cıgara... -Aman bizim Baba Arif susuz muşuz içiyor! -Onun bi dalgası olmak gerek: Tünel geçiyor. -Moruk, kaçıncı kadeh? Şimdicek sızarsın ha! -Sızarsa mis gibi yer, yatmamış adam değil a. Yavaş yavaş kafalar, kelleler kızışmıştı, Ağız, burun, hele sesler bütün karışmıştı; Dikildi ağzına, baktım, açık duran kapının, Fener elinde bir erkek, yanında bir de kadın. Beş on dakika süren bir düşünceden sonra, Kadın da girdi o tiksindirici karanlık dünyaya. Gözleri acıyla buğulanmış, yüzü utançtan ateş kesilmişti, Çaresiz kederler içinde titreyen vücudu haraptı. Sonradan gelen Baba'ya yönelerek dedi ki: -Demek taşınmalı artık çoluk çocuk buraya! -Ayol, nedir bu senin yaptığın? Utan azıcık... -Anan da, ben de, yumurcakların da aç kaldık! -Ne iş, ne güç, gece gündüz içip zıbar sade; -Sakın düşünme çocuklar acaba ne yer evde? -Evet, sen el kapısında sürün işin yoksa; -Getir bu sarhoşa yutsun, getir paran çoksa! -Zavallı ben...Çamaşır, tahta, her gün uğraş da, -Sonunda bir paralar yok, el elde, baş başta! O tahtalar, çamaşırlar da geçti: Yok hâlim... Allah biliyor, zorladır ayakta sallanışım! Çalışmadın, beni hep bunca yıl çalıştırdın; O yavrucakları çıplak, yoksul alıştırdın; Bilir mahalleli ki aldığın zamanda beni. Çeyiz çimenle donatmıştı beybabam evini. Ne oldu şimdi o eşya? Satıp kumarda yedin. Evet, kumarda yedin, hem de Karşılar'da (1) yedin! Kızın yetişti, alan yok, nasıl olur ki? Soran "Şu sarhoşun kızı iffet değil mi? Vazgeç aman!" Diyen kadınlara;"Pek doğru, pek" deyip gidiyor. Bu söz zavallıyı bilsen ne türlü incitiyor. Benim güzel meleğim, hiç de talihin yokmuş: Anan benim gibi sersem, babansa bir sarhoş! Necip de minderi koltukta geldi mektepten... Demiş ki kalfa: "Sekiz aydır almadım hele ben Ne haftalık, ne de aylık... Senin baban olacak Kumarcı, oğlu için az yesin de tutsun uşak! " Kovuldum anne! deyip ağlıyor zavallı çocuk... Ne yapsın annesi? Dünyada bir güvendiği yok! O bari bir adam olsun da kalmasın cahil Demiştim olmadı...Lâkin kabahat onda değil: O her sabah okuyordu gürül gürül cüzünü; Ayırmıyordu kitaptan ne olsa hiç gözünü. Üç akşam oldu ki yoksun.Necip: Babam nerde? Ben isterim onu mutlak, demez mi? Bak derde! Sular karardı; bu saatte hiç gezer mi kadın? O, sarhoşun biri; tut ki sokak sokak aradın... Nasıl bulursun a yavrum?Yarın gelir belki Dedim. Fakat çocuğun durmuyordu.Baktım ki Avutmanın yolu yok;komşunun Hüseyin Ağa'yi Alıp dolaşmadayım yatsı vakti dünyayı. Anam benim gibi evlat doğurmaz olsaydı. Bu hali görmeden evvel gözüm yumulsaydı! Herif, şu halime bak, merhametli ol azıcık... Bırak o zıkkımı, içtiklerin yeter artık. Efendiler, ağalar, siz de bir nasihat edin, Sizin de belki var evladınız... -Hasan, ne dedin? -Bırak, köpoğlu kadın amma çalçeneymiş ha! -Benimki çok daha fazlaydı. -Etme! -Elbet ya! Onun için boşadım. Sen işitmedin mi Halim? -Kadın lakırdısı girmez kulağıma zâti benim. Senin kadın dediğin âdeta pabuç gibidir: Biraz vakit taşınır,sonradan değiştirilir. Kadın bu sözleri duymaz, sızlanır dururdu; Herif mezar taşı tavrıyla sade dinlerdi. Açıldı ağzı nihayet, açılmaz olsa idi! Taşıp döküldü içinden şu sonsuz lanet: -Cehennem ol seni hınzır orospu, git:Boşsun! -Ben anladım işi: Sen komşu, iyice sarhoşsun; -Ayıltınız şunu yahu! -İlişmeyin! -Bırakın! Herif ayıldı mı, bilmem, düşüp bayıldı kadın! (1) Karşılar: Galata ve Beyoğlu gibi İstanbul'un karşı yakasındaki eğlence yerleri.

Şablon:Düz liseler için safahat projesi
Şablon:Anadolu liseleri için safahat projesi
Şablon:Sosyal Bilimler Liseleri için safahat projesi
Şablon:Türki Dillerde Safahat Projesi
Şablon:Safahat İngilizceye Tercüme Projesi