Yenişehir Wiki
Register
Advertisement
  • Arapça karakterlerin görüldüğü pdf formatı için: tıklayınız

Dosya:74-Muddessir.pdf


الشيخ_مصطفى_إسماعيل_-_سورة_المدّثر_(_مجوّد_)-0

الشيخ مصطفى إسماعيل - سورة المدّثر ( مجوّد )-0

Bakınız

d Müddessir - Müdessir - Müddesir. Al-Muddathir سورة المدثر - Muddəssir surəsi مدثر - Surah Al-Muddassir Әл-Муддәссир сүресі Surah Al-Muddathir nl:Soera De Ommantelde ru:Сура Аль-Муддассир sl:Pokriti (sura) sq:Suretu El Muddeththir


Muddessir Suresi Müdessir suresi Müddessir suresi Müddessir Suresi
Müddessir Suresi/1-31 Müddessir Suresi/32-52 Müddessir Suresi/53-56
Kavramlar
Müddessir
Allah'ın askerleri
> Allah'ın ordusu
https://www.instagram.com/reel/CyV6tgEtcXE/?igshid=MzRlODBiNWFlZA==
Müddessir Süresi/VİDEO

Müddessir Suresi/Faziletleri :“Müddessir Sûresini her zaman okumayı alışkanlık hâline getiren kimseye Allahü teâlâ Mekke'de yaşıyan müminlerin sevâbı kadar sevâb ihsân eder.”

Tefsirler Muddessir Suresi/Elmalı Orijinal Muddessir Suresi/Elmalı
Müddessir Suresi/TEFSİR/Taberi [1] Taberi Tefsiri
Müddessir Suresi/Seyyid Kutup
Müddessir Suresi/İspanyolca Müddessir/Orijinal Elmalı Meali Qariler https://suratmp3.com/quran/surah/listen/74-2
Şablon:Müddessir

Surah_74_Surah_Al-Muddathir_(The_One_Enveloped)

Surah 74 Surah Al-Muddathir (The One Enveloped)

Surah 74: Surah Al-Muddathir (The One Enveloped)

Müddessir_Suresi-_Ebubekir_Şatıri_(MUTLAKA_İZLEYİN!!!)

Müddessir Suresi- Ebubekir Şatıri (MUTLAKA İZLEYİN!!!)

Müddessir Suresi- Ebubekir Şatıri (MUTLAKA İZLEYİN!!!)

سورة_المدثر_-_تجويد_..._من_روائع_الشيخ_مصطفى_إسماعيل_رحمه_الله

سورة المدثر - تجويد ... من روائع الشيخ مصطفى إسماعيل رحمه الله

Sh:»5446[]

MÜDDESSİR

????????

Müddessir Sûresi Mekkîdir. Esahhı rivayette başından «???????» e kadar beş âyet Müzzemmilden evvel nâzil olmuştur. « ???????» Âyetinin Medenî olduğu da mervîdir.

  • Âyetleri - Elli altıdır, Şamîde elli beştir.
  • Kelimeleri - İki yüz elli beş.
  • Harfleri - Bin on.
  • Fasılası - ?????????? harfleridir.

Müzzemmilin sebebi nüzuliyle Müddessirin sebebi nüzulü bir ve ikisi de emri risaletin i'lânı ile alâkadar olmak ve bunun evveli nüzulde daha mukaddem bulunmakla beraber Müzzemmilin sebeb ve mukaddimata, bunun gaye ve murada tealluku daha sarih ve enfüsten âfâka seyri daha şumullü olduğu için tertibde bu ondan sonraya konulmuştur.

???????

Sh:»5447[]

74 - المدثر

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ

1. يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ

2. قُمْ فَأَنذِرْ

3. وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ

4. وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ

5. وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ

6. وَلَا تَمْنُن تَسْتَكْثِرُ

7. وَلِرَبِّكَ فَاصْبِرْ

8. فَإِذَا نُقِرَ فِي النَّاقُورِ

9. فَذَلِكَ يَوْمَئِذٍ يَوْمٌ عَسِيرٌ

10. عَلَى الْكَافِرِينَ غَيْرُ يَسِيرٍ

11. ذَرْنِي وَمَنْ خَلَقْتُ وَحِيداً

12. وَجَعَلْتُ لَهُ مَالاً مَّمْدُوداً

13. وَبَنِينَ شُهُوداً

14. وَمَهَّدتُّ لَهُ تَمْهِيداً

15. ثُمَّ يَطْمَعُ أَنْ أَزِيدَ

16. كَلَّا إِنَّهُ كَانَ لِآيَاتِنَا عَنِيداً

17. سَأُرْهِقُهُ صَعُوداً

18. إِنَّهُ فَكَّرَ وَقَدَّرَ

19. فَقُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ

20. ثُمَّ قُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ

21. ثُمَّ نَظَرَ

22. ثُمَّ عَبَسَ وَبَسَرَ

23. ثُمَّ أَدْبَرَ وَاسْتَكْبَرَ

24. فَقَالَ إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ يُؤْثَرُ

25. إِنْ هَذَا إِلَّا قَوْلُ الْبَشَرِ

26. سَأُصْلِيهِ سَقَرَ

27. وَمَا أَدْرَاكَ مَا سَقَرُ

28. لَا تُبْقِي وَلَا تَذَرُ

29. لَوَّاحَةٌ لِّلْبَشَرِ

30. عَلَيْهَا تِسْعَةَ عَشَرَ

31. وَمَا جَعَلْنَا أَصْحَابَ النَّارِ إِلَّا مَلَائِكَةً وَمَا جَعَلْنَا عِدَّتَهُمْ إِلَّا فِتْنَةً لِّلَّذِينَ كَفَرُوا لِيَسْتَيْقِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَيَزْدَادَ الَّذِينَ آمَنُوا إِيمَاناً وَلَا يَرْتَابَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَالْمُؤْمِنُونَ وَلِيَقُولَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ وَالْكَافِرُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَذَا مَثَلاً كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَن يَشَاءُ وَيَهْدِي مَن يَشَاءُ وَمَا يَعْلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلَّا هُوَ وَمَا هِيَ إِلَّا ذِكْرَى لِلْبَشَرِ


Meali Şerifi

  • Ey bürünen (Müddessir)! 1
  • Kalk artık inzar et 2
  • Ve rabbını artık büyükle 3
  • Ve elbiseni artık temizle 4
  • Ve o pislikleri artık def' eyle 5
  • Hem çoksunarak menn etme 6
  • Ve rabın için sabr eyle 7
  • Çünkü o boru öttürüldü mü bir 8
  • O işte o gün pek zorlu gündür 9
  • Kâfirlere hiç kolay değildir 10
  • Bırak bana o herifi ki yarattım da tem tek 11
  • Hem uzun boylu mal verdim 12
  • Hem goz önünde uğullar 13
  • Hem kendisine bir döşeyip döşedim 14
  • Sonra da tama' eder ki daha artırayım 15
  • Hayır, çünkü o bizim âyetlerimize bir anud kesildi 16
  • Ben onu dimdik sarpa sardıracağım 17
  • Çünkü o bir düşündü, ölçtü biçti 18
  • Kahrolası nasıl bitçi 19
  • Sonra kahr olası nasıl biçti 20
  • Sonra baktı 21
  • Sonra kaşını çattı ve ekşiyerek surat astı 22
  • Sonra ardına döndü ve büyüklük tasladı da 23
  • Bu, dedi "başka değil, bir sihri müser 24
  • Başka değil kavli beşer" 25
  • Yaslıyacağım onu Sekare 26
  • Bilirmisin hem ne sekar 27
  • Ne bakıyye kor ne bırakır 28 Beşere susamış bir susuz 29
  • Üzerinde on dokuz 30
  • Hem biz o ateşin muhafızlarını hep Melâike yaptık, sayılarını da ancak küfr edenler için bir fitne kıldık ki kitab verilmiş olanlar yakîn edinsin ve iyman edenlere iyman artırsın, kitab verilenler ve mü'minler şübhelenmesin, kalblerinde bir maraz bulunanlarla kâfirler de desin: Allah bununla meselâ ne murad etmiş? İşte böyle Allah dilediğini şaşırtır, dilediğini de yola getirir ve rabbının

ordularını ancak kendisi bilir ve o ancak bir öğüttür düşünmek için beşer 31

1[]

1.???????? - müddessir, aslı mütedessir, disâre, bürünen demektir. Disâr, entari, cübbe, kaftan, ihram gibi şiarın üstüne giyilen veya örtülen dış kisvesi veya bürgüsü, şıar da gömlek, don, izar gibi bedene temass eden iç çamışırıdır. Müzzemmilde de geçtiği üzere denilmiştir ki Peygamberin büründüğü disâr, bir katîfe idi, Ikrimenin beyanına göre: nübüvvet ve kemalâtı nefsiyye ile bürünüp giyinmiş olan demektir. Bu ma'nâlarla bu hıtab Müzzemmil gibi risaletin ilk tebliğinde şöyle bir kinaye ile intibahe da'veti iş'ar eder: ey o bürünen ey o kendisine tevdi' edilmiş olan hakıkati halkın nazarlarından gizlemeğe çalışan Muhammed! O bürünmek, uyumak, rahat etmek zamanı geçti, uyanmak, görünmek, o hakıkati izhar etmek, zahmetler çekmek, meşakkatlere katlanmak halkı irşad, etrafı tathîr için teklifler, ağır yükler yüklenerek azm ile kalkıp hareket etmek zamanı geldi.

??????? kalk - yatağından kalk, yâhud azm ile kıyam et işe başla ????????? artık inzar vazîfesini yap - etrafındakilere akıbetin vehametini anlat, saygısızları kocundur

???????? ve rabbını artık büyükle - büyüklük ancak onun şanı olduğunu ve ona karşı herşey'in küçük ve hakîr bulunduğunu kalben tanıdığın gibi kavlen ve fi'len de anlat i'lân et. Rivayet olunurki bu nâzil olunca Resulâllah « ?????? demiş, Hazreti Hadice de tekbîr almış, sevinmiş ve onun vahy olduğuna yakîn hasıl etmişti. Burada « ?????» nin takdimi kasr içindir «??????» bir şarta ceza ma'nası ile maba'dinin makabline terettübünü müfid olarak şöyle

Sh:»5450[]

demek olur. Ve rabbını, ancak rabbını büyükle, her ne hâdise olursa olsun hiç bir sebeble artık onun tekbîr ile büyüklemek, vazîfesini bırakma

4.��ë q¡î b2 Ù  Ï À è£¡Š¤=›� ve esvabını, elbiseni artık temizle - siyab ve elbise ba'zan içindeki sahibinin kendisinden, esvabının temizliği de kendisinin temizliğinden kinâye olur. Netekim filânın eteği temizdir, denildiği zaman onun ıffeti ve ahlâkının temizliği kasd olunur. ğaylan ibni seleme


�Ïbãó 2zà† aÛÜ£é Ûb qìl ÏbuŠ ÛjŽo ëÛb ßå Lj‰ñ amÔäÉ�

Bihamdillâh ben ne fâcir elbisesi giydim, ne de bir ozre ile maskelenirim, beytinde kendisinin ne fucur, ne de bir leke ile kirlenmediğini ve kirlenmiyeceğini anlatmıştır. Antere:

�Ï’ØØo 2bÛŠß| aÛÀìí3 qîb2é Ûî aÛØŠíá ÇÜó aÛÔäb 2àzŠâ�

Uzun mızrakla siyabıni parçalıdım, kerîm, mizrağa na mahrem değildir. Beytinde sibay ile nefisden kinaye etmiştir. İmriülkays de: �Ïbæ mÙ Ó† bõmÙ ßäó ÜîÔò ώÜó qîb2ó ßå qîb2Ù mäŽÜó�

Eğer benim bir huyum sana fena geldiyse Benim siyabımı kendi siyabından sıyırıver kutrulursun beytinde siyab ile kalben kinaye etmiştir. Bunlar gibi burada da siyab, nefisten veya kalbden kinaye olmak üzere birçok müfessirîn « ��ë q¡î b2 Ù  Ï À è£¡Š¤=� » kendini veya kalbini günahtan, gadirden temiz tut, inzarını kabule mani' olacak kirli ahlâktan sakın, nâsihatlarini kabule sâik olan güzel ahlâk ile mütehallık ol demektir, diye tahareti ma'nevîyye ve ahlâkiyye ile tefsîr etmişlerdir. Lâkin kinaye hakikatı iradeye de mani' olmadığı cihetle bu tefsîr aynî zamanda gerek bedenin ve gerek elbisenin cismanî temizliği dahi emredilmiş olmasına münafi olmaz. Çünkü taharet, nezafetten eamm olarak maddî ve ma'nevîye şamildir. Maamafih burada bundan başka bir ma'na daha vardırki o

Sh:»5451[]

da siyabın yakından bürüyen muhît ve zuruftan kinaye veya mecaz olmasıdır. Netekim bir takım kimselerin üzerine atılıp binerek alıp getirdikleri bir deveyi vasfettiği şu beytinde Leylâ:

�‰ßìçb 2bqìal ÔbÒ ÏÜb ãŠô Ûèb ‘jèb aÛb aÛäÈbâ aÛàä1Ša�

Ona hafif hafif bir takım esvab attılar, şimdi onun ürkütülmüş deve kuşundan başka bir benzerini göremeyiz, derken devenin üzerindeki insanları evvelâ esvaba, sonra da koşan deve kuşunun üzerindeki tüylere benzetmiştir. Ya'ni seni esvabın gibi yakından sarmış olan ma'şerini, ilk evvel etrafındaki kimseleri tathir eyle demek olurki bu ma'nâ « ��ë  a ã¤ˆ¡‰¤ Ç ’©îŠ m Ù  aÛ¤b Ó¤Š 2©îå � » mazmununa da muvafık olur. Hem bunda Hazreti Peygamberin maddî ve ma'nevî tahareti nefsiyyesi evleviyyetle anlatılmış olacağından onun nefsindeki taharetini ihtara lüzum kalmaz.

5.��ë aÛŠ£¢u¤Œ  Ï bç¤v¢Š¤=›� ve o ruczü; o pislikleri artık def eyle - ranın zammı veya kesri ile « ��‰uŒ� » pislik ve azâb ma'nasına geldiği gibi burada putlar, esnam ve evsân demek olduğunu da beyan etmişlerdir.

6.����ë Û b m à¤ä¢å¤ m Ž¤n Ø¤r¡Š¢=›�� Hem çoksunarak mennetme - burada da iki ma'nâ beyan edilmiştir. Birisi; menn, başa kakmak ma'nasına olarak: yaptığın işi , hizmeti, iyiliği çok sayarak başa kakma, amelinle nazlanma, demek olur. Birisi de: men, in'am ve ata ma'nasına olarak: bir iyilik, bir in'am ve ata yaptığın zaman verdiğin kimseden mukabilinde daha çoğunu almak maksadiyle yapma. Ya'ni on para sadeka verip de yirmi paralık hizmet veya hörmet bekliyenler gibi Dünya ticareti veya maksadı gözeterek veya gösteriş, riya için iyilik etme, maahaza Allah için iyilik et başkasından bir ecir bekleme, bu ma'nâ İbni Abbastan menkuldür. Bu iki ma'nâda « ��m Ž¤n Ø¤r¡Š¢� » cümlesi haldir. « �ߢŽ¤n Ø¤r¡Š¦a� » demektir. « �‰aõ� » merfu' olmayıp da nehye cevab olarak meczum olsa idi «yaptığın iyiliği başa kakma ki çoğaltasın, çok hayır ve

Sh:»5452[]

ecre iresin» demek olurdu. Lâkin Aşerede bu kırâet yoktur. Maamafih terettüb kasd edilmiyerek şu ma'nâ da olabilir. Yaptığın hizmeti başa kakma, daha çok hayırlara ireceksin

7.��ë Û¡Š 2£¡Ù  Ï b•¤j¡Š¤6›� ve rabbın için artık sabr et - ya'ni bu vazîfeleri yapmak için her ne kadar zahmetler çekecek, ezalar görecek isen de mahzâ rabbının hukmü için artık sabr eyle

8.��Ï b¡‡ a ã¢Ô¡Š  Ï¡ó aÛ䣠bӢ쉡=›� çünkü o boru çalındığı vakıt -

NAKUR, sur gibi ağızla üflenerek çalınan boruya denir, nakr vurmak ve didiklemek ma'nâlarına geldiği gibi boru çalmak ma'nasına da gelir. Zira boru çalındığı zaman içinden heva tazyık ile didiklenmiş olacağı gibi dışından da o ses çarptığı kulakları didikliyeceği cihetle boruya minkar ma'nâsiyle alâkadar olarak nâkur denilmiştir. Boru çalınmak urfte de kârbanın veya askerin seferi için hareket kumandası demek olduğu gibi borusu ötmek de emir ve kumandasının nüfuzundan kinâye olduğu cihetle nakri nâkur, nefhı sur, Âhıret seferi için « ��Ï b¡ã£ à b ç¡ó  ‹ u¤Š ñ¥ ë ay¡† ñ¥=� » emri ilâhîsinin zuhurudur. « ��Ï b¡‡ a ã¢Ô¡Š  Ï¡ó aÛ䣠bӢ쉡=� » « �Ïb� » ta'liliyye olarak « ���a¡‡ a ã¢1¡ƒ  Ï¡ó aÛ–£¢ì‰¡�� » demektir. Burada murad nefhai ulâ olduğu beyan olunuyor.

9.����í ì¤ß ÷¡ˆ§›�� - tenvin, muzafı ileyhten ıvazdır. « ��í ì¤â  a¡‡¤ × bæ  × ˆ a� » ya'ni o öyle olduğu gün demektir. Biz bunun mealinde o «gün» demekle iktifa ediyoruz.

10.��Ç Ü ó aۤؠbÏ¡Š©íå  Ë î¤Š¢ í Ž©,›� kâfirlere kolay değil - pek zor denildikten sonra kolay değil demek ilk nazarda lüzumsuz gibi görünür. Lâkin zorluk iki türlüdür. Birisi evvelâ çok zor olmakla beraber gittikçe kolaylaşır yenilebilir. Birisi de gittikçe zorlaşır hiç kolaylaşmaz, o gün herkes için zor olacak olduğu bildirilmek üzere « �Ç Ž¡îŠ¥� » den sonra « �ˠ¢ í Ž¡îŠ§� » buyurulmuştur.

Sh:»5453[]

11.��‡ ‰¤ã©ó ë ß å¤  Ü Ô¤o¢ ë y©î†¦=a›� - burada «vahiden» halıktan da, mahlûk olan « �ßå� » den de hal olabilir. Ya'ni benimle bırak o benim şerikten münezzeh yegâne halık olduğum halde yarattığım kimseyi, yâhud kendisini tek başına, kimsesiz olarak yapa yalnız yarattığım kimseyi demek de olabilir. Ve bu mazmun « ��ë Û Ô †¤ u¡÷¤n¢à¢ìã b Ï¢Š a…¨ô × à b  Ü Ô¤ä bעᤠa ë£ 4  ß Š£ ñ§� » buyurulduğu üzere her ferd hakkında sahihtir. Ve bununla Kıyametin de hılkat gibi bilhassa ferdî safhasına işaret buyurulmuş demektir. Sebebi nüzulün hass olması huküm ve inzarın vasıflara nazaran umumî olmasına mani' de değildir. Bunun sebebi nüzulu Velîd İbni Muğiretelmahzumî olduğu rivayet olunuyor. Buradan onun Sûrei Nunda geçtiği vechile zenîm, deıyy olduğuna iyma ve Vahid, namiyle anıldığına işaret olduğu söylenmiştir.

12.��ë u È Ü¤o¢ Û é¢ ß bÛ¦b ߠआ¢ë…¦=a›� mali memdud, uzun uzadıya uzatılmış, ya'ni çok mal, servet, arazî ve çiftlik gibi geniş yâhud nema ile veya ticaret ile artırılmış uzatılmış: Velîdin Mekke ile Tâif arasında türlü emvali ve Tâifte yaz kış meyveleri eksik olmıyan bostanı, ve milyon kadar nükudu bulunduğuna dair rivayetler nakl edilmiştir.

13.��ë 2 ä©îå  ‘¢è¢ì…¦=a›�

Şühûd, «şâhid» in cem'i, ya'ni hazır hepsi yanında, göz önünde çalışmak için şuraya buraya gitmek ihtiyacından âzâde, mecalis ve mahafilde babalarının maıyyetinde hazır veyâhud mühim işlerde şehadetlerine, reylerine, ma'lûmatlarına müraceat olunur oğullar. Denilmiş ki Velîd ibni Muğirenin hepsi ricalden olmak üzere on veya on üç oğlu vardı, fakat ma'lûm olan yedidir. Velîd ibni Velîd, Halid ibni Velîd, Umare ibni Velîd, Hişam ibni Velîd, As ibni Velîd, Kabis ibni Velîd, Abdi Şems ibni Velîd. Denilmiştir ki: bunlardan Halid, Hişam, Velîd, şerefi İslâm ile müşerref olmuşlar. Sahib keşşaf böyle, « ��a ¤Ü á  ß¡ä¤è¢á¤ q Ü bq ò¥  bÛ¡†¥ ë  ç¡’ bâ¥ ë  Ç¢à b‰ ñ¥� » diye

Sh:»5454[]

zikr etmiş, Âlûsî derki: Umarenin Bedrde veya Habeşte Necaşî tarafından katl edildiği ıhtilâflıdır iki rivayet de kâfiren katlinde müttefıktır, İslâmına dair Sa'lebînin Mukatilden rivayeti sahih olmaz, İbni Hacer onun galat olduğunu tansîs etmiştir. Bu galat Sahib Keşşafta da vakı' olmuş ve ona tabi olanlar da tabi olmuşlar: teaccüb olunur ki Velîd ibni Velîdi İslâm ile müşerref olanlar miyanında zikr etmemişler, halbu ki muhaddisîn baştan âhire onun İslâmında müttefıktirler �açg�. Evet Velîd ibni Velîdin de sonradan İslâmında ıhtilâf görülmiyor fakat Umare ihtilâflı., dörtten maadası ise gayri ma'lûm.

14.��ë ß è£ †¤p¢ Û é¢ m à¤è©î†¦=a›� ve ona döşendim de döşendim - mal ve oğullarından başka, bir çok esbab ihzar ederek câh ve haşmet-ü ıkbâl de verdim. Velîd Kureyş içinde vücuhten, sanadîdden sayılırdı. Vehîd ve Reyhanetül'kureyş lekablariyle anılırdı.

15.��q¢á£  í À¤à É¢ a æ¤ a ‹©í† =›� sonra da tama' ederki daha ziyade edeyim - öyle harîs, hattâ demiş ki eğer Muhammed sadık ise Cennet benim için yaratılmış demektir.

16.��× Ü£ be6›� Hayır, öyle şey yok -

KELLÂ, harfi redı'dir. Bir sözü, bir da'vayı veya ümid ve talebi redd eder. Biz bunun yerinde, hayır öyle değil, öyle şey yok, yağma yok ta'birler kullanıyoruz. Hayır ta'birini yerine göre « �Û bP 2 Ü óP 2 3¤� » mevkı'lerinde de kullandığımızdan tam mukabili denemezse de yakınıdır burada onun tama' ve ümidini katı'dır. Sebebi ��a¡ã£ é¢ × bæ  Û¡b¨í bm¡ä b Ç ä©î†¦6a›� çünkü o, bizim âyetlerimize Inadcı kesildi - o ni'metleri veren mün'imin vahdaniyyeti delillerine veya Kur'an âyetlerine karşı inada kalkıştı, bu ise küfranı ni'mettir. Ni'mete küfran ise onun artmasına

Sh:»5455[]

değil, kesilmesine sebebtir.

17.�� b¢‰¤ç¡Ô¢é¢ • È¢ì…¦6a›� ben onu sa'ûde: sarp yokuşa, dikine azâba sardıracağım - Tirmizî ve Hâkim ve daha bir takımlarının rivayet ettikleri bir hadîste aleyhissalâtü vesselâm buyurmuşturki: sa'ûd, ateşten bir dağdırki ona yetmiş yıl çıkar, sonra içine düşer yine Hazreti Peygamberden: Cehennemde bir akabeye çıkması teklif olunurki ona elini koydukça erir, kaldırınca yerine gelir. Ayağını koyunca erir kaldırınca yerine gelir. Yine rivayet olunuyorki âyetin nüzulünden sonra Velîdin malı günden güne eksilmiş, nihayet helâk olmuştur. Va'îdin ılleti veya inadın beyanı için buyuruluyorki

18.��a¡ã£ é¢ Ϡأ Š ›� çünkü o düşündü ��ë Ó †£ ‰ =›� ve bir takdir yaptı - zihninde ölçtü biçti, bir tahmin yaptı

19.��Ï Ô¢n¡3  × î¤Ñ  Ó †£ ‰ =›� - Arabcada bu « �Ó¢n¡3 � » yâhud « �Ó bm Ü é¢ aÛÜ£¨é¢� » ta'birleri kahrolası, Allah canını alası gibi esasen beddü'a olmakla beraber nazardan esirgemek tarzında yâhu ne yaman şey, anası ağlıyası gibi bir kıymete işaret olarak medih makamında, ve ba'zan da bu ma'nada tehekküm ve istihza için kıllanılırki burada onun düşüncesini begenenlerin bu yoldaki senalarını hikâye ile tahkir içindir. Ya'ni dedikleri gibi kahrolası nazıl da takdir etti ya!..

20.��q¢á£  Ó¢n¡3  × î¤Ñ  Ó †£ ‰ =›� sonra kahrolası nasıl da takdir ettiya-bu tekrar, hem tahkîri te'kid, hem de takdirin tefavütüne işarettir.

21.��q¢á£  ã Ä Š =›� sonra baktı - etrafındakilere bir bakındı

22.[]

��q¢á£  Ç j  ›� sonra kaşını çattı ��ë 2 Ž Š =›� ve ekşidi, surat astı -

BESR, Vaktından evvel isti'cal etmek hamlık yapmaktır. Netekim meyvanın hamına, hurmanın koruğuna

Sh:»5456[]

büsür denilir. Râgıb burada bu ma'nadan olduğunu söyler. Ya'ni vaktından evvel kopmuş ham koruk gibi ekşidi, surat astı

23.��q¢á£  a …¤2 Š  ë a¤n Ø¤j Š =›� sonra adını döndü ve büyüklendi - anlamış olduğu haktan yüz çevirdi, iymana arkasını, küfre yüzünü döndürdü ve Allahdan korkmayıp gurur ile büyüklük tasladı, hakkı ikrar etmeği kibrine yediremedi de hâkimâne bir tavrıla

24.��Ï Ô b4 ›� hemen dedi ki ��a¡æ¤ 稈 a¬ a¡Û£ b ¡z¤Š¥ í¢ìª¤q Š¢=›� bu Kur'an başka değil, ancak bir sihri müser - işbu « ��¡z¤Š¥ í¢ìª¤q Š¢� » ta'birinde iki ma'na vardır.

BİRİSİ, me'sûr, ya'ni ötedenberi ta'lim ve rivayet oluna gelen ehlinden ehline öğrenile geldiği söylenen bir sihir demektir.

BİRİSİ de: yü'ser, iysâr olunacak, sair sihirlere tercih edilecek, beğenilecek bir sihir demek olur. Bu, parlak sihir ma'nasına sihri mübîn demelerine benzer. Bunda aldatıcı bir cazibe var demiş oluyor ve nihayet kararını şöyle veriyordu

25.��a¡æ¤ 稈 a¬ a¡Û£ b Ó ì¤4¢ aÛ¤j ’ Š¡6›� bu başka değil, her halde bir beşer sözü - dedi. Kararı bastı, risaleti ve Kur'anın Allah kelâmı olmasını inkâr ediverdi ki işte anud kâfirlerin Kur'an ve Peygamber hakkında söyledikleri nihayet budur. Allahın indirdiği kelâmı değil, Muhammedin kendi söylediği kitabı derler. Hâdise tefsirlerde şöyle rivayet olunuyor: Velîd ibni mugîre Peygamber sallallâhü aleyhi vessellem Hazretlerinin yanına gelmiş, Kur'an dinlemiş bir teessür duymuştu, kalkıp kavmı Benî mahzuma varmış, vallahi Muhammedden demin bir kelâm dinledim, ne İns kelâmı ne de Cinn kelâmı, onun bir halaveti var, onda bir talâvet var, a'lası müsmir, esfeli müğdık "zemîni feyyaz", o her halde üste çıkar, üstüne çıkılmaz, demiş buna karşı Kureyş Velîd saptı, vallahi bütün Kureyş sapacaktır demişler, bunu işiden Ebu Cehil ben size onun hakkından gelirim, deyip hazîn hazîn yanına varmış, ey amca! Demiş, kavmın sana vermek için bir mal topluyorlar, çünkü sen Muhammedden bir şey'e nâil olmak için onun yanına gidiyormişin, Velîd: Kureyş bilirki ben onların malca en zenginleriyim diye cevab vermiş, Ebu cehil o halde onun hakkında bir söz söyle de kavmın işitsin, senin onu hoşlanmadığını, inkâr ettiğini anlasınlar, Velîd, ne diyeyim içinizde şi'ri, recezini kasîdesini Ve Cinn şiırlerini benden iyi bileniniz yoktur, onun söylediği bunların hiç birine benzemiyorki... Yok herhalde bir şey söylemelisin... Bunun üzerine Velîd kalkmış, kavmin meclislerine varmış, siz demiş Muhammed mecnun diyorsunuz, hiç kimseyi bogarken gördünüzmü, kâhin diyorsunuz, hiç kehânete çalışırken gördünüzmü? Şâir diyorsunuz, hiç şi'r ile oğraşırken, şiır söylerken gördünüzmü?, yalancı diyorsunuz hiçbir yalanını tecribe ettinizmi? Demiş, hayır amma, fakat nedir? Demişler, durun düşüneyim demiş, düşünmüş düşünmüş « ��a¡æ¤ 稈 a¬ a¡Û£ b ¡z¤Š¥ í¢ìª¤q Š¢= a¡æ¤ 稈 a¬ a¡Û£ b Ó ì¤4¢ aÛ¤j ’ Š¡6� » demiş, bunun üzerine hoşlarına gitmiş, meclislerinde bir alkıştır kopmuş, onun sözünü alkışlıyarak dağılmışlar. Yukarıda geçtiği üzere ba'zılarının kavlince bu hâdise, Müzzemmil ve Müddessir Sûrelerinin sebebi nüzulü gibi nakledilmiş ise de Velîdin dinlediği âyetler « �yá� » lerden olduğuna dair vaki olan rivayetlerden de anlaşıldığına göre bu, bu Sûrenin başının değil bu âyetlerinin sebebi nüzulu olmuştur. Buyuruluyorki:

26.�� b¢•¤Ü©îé¡  Ô Š ›� ben onu Sekare yaslanacağım - bu âyet « ��� b¢‰¤ç¡Ô¢é¢ • È¢ì…¦6a�� » den bedeli iştimâldir. Ve onun mazmununu iyzahtır. Sekar, Cehennemin isimlerindendir. Ba'zıları bunun ucmeliğine kail olmuşlarsa da Güneşin yüzü çalıp kavurması ma'nasına «sakır» dan müştakk olarak yakıcı mefhumundan me'huz olduğunu söylemişlerdir.

27.��ë ß b¬ a …¤‰¨íÙ  ß b  Ô Š¢6›�

Sh:»5458[]

Ve ne dirayet bildirdi sanaki o ne Sekar - ya'ni o öyle bir Sekarki onun mahıyyetini direyetle bilemezsin

28.��Û b m¢j¤Ô©ó ë Û b m ˆ ‰¢7›� ne bekıyye kor, ne bırakır - ya'ni o öyle şırnaşık bir Sekardırki bir kerre çattığı bir şey'i hiç bir zerresi kalmayacak vechile helâk eder tüketir, sonra da yakasını yine bırakmaz, o helâk olan yeni bir hılkate tebdil olunur. O yine evvelki gibi azâb ile çatmakta devam eder.

29.��Û ì£ ay ò¥ ۡܤj ’ Š¡7›� -

BEŞER, insan demek olduğu gibi «beşere» nin cem'i derinin bahusus insan derisinin dış yüzleri ma'nâsına da olur. Ki insana beşer denilmesi de bu yüzdendir.

LEVVAHA, levhten mübalağa sıygasıdır. Levh, susamak veya Güneşin harereti, yâhud susuzluk bir adamın çehresini bozmak, ya'ni yakıp kavurup karartmak veya zuhur etmek veya şimşek çakmak veya gözle görmek ma'nâlarına gelir ki levvaha, bunların hepsine muhtemildir. Beşere susamış yâhud mütemadiyen beşereler kavuran, yüzler karartan, yâhud hep beşer gözeten, beşere tearruz eden ma'nalarını ifade eder. İbni Abbastan: mütemadiyen beşereler kavuran, yüzler karartan ma'nası merviydir. Daha başka da söylenmiştir. Buna şöyle diyebileceğiz: kanmak bilmez bir susuz, mütemadiyen beşersuz.

30.��Ç Ü î¤è b m¡Ž¤È ò  Ç ’ Š 6›� üzerine on dokuz - bu on dokuzun ne olduğunu anlatan mümeyyizi zikr olunmuyor. Ancak bundan sonraki âyetten o Cehennemin korucuları olan Melâike ya'ni zebanîler olması anlaşılıyor. Beşerin ruhî ve ahlâkî kuvvelerini tahlil ve tasnif ile bu adedin sirr-ü hikmetini iyzaha çalışmak isteyenler olmuş ise de dogrusu bunu dirayetle bilinecek bir ılm işi değil, mutlak bir iyman işi olmak üzere imtihan için olduğu ikinci âyette bilhassa anlatılmıştır.

Sh:»5459[]

Onun için bunun bilâkayd-ü şart bir iyman ile inanılması matlûb, mutlak bir ıhbarı ilâhî olduğunu tasdık edip te'vilini Allah bilir demek lâzım gelir. Bunun hasılı, Allah tealânın şimdi sizin temamen bilip anlıyamayacağınız ve ileride tezahür edecek öyle kuvvet ve kudretleri vardırki onların hakikatini ancak kendisi bilir. Ve sizin ona mutlak surette inanmanız lâzım gelir. İşte size onlardan bir numune haber veriyor. Bu hali hazırda iymanı olmıyan ve kalblerinde bir çürüklük bulunanlar için şaşırtıcı bir muammâ gibi gelir. Böyle kapalı Allah kelâmı, Peygamber tebliğmi olur? Diye alay ve inkâra sapmalarına sebeb olabilirse de kitab ve Peygamberin ne demek olduğunu ve istıkbal işinin bugünkü kıyaslarla bilinemiyeceğini bilenlerin işkillerini kesecek ve iyman kabiliyyeti olanların iymanlarını artırarak muvaffakıyyet ve halaslarına bâıs olacak en mühim sebeblerden, ıhtar ve ıhbarlar cümlesinden olduğu için bunların te'viline çalışmıyarak mutlak bir iyman ile inanılmak iktıza eder. Demek olduğunu beyan siyakında buyuruluyor ki: -

31.��ë ß b u È Ü¤ä b¬ a •¤z bl  aÛ䣠b‰¡ a¡Û£ b ߠܨ¬÷¡Ø ò¦: ë ß b u È Ü¤ä b Ç¡†£ m è¢á¤ a¡Û£ b Ï¡n¤ä ò¦ Û¡Ü£ ˆ©íå  × 1 Š¢ëa=›� burada ashabı nar, ebediyen o ateş içinde kalıp yanacak olanlar ma'nasına değil, o ateşe sahib olup kuruyacak bekçiler, muhafızlar ma'nasına olduğu zâhirdirki murad Cehennem hazenesi denilen ve Sûrei Tahrîmde « ��Ç Ü î¤è b ߠܨ¬÷¡Ø ò¥ Ë¡Ü bÆ¥ ‘¡† a…¥ Û b í È¤–¢ìæ  aÛÜ£¨é  ß b¬ a ß Š ç¢á¤ ë í 1¤È Ü¢ìæ  ß b í¢ìª¤ß Š¢ëæ � » diye tavsîf olunan ve reisleri Malik olan Zebanî Meleklerdir. Bunları ıddetlerinden, ya'ni adedlerinden murad da zikrolunan « ��m¡Ž¤È ò  Ç ’ Š � » adedi olduğu vâzıhtır. Ya'ni bunların sayılarının on dokuz yapılması veya şahıslarımı, nevi'lerimi ne olduğu ta'yin edilmiyerek sade on dokuz adediyle muamma halinde ifade ve ıhbar olunması mücerred kâfirlere bir mihnet ve imtihan içindir. Bunun fâidesi de şunlardır: ��Û¡î Ž¤n î¤Ô¡å  aÛ£ ˆ©íå ›� ilh... Bu âyetin sebebi nüzulünde iki rivayet zikrolunuyor:

Sh:»5460[]

BİRİSİ: « ��Ç Ü î¤è b m¡Ž¤È ò  Ç ’ Š 6� » nâzil olduğu zaman, Ebu Cehil Kureyşe şöyle demişti: analarınız ağlasın İbni Ebi Kebşenin oğlunu işitiyorum size hazenei nârın on dokuz olduğunu haber veriyor: sizler ise demir pehlivanlarsınız sizin her onunuz onlardan bir adamı yakalamaktan âciz misiniz? Ebül'eşedd ibni Üseyd ibni Keledetel'cümehî, pençesi pek kuvvetli yırtıcı bir adamdı, ben size on yedisinin hakkından geliveririm, siz de bana ikisinin hakkından geliverin demişti « ��ë ß b u È Ü¤ä b¬ a •¤z bl  aÛ䣠b‰¡ a¡Û£ b ߠܨ¬÷¡Ø ò¦:� » nâzil oldu, onlar sizin tâkat getireceğiniz adamlar değil, Melâikedir diye haber verildi. Ve Ebu Cehil hakkında Sûrei Kıyamedeki « ��a ë¤Û¨ó Û Ù  Ï b ë¤Û¨ó= q¢á£  a ë¤Û¨ó Û Ù  Ï b ë¤Û¨ó6� » nâzil oldu. Tirmizî ve İbni Merduyenin Hazreti Câbirden bir rivayetlerine göre: Yehudîlerden ba'zı kimseler Peygamberin ashabından ba'zılarına «sizin Peygamber Cehennem hâzinlerinin adedini biliyor mu? Diye sormuşlar, onlar da Resulâllaha haber vermişlerdi, Resulullaha şöyle ve şöyle diyip elleriyle bir kerre on, bir kerre de dokuz işaret buyurmuştu �açg�. Yehudîlerin Medînede bulunmâsından dolayı bundan ba'zıları bu âyetin Medenî olduğunu anlamak istemişlerse de Ashabtan ba'zılarının Medîneye veya Yehudîlerden ba'zılarının Mekkeye gitmiş olmaları melhuz bulunduğundan bu istidlâlin zaıyf olduğu derkârdır. Ve hattâ sebebi nüzulden ziyade bir tefsîr ma'nasındadır ��ë ß b í È¤Ü á¢ u¢ä¢ì…  ‰ 2£¡Ù  a¡Û£ b ç¢ì 6›� İşte o muammanın asıl sirri ve fâidesi bu hakıkate mutlak bir iymanı te'min etmektir.

CÜNUD, «cünd» ün cem'ıdir ki asker ve bir adamın a'van ü ensarı, alây ve ordu ma'nâlarına gelir. Kuvvet ve gılzati i'tibariyle askerde iştihar etmiştir. Aslı « �×ä†� » vezninde « �uä†� » den me'huzdur ki taşlık, sert arazîye denir. ��ë ß b ç¡ó ›� ve o - ya'ni Sekar ve yâhud bu âyetler - başka

Sh:»5461[]

bir şey değil, ��a¡Û£ b ‡¡×¤Š¨ô ۡܤj ’ Š¡e;›� ancak beşer için, beşerin menfeati için bir öğüd, bir muhtıradır.

32-51[]

Bunu istıhfaf edenleri redd ile inzârı hem takviye hem de müsbet gayeye tevcih ile tenvir zımnında buyuruluyor ki

32. كَلَّا وَالْقَمَرِ

33. وَاللَّيْلِ إِذْ أَدْبَرَ

34. وَالصُّبْحِ إِذَا أَسْفَرَ

35. إِنَّهَا لَإِحْدَى الْكُبَرِ

36. نَذِيراً لِّلْبَشَرِ

37. لِمَن شَاء مِنكُمْ أَن يَتَقَدَّمَ أَوْ يَتَأَخَّرَ

38. كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ

39. إِلَّا أَصْحَابَ الْيَمِينِ

40. فِي جَنَّاتٍ يَتَسَاءلُونَ

41. عَنِ الْمُجْرِمِينَ

42. مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ

43. قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ

44. وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ

45. وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِينَ

46. وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ

47. حَتَّى أَتَانَا الْيَقِينُ

48. فَمَا تَنفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِينَ

49. فَمَا لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ

50. كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُّسْتَنفِرَةٌ

51. فَرَّتْ مِن قَسْوَرَةٍ


Meali Şerifi

Hayır hayır o Kamere 32

Ve döndüğü dem o geceye 33

Ve açtığı sıra o sabaha Kesem olsun ki 34

her halde büyüklerin biridir o Sekar 35

Kocundurmak içi beşeri 36

İçinizden ileri gitmek veya geri kalmak istiyen kimseleri 37

Her nefis kazancına bağlıdır 38

Ancak ashabı yemîn 39

Cennetlerdedir, soruşdururlar 40

Mücrimlerden 41

Nedir, diye: sizi sekare sokan? 42

Derler: biz namaz kılanlardan değildik 43

Ve fukaraya yemek yedirmezdik 44

Batakçılarla dalar giderdik 45

Ve ceza gününe yalan derdik 46

Tâ gelinciye kadar bize o yakîn 47

Fakat fâide vermez o vakıt şefaati şefaatçilerin 48

Ya şimdi ne ma'ziretleri var o öğüdden yüz çevirirlerken 49

Sanki ürkmüş yaban eşekleri 50

Arslandan kaçmaktalar 51

Yok onlardan her kişi kendisine ayrı sahifelerle tezkireler dağıtılmasını istiyor 52

Hayır, doğrusu Âhıretten korkmıyorlar 53

hayır hayır o muhakkak bir tezkire 54

Dileyen onu tezekkür ede 55

Maamafih Allah dilemeyince düşünmezler, koruyacak da odur, mağfiret edecek de 56

32[]

32.��× Ü£ b ë aÛ¤Ô à Š¡=›� ilh... Burada Kamer, gece, sabah kendi ma'nalarında ve cünudi ilâhînin tecelliyatı lemhalarına işaret olmakla beraber Dünyanın zulmete boğulduğu cahiliyye devri içinde nuri nübüvvetin doğuşu ve o gecenin zevale yüz tutuşu ve parlamak üzere bulunan hayır ve hakikat sabahının yaklaşışı demleriyle İslâm güneşinin tulû'u hengâmına da iyma vardır. Ve hattâ asıl maskîkaleh budur.


35.��a¡ã£ è b›� muhakkak o sekar ��Û b¡y¤† ô aۤآj Š¡=›� herhalde kübraların birisidir. - Ya'ni en büyük beliyyelerin birisidir.

36.��ã ˆ©íŠ¦a ۡܤj ’ Š¡=›� inzâr etmek, kocundurmak i'tibariyle beşeri, yâhud münzir olarak beşeri - bunu ba'zıları Sûrenin evveline merbut demişlerdir ki « �Ӣᤠ㠈¡íŠ¦a� » demektir.

38.��×¢3£¢ ã 1¤§ 2¡à b × Ž j o¤ ‰ ç©îä ò¥=›� her nefis kazancına bağlıdır. - Ya'ni Allah indinde borclu olarak kazancına rehindir. Saadet ve felâketi kazancıyle mütenasibdir. Çalışır güzel ameller yapar, Allaha borçlarını öderse kendisini kurtarır (Sûrei Turda « ��×¢3£¢ aߤŠ¡ôõ§ 2¡à b × Ž k  ‰ ç©îå¥� » bak)

39.��a¡Û£ b¬ a •¤z bl  aÛ¤î à©îå¡6´›� ancak ashabı yemîn müstesna - ki bunlar yalnız kendi kesiblerine merhûn kalmıyarak takdiri ezelîde Allah tealânın mahza fadl-ü kereminden nasîbleri, kısmetleri ziyade takdir edilmiş olan bahtiyarlardır. Çünkü adl-ü hakîm olan Allah tealâ herkese kesbiyle mütenasib bir ecir verir, kimsenin hakkını zayi' etmez. Hukuk noktai nazarından hepsini müsavî yaratmış, kesbine bağlamış olmakla beraber lâyüs'elü ammâ yef'al olduğu için mahza fadl ü lütuf noktai nazarından hepsinin mukadderatını ve mazheriyyetini müsavî kılmamış, kimine az, kimine çok vermiş, kimini de fazla fadlından mahrum kılarak yalnız kesbine birakmıştır. İnsanları sair hayvanattan, mümtaz olarak yaratması bir kesb işi değil, mahzı fadl olduğu gibi insanları da muhtelif meratibde yaratması Enbiya ve Evliyayı yüksek mazheriyyetlerle mümtaz kılması ve Enbiyanın ba'zısını ba'zısına tafdîl buyurması, mazheriyyeti Muhammediyyeyi hepsinden üstün kılması da bu kabîldendir. Bu suretle meratibi âliyenin bir çoğu kesbile istihsal edilemez, bu ise « ��۠  ۡܤb¡ã¤Ž bæ¡ a¡Û£ b ß b È¨ó=� » mazmununa münafî düşmez. Zira kesb-ü sa'yinden başkası insanın kendi hakkı değil, mahzı fadıldır. Maamafih istisna, muttasıl olduğuna göre ashabı yemîn onun da bir istisnası sayılmak lazım gelir. Şu halde burada ashabı yemîn, Sûrei Vakıada geçen ashabı yemînden ehass, sabikun gibi mümtaz bir ma'nada demektir. Bunun tefsirinde melâike, muhlıs mü'minler, etfali müslimîn, mîsakı fıtrette sağ tarafta vaki olanlar, ya'ni

« �稬쪢ۨb¬õ¡  Ü Ô¤n¢è¢á¤ ۡܤv ä£ ò¡ ë Û b¬ a¢2 bÛ¡ó ë  ç¨¬ìª¢Û¨b¬õ¡  Ü Ô¤n¢è¢á¤ Û¡Ü䣠b‰¡ ë Û b¬ a¢2 bÛ¡ó� »

şunları Cennet için yarattım ehemmiyyet vermem, şunları da Cehennem için yarattım yine ehemmiyyet vermem»

hadîsi kudsîsinde Cennet için yaratılmış olanlardır, diye muhtelif rivayetler vârid olmuştur. Etfali müslimîn rivayeti Hazreti Alîden deniliyor. Bunlar kesibleri olmadan atalarının maıyyetinde Cennete girecekleri cihetle istisna edilmiş oluyorlar. Bu rivayet de gösteriyorki bu istisna ehli kesb içinde Cennete girecek yok demek değil, lâkin bir takımlarının kesiblerine bağlı olmadan veya kesblerinin degerinden fazla olarak mahzı fadl ile müstesna surette Cennete gireceklerini anlatmış oluyor. Gerçi bundan Cennete girmek mahzı fadl olduğunu iş'ar eden bir ma'na varsa da bu ma'na

« ��Û è b ß b × Ž j o¤� »

düsturunu ibtal değildir. Kesibde husni amele muvaffakkıyyet dahi esas i'tibariyle Allah tealânın bir fadl-ü tevfîkı olmasına nazaran hepsini de fadli ilâhîye nisbet doğru olmakla beraber burada maksad kesbin ehemmiyyetini iskat etmek degil

« ��a¡æ£  aÛ£ ˆ©íå   j Ô o¤ Û è¢á¤ ߡ䣠b aÛ¤z¢Ž¤ä¨¬ó=� »

mantukunca kaderleri yaver olan ve kesb ile irilemiyecek mertebeler kendilerine mahzı lûtf olarak verilmiş bulunan güzîde havass istisna edilmek şartiyle umumun felâh ve felâketi kesbi ne merbut bulunduğunu beyan ile kesbin kıymetini iş'ardır. İnzarın, tezkirin asıl fâidesi de budur. Binaenaleyh burada yemîn iki ma'nâ ile mülâhaza olunabilir:

BİRİNCİSİ, kaderde sağ tarafta vaki olmuş, hiç kesibleri olmadan kaderleri yaver kılınmış kimseler demektir. Meselâ Peygamberin nübüvvet risaleti

« ��a ç¢á¤ í Ô¤Ž¡à¢ìæ  ‰ y¤à ò  ‰ 2£¡Ù 6� »

Sh:»5465[]

âyetinden de anlaşıldığı üzere kesbinin hiç dahli olmayan bir mevhibe, bir rahmeti ilâhiyyedir.

İKİNCİSİ, yemîn, ahd ve mîsak ma'nasına olmasıdır. Çünkü mîsakı fitrî ile ahdi ilâhîye dâhil olmuş ve yemînlerine sadık kalmış kimseler kesblerinden mes'ul ve müstefid olmakla beraber netice i'tibariyle yalnız kesiblerine bağlı olmayıp kesiblerinden çok fazla ni'met ve saadetlere irerlerki bunun misali bir ferdin tek başına çalışmasiyle içtima'î bir mukaveleye merbut olarak cem'iyyet halinde çalışması arasındaki farktır. Zira cem'iyyetle yaşıyanlar yalnız kendi kesiblerinden değil, cem'ıyyetlerinin kıymetine ve mukavelelerindeki sadakatlerine göre yekdiğerinin müşterek ve mütekabil mesa'isinden yüksek bir surette istifade ederler. Dağınık kesiblerin zahmeti çok, verimi az olduğu halde bir yemîn ve mîsaka bağlanarak muhtelif kesiblerini sadakatle birleştirmiş ve amellerinin tevzi' ve iştîrâk noktalarına hep bir ruh ile sarılarak cemaatle yürümüş olanlar her biri kendi kesbinden müstefid olmakla beraber yekdiğerin kesiblerinden de mütezayid bir surette nasîb alırlar. Ve işte Allaha ve Resulüne ve Âhıret gününe iyman edip de Sekarden korunarak hak yolunda ruhlarını ve mesa'ilerini tevhid etmiş olan ve aynî kıbleye müteveccih olarak yürüyen halıs iyman sahibleri kendi kesiblerine bağlanmakla kalmayıp fadli ilâhîden müstesna bir surette nasîb alan ashabı yemîndirler. Solda

40.��Ï©ó u ä£ bp§6´›� Cennetlerdedirler.

41[]

41.��í n Ž b¬õ Û¢ìæ = P Ç å¡ aÛ¤à¢v¤Š¡ß©îå =›�� Mücrimlerden soruştururlar - mücrimlerin hallerinden kendi aralarında konuşur, bahseder. Birbirlerine sorar yâhud sordururlar. Bu suâl tevbîh ve tahsîr için denilmiş ise de evvelemirde tahkîkı hakk ile cürümlerinin

mahiyyetine göre şefaat imkânını teharrî için bir hasbihal veya istintak olmak « ��Ï à b m ä¤1 È¢è¢á¤ ‘ 1 bÇ ò¢ aÛ’£ bÏ¡È©îå 6� » siyakına daha uygun görünür. Bu soruşturmanın bu suretle hikâye ve beyanı da mücrimlerin hallerini ve mahkûmiyyetlerinin sebeblerini sorup araştırarak hakkı tebeyyün ettirmek ve ona göre hayr-u salâh için çalışmak, ashabı yemînin hasleti olduğunu anlatmak, bununla beraber ta'dad olunacak cürümlerin sahibi mücrimlerin Âhırette şefaat ile de halâslarına ihtimâl olmadığını Dünyadakilere ıhtar ile nasîhat etmek içindir.

42 - Sakar[]

42.��ß b Ü Ø Ø¢á¤ Ï©ó  Ô Š ›� sizi Sekare sokan nedir? - Ya'ni bu Cehenneme girmenize sebeb olan cürmünüz nedir? Bu suâl, ashabı yemînin birbirlerine değil de mücrimlere bizzat veya bilvasıta sordukları suâldir. Sahib keşşaf derki bu, ashabı yemînin birbirlerine suâllerini beyan değildir. Öyle olsaydı

« ��ß b Ü Ø è¢á¤ Ï©ó  Ô Š � »

onları sekare sokan nedir? Denilmesi lâzım gelirdi. Bu onların sorduğu vasıtanın ifadesini hikâyedir. Ya'ni sorulanlar böyle anlatırlar: o mücrimlere sizi Sekare sokan nedir? Dedik

43.��Ó bÛ¢ìa›� dediler ��Û á¤ ã Ù¢ ß¡å  aۤ࢖ Ü£©îå =›� biz namaz kılanlardan değildik

44.��ë Û á¤ ã Ù¢ ã¢À¤È¡á¢ aۤࡎ¤Ø©îå =›� ve miskîni ıt'am etmezdik - fakîre yemek vermez, karnını doyurmak çaresini aramazdık, ya'ni Allahın emrini tanımaz ve kullarına acımazdık

45.��ë ×¢ä£ b ã ‚¢ìž¢ ß É  aÛ¤‚ b¬ö¡š©îå =›� ve dalanlarla beraber dalar dururduk - boş lakırdılar, beyhude işler, şunun bunun aleyhinde lehinde mâlâ, ya'ni sözler, vakıtları öldüren, keyf-ü hevaya tealluk eden bâtıl şeylere dalan gafillerle beraber kendimizden geçer dalar giderdik

46.��ë ×¢ä£ b ã¢Ø ˆ£¡l¢ 2¡î ì¤â¡ aÛ†©£íå¡=›� ve din gününe, ya'ni ceza gününe yalan derdik inanmazdık dediler - Namaz kılmamanın, fukaraya bakmamanın, dalanlarla beraber dalıp gitmenin asıl sebebi de bu iymansızlık bu küfürdür.

47.��y n£¨ó¬ a m¨îä b aÛ¤î Ô©îå¢6›� Ta bize o yakın, ya'ni ölüm gelene kadar bu halde devam ettik - ancak ölüm gelince ceza gününün hakk olduğunu yakînen anladık dediler, işte kendilerini Cehenneme sokan cürümlerini böyle haber verirler.

48.��Ï à b m ä¤1 È¢è¢á¤ ‘ 1 bÇ ò¢ aÛ’£ bÏ¡È©îå 6›�

Onun için de onlara şefaatçilerin şefaati fâide vermez - çünkü iymansız gitmişlerdir. Demekki o gün mü'minlere şefaat olacak, bunlar da tekzîb etmeseler, küfre kitmeselerdi belki ashabı yemînin onlara şefaati de mümkin olabilecekti. Lâkin bu cürümleri işlemiş, küfr ile gitmiş oldukları tehakkuk eden mücrimler kendilerini kurtaracak, amel yapmamış oldukları gibi şefaatçilerin hepsi de şefaat edecek olsa fayda vermez, hakikat tebdil olunmaz. Onlar kesibleri olan cürümlerin cazası olarak o Sekare dalar giderler

49.��Ï à b Û è¢á¤ Ç å¡ aÛn£ ˆ¤×¡Š ñ¡ ߢȤŠ¡™©îå =›� Şimdi o tezkireden yüz çevirmekle kendilere ne fâide var? - Bu Kur'andan yüz çevirmekte, o yakîni ıhtar ile edilen nasîhatten kaçınmalarında kendileri için bir faydamı var? Ögütten yüz çevirmekle o akıbetten kurtulacaklarını mı zann ediyorlar? O tezkireden öyle yüz çeviriyorlarki

50 yabani eşşek[]

50.��× b ã£ è¢á¤ y¢à¢Š¥ ߢŽ¤n ä¤1¡Š ñ¥=›� sanki ürkmüş yabânî eşekler

51; Kasvera -Zorba Zorlu avcıdan firar[]

51.��Ï Š£ p¤ ß¡å¤ Ó Ž¤ì ‰ ñ§6›� kasvereden firar etmekteler. -

KASVERE, «kasr» den müştakk olarak zorlu, zorba demek gibi olup [[zorlu avcı alayı]< veya arslan ma'nalarına geldiği beyan olunuyor. Ekser lügaviyyun kasvere arslan demişlerdir. Bunun Habeş lügatı olduğu da rivayet olunmuştur. İşte Kur'an ile verilen Allah nasîhatinden kaçan, onu dinlemek istemiyen budalalar öyle ürküp kaçıyorlar. Halbuki o zavallı hımarı vahşilerin kaçmaları bir naçarlık olmakla beraber yine tehlükeden kaçmaktır. Onda belki bir halâs, bir fayda melhuzdur. Ögütten kaçan bu budalalar ise tehlükeden degil, halâstan, halâskârdan kaçıyor faydalarını birakıp helâke koşuyorlar.

52-56[]

52. بَلْ يُرِيدُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ أَن يُؤْتَى صُحُفاً مُّنَشَّرَةً

53. كَلَّا بَل لَا يَخَافُونَ الْآخِرَةَ

54. كَلَّا إِنَّهُ تَذْكِرَةٌ

55. فَمَن شَاء ذَكَرَهُ

56. وَمَا يَذْكُرُونَ إِلَّا أَن يَشَاءَ اللَّهُ هُوَ أَهْلُ التَّقْوَى وَأَهْلُ الْمَغْفِرَةِ

52.[]

52. بَلْ يُرِيدُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ أَن يُؤْتَى صُحُفاً مُّنَشَّرَةً

Hayır o kadar da degil, belki onlardan her kişi kendisine ayrı ayrı dağıtılmış sahîfeler halinde tezkire getirilmesini istiyor. - Umumî bir tezkire ile iktifa etmek istemiyor. Her biri ziyafete da'vet olunur gibi hususî bir tezkire ile ayrıca da'vet olunmasını isteyor, vazîfesine, menfaatine koşmak için kibirleniyor da herbiri yarın ecelin geldi, şu, şu vazîfeleri yapıp hazırlanarak gelmeniz tebliğ olunur diye ayrı bir tezkire bekleyor veya her biri bir Peygamber olmasını arzu ediyorki bu budalalık evvelkinden çok fazlâdır.

53. كَلَّا بَل لَا يَخَافُونَ الْآخِرَةَ Hayır, öyle şey yok - herkes için ayrı bir tezkire, ayrı bir kitab gelmesine ihtimal yok, bununla beraber öyle de olsa yine gelmezler ��2 3¤›� doğrusu onlar ��Û b í ‚ bÏ¢ìæ  aÛ¤b¨¡Š ñ 6›� Âhıretten korkmuyorlar - bu tezkireye icabet etmiyenlere sonunda ceza edileceğine inanmıyor, sonunu saymıyorlar. ��

54.� ��× Ü£ b¬›� hayır, iş zannettikleri gibi değil - korkunç bir Âhıret var. ����a¡ã£ é¢ m ˆ¤×¡Š ñ¥7›�� işte o bir tezkiredir. - Bir ıhtardır.

55.��Ï à å¤ ‘ b¬õ  ‡ × Š ê¢6›� Artık herkim isterse düşünsün - mazmununu anlasın, iycabına göre hareket etsin 55. فَمَن شَاء ذَكَرَهُ

56. وَمَا يَذْكُرُونَ إِلَّا أَن يَشَاءَ اللَّهُ هُوَ أَهْلُ التَّقْوَى وَأَهْلُ الْمَغْفِرَةِ[]

maamafih Allah dilemeyince düşünmezler ��ç¢ì  a ç¤3¢ aÛn£ Ô¤ì¨ô ë a ç¤3¢ aÛ¤à Ì¤1¡Š ñ¡›� takvaya ehil de mağfirete ehil de odur. - Azâbından korkulup korunulacak olan da o, mağfiret edecek de odur. Ondan korkmıyan ne Âhırette ne Dünyada hiç bir şeyden korkmaz, korunmaz, ondan başkası da ne günahları mağfiret edebilir, ne koruyabilir. Onun için her hikmetin başı Allah korkusu, Allah mahabbetidir. İmam Ahmed,

Tirmizî, neseî, İbni Mace, Hâkim ve daha başkaları, Hazreti Enesten rivayet etmişlerdi. Resulâllah sallâllahü aleyhi vessellem bu âyeti « ��ç¢ì  a ç¤3¢ aÛn£ Ô¤ì¨ô ë a ç¤3¢ aÛ¤à Ì¤1¡Š ñ¡� » okudu da dediki: rabbınız böyle buyurdu: « �a ã b a ç¤3¥ a æ¤ a¢m£ Ô ó Ï Ü b í¢v¤È 3¤ ß È¡ó a¨Û¡è ò  Ï à å¡ am£ Ô bã¡ó Ϡܠᤠí v¤È 3¤ ß È¡ó a¡Û¨è¦b a¨ Š  Ï b ã b a ç¤3¥ a æ¤ a¢Ë¤1¡Š  Û é¢� » ben ittika olunmağa, korkulup vikayesine sığınılmağa ehlim, benimle beraber başka bir ilâh yapılmasın, herkim benden korkar da benimle beraber başka bir ilâh tutmazsa ben onu mağfirete ehlim». Hakîmi Tirmizî Nevadirilusulde Hazreti Hasenden tahric ettiği bir hadîste demiştirki: Resulullah sallâllahü aleyhi vessellem şöyle söyledi: Allah tealâ buyuruyorki, kulum bana iki elini kaldırır duâ ederse ben o elleri mağfiretsiz reddetmekten haya ederim, Melâike ey bizim ilâhımız o mağfirete ehil değil dediler, Allah tealâ buyurduki lâkin ben tekvaya da ehlim, mağfirete de ehim, sizi işhad ederimki ben onu mağfiret ettim» �açg�.

Yarab! Bu kulunu da o koruduğun, mağfiretine irdirdiğin kulların zümresine ilhak eyle, Sensin ehlüttavka, sensin ehlülmağfire.

Yenişehir..

Şablon:Sadeleştirilmiş ET


Advertisement