Oryantiring/VP

Bakınız: Oryantiring/VP , Orienteering , Yenişehir'de beden eğitimi öğretmenlerinin spor branşlarına göre görev ve sorumluluk taksimatı, Ali Rıza Şahin, Yalçın Döven, Turan Aslan, Yenişehir'de oryantiring, Türkiye Orientiring Federasyonu, Türkiye Oryantiring Federasyonu

Dosya:Orienteering symbol framed.png

Uluslararası Oryantiring sembolü

Oryantiring (yönbulma, orienteering, kısaca OL), harita yardımıyla yön bulmayı içeren, zamana karşı yapılan bir spor. Farklı arazi koşullarında yapılabilse de (bkz. Oryantiring türleri), genellikle ormanlık arazide yapılması tercih edilmektedir. Çoğu ülkede federasyonlar halinde örgütlenmiştir ve belirli kurallar çerçevesinde gerçekleştirilir.

Kurallar

Hedef bayrağı

Oryantiringde sporcular kendilerine verilen yarışma bölgesinin haritasında belirtilmiş hedeflere (kontrol noktaları) sırasıyla ve en kısa sürede ulaşmaya çalışırlar. Kontrol noktalarında turuncu-beyaz bayraklar bulunur. Yarışmacılar bayrağın yanındaki zımbayı ellerindeki fişe (kontrol kartı) basarak kontrol noktasına ulaştıklarını kanıtlarlar. Bazı yarışmalarda zımba ve kontrol kartı yerine elektronik bir sistem de kullanılmaktadır. İki hedef arasında hangi yolu izleyeceğine yarışmacı kendi karar verir. Amaç hedefleri en kısa sürede tamamlamaktır. Tüm hedeflere ulaşamayanlar genellikle diskalifiye edilir. Yarışmacıların birbirini izlememesi için genellikle birkaç dakika arayla çıkış verilir. Yarışmacılar parkur boyunca karşılaşsalar dahi birbirlerini izlemeleri yasaktır.

Araçlar

Oryantiring haritası ve parmak pusulası

• Harita: Oryantiring haritası, topografik haritanın üzerine bitki örtüsü, kayalar, küçük çukur ve tümsekler, kuru dere ve sel yatakları, su kanalları, elektrik telleri, evler vb. unsurların işaretlenmesiyle oluşturulur. Ölçek genellikle 1:5.000 - 1:25.000 aralığında olur. Eşyükselti eğrileri, arazideki ayrıntıların görülmesine imkân verecek şekilde 5 ila 25 metre sıklığında çizilir. Harita, yarışmayı düzenleyenler tarafından hazırlanarak sporculara yarışma öncesinde verilir.

• Kontrol kartı: Kontrol noktalarına gittiklerini kanıtlamaları için sporculara yarışma öncesinde verilir. Yarışmacılar kontrol noktalarındaki zımbaları bu karta basar.

• Pusula: Haritanın doğru yorumlanması ve kerteriz alma amacıyla yaygın olarak kullanılmakla birlikte zorunlu değildir. Gerek tecrübeli gerekse acemi sprocuların sadece harita ile oryantiring yapması mümkündür. Oryantiring pusulaları haritayla birlikte kullanılabilmesi için şeffaf tabanlı yapılırlar. Parmak pusulası tek elde harita ile taşınabilmesi için parmağa takılabilen pusula tipidir.

• Giyim: Kolay kuruyan sentetik kumaşlar tercih edilir. Kolların ve özellikle bacakların çalı ve dikenlerden korunması için uzun kollu tişört ve pantolon giyilir. Böylece doğada bulunan kene gibi zararlı böceklerin ısırmasına karşı da koruma sağlanır. Çalı ve dikenlerden daha iyi korunmak için tozluk da kullanılabilir.

Oryantiring ayakkabıları.

• Ayakkabılar: Koşuya uygun ve zemini iyi tutan herhangi bir spor ayakkabısı kullanılabilir. Oryantiring için özel üretilen çivili ayakkabılar da bulunmaktadır.

Oryantiring türleri

Uluslararası Oryantiring Federasyonu'nun kabul ettiği dört oryantiring disiplini vardır:

• Koşu En yaygın oryantiring branşıdır. Yürüyerek veya koşarak yapılabilir.

• Dağ bisikleti: Kuralları koşu oryantiringine benzer. Mesafeler çoğu kez daha uzun, harita ölçeği daha büyüktür. Yarışmacılar haritalarını gidona tuttururlar.

• Kayak: Kuzey disiplini kayağıyla yapılır.

• Patika: Özellikle engellilere yönelik, hız unsurunun geri plana itilip harita okuma unsurunun vurgulandığı oryantiring branşıdır. Tekerlekli sandalye ile katılan bir sporcu ile koşabilen bir sporcu eşit koşullarda yarışabilir.

Bunlar dışında, yapıldığı araziye, kurallarına, zamana göre pek çok oryantiring türü vardır:

İstanbul 5 Gün yarışlarında bir oryantiringci, zor zemin koşullarında ilerliyor.

• Skor oryantiringi: Amaç, belirlenen sürede azami sayıda hedef bulmaktır. Zaman dolduğunda takım ya da bireylerin bulduğu hedef sayısına göre puan değerlendirmesi yapılır.

• Bayrak oryantiringi: Takımlar halinde yapılır. Her yarışmacı bulması gereken hedefe ulaştığında aynı takımdan başka bir sporcu sonraki hedefi bulmak için çıkar.

• Gece oryantiringi: Karanlıkta, kafa lambası gibi bir aydınlatma aracı ile yapılır.

• Park oryantiringi: Şehir içindeki park, kampüs vb. yeşil alanlarda yapılır. Şehir içi oryantiring yarışmaları İstanbul'daki Kapalıçarşı gibi labirentimsi mekânlarda da yapılabilmektedir. Bu tür yarışmalar oryantiring meraklılarına farklı bir deneyim sunduğu gibi, bu doğa sporunu şehir içine taşıyarak daha popüler hale getirmekte ve kitlelere tanıtmaktadır.

• Macera yarışları: Oryantiring, macera yarışlarının önemli bir ögesidir. Bu anlamda macera yarışlarını oryantiring sporunun farklı şekillerde (bisiklet, kano, tırmanış vb.) ve çok daha zor fiziksel ve ruhsal şartlarda yapılanı olarak tanımlayabiliriz.

• Dağ maratonu (dağ aşma yarışması): Oryantiringe göre daha geniş ve daha sarp arazide yapılan bir dayanıklılık sporudur. Bir günden uzun sürebilir. Yarışmacılar belirli kamp malzemelerini taşımak zorundadır.

Kaynakça

• McNeill, C. Orienteering: The Skills of the Game, 1996.

wikipedia.com.tr

Dış bağlantılar

Dosya:Commons-logo.svg

Wikimedia Commons'ta:

Oryantiring/VP ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.

• Uluslararası Oryantiring Federasyonu
• Türkiye Oryantiring Federasyonu
• İstanbul Orienteering Grubu
• İstanbul 5 Gün Yarışmaları

ar:سباق موجه be-x-old:Спартовае арыентаваньне bg:Ориентиране ca:Cursa d'orientació cs:Orientační běh da:Orienteringsløb de:Orientierungslauf en:Orienteering eo:Orientiĝado es:Deporte de orientación et:Orienteerumine fi:Suunnistus fr:Course d'orientation he:ניווט ספורטיבי hr:Orijentacija hu:Tájfutás it:Orientamento ja:オリエンテーリング la:Cursus exploratorius lb:Orientéierungslaf lt:Orientavimosi sportas lv:Orientēšanās sports ms:Orienteering nl:Oriëntatieloop nn:Orientering no:Orientering pl:Bieg na orientację pt:Orientação ro:Orientare (sport) ru:Спортивное ориентирование sk:Orientačný beh sr:Оријентиринг sv:Orientering uk:Спортивне орієнтування zh:野外定向 zh-yue:定向