Hata: Resim geçersiz veya mevcut değil. Pirinç | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dosya:Pirinç.jpg | ||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||
| ||||||||||||
|
Oryza barthii |
Pirinç, buğdaygiller (Poaceae) familyasından mısır ve buğdaydan sonra en fazla ekimi yapılan otsu bir bitki türleri. Dünya nüfusunun yarısından fazlası için beslenmede büyük bir önem taşır.
Pirincin işlenmesi ve yan ürünleri[]
- Pirinç kabuğu: Pirinç tanesini içine alan dış kaplama veya kabuk tabakası. Kabuk yenilmez
- Pirinç kepeği: Pirincin üst tabakası. Tahıllarda, karışımlarda ve vitamin konsantrelerinde bir bileşendir ve pirinç kepeğinin gıda kalitesinde olmayan cinsleri hayvan yemlerinde kullanılır.
- Pirinç kepeği yağı: Pirinç kepeğinden çıkartılan yüksek kaliteli bir yemeklik yağdır.
- Kırık taneler: Bir tam tanenin dörtte üçünden küçük olan pirinç taneleri. Pirinç unu yapımında ve evcil hayvan mamalarında kullanılır.
- Pirinç unu: Öğütülmüş kabuksuz veya esmer pirinçtir. Alerjenik değildir ve bu da onu, glütene ve buğday unu ürünlerine karşı alerjisi bulunanlar için bir buğday alternatifi olarak çok değerli hale getirir. Pirinç hamuru, cips ve başka aperatif yiyecekler ve kahvaltı amaçlı tahıl ürünleri üretilmek üzere tabaka haline getirilebilir.
Çeltik Tarlaları
Pirinç tipleri[]
- Uzun taneli pirinç: Uzunluğu eninin 4 veya 5 katı olan uzun ve ince taneler. Pişirildiğinde tane tane, hafif ve yumuşak olur.
- Orta boy taneli pirinç: Uzunluğu eninin 2 veya 3 katı olan, uzun taneli pirinçten daha kısa ve geniş taneler. Pişirilmiş taneler daha nemli ve yumuşak olur ve uzun taneli pirince göre birbirine yapışma eğilimi daha fazladır.
- Kısa taneli pirinç: Kısa, tombul, hemen hemen yuvarlak olan tanelerdir.
- Aromatik pirinç: Kavrulmuş fındık veya patlamış mısıra benzer bir doğal aroması ve tadı vardır. En yaygın yerli aromatik pirinçler basmati, jasmine ve della 'dır.
- Tatlı pirinç: Kısa, tombul, opak taneli pirinç. Pişirildiğinde pirinç şeklini kaybeder ve çok yapışkan ve glütenli olur.
Dünya pirinç üretimi[]
Çeltik daha ziyade tropikal ve suptropikal iklim şartlarında, güney ve güneydoğu Asya ile Afrika'da yaygın olarak yetiştirilir.
| Dünya Çeltik Üretimi - 2005 (milyon metrik ton) | |
|---|---|
| Dosya:Flag of the People's Republic of China.svg Çin | 185 |
| Dosya:Flag of India.svg Hindistan | 129 |
| Dosya:Flag of Indonesia.svg Endonezya | 54 |
| Dosya:Flag of Bangladesh.svg Bangladeş | 40 |
| Dosya:Flag of Vietnam.svg Vietnam | 36 |
| Dosya:Flag of Thailand.svg Tayland | 27 |
| Dosya:Flag of Myanmar.svg Myanmar- Burma | 25 |
| Dosya:Flag of Pakistan.svg Pakistan | 18 |
| Dosya:Flag of the Philippines.svg Filipinler | 15 |
| Dosya:Flag of Brazil.svg Brezilya | 13 |
| Dosya:Flag of Japan.svg Japonya | 11 |
| Dünya Toplamı | 700 |
| Kaynak: Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)[1] | |
Mineraller ve Vitaminler[]
100 gr pişirilmemiş haşlanmış pirinçte mineral ve vitaminler :
- Sodyum 5,000 mg
- Potasyum 120,000 mg
- Kalsiyum 60,000 mg
- Magnezyum 31,000 mg
- Demir 1,500 mg
- Fosfor 136,000 mg
- E vitamini 0,130 mg
- B1 vitamini 0,100 mg
- B2 vitamini 0,070 mg
Pirinç
Pirinç repelleri
Pirinç, bakıra çinko katılarak elde edilen sarı renkteki alaşımların genel ismi. Pirinçte bulunabilen diğer bazı elementler, kalay, kurşun, nikel, mangan, demir, alüminyum, arsenik, antimon ve fosfordur. Mangan ihtiva eden bazı pirinçlere tunç da denilmektedir. Aslında tunç (veya bronz) bakır-kalay alaşımıdır.
Pirinç milattan önceki devirlerde dahi bilinmektedir. Günümüze kadar ulaşan en eski pirinç malzeme, kalamin pirincidir.
Alaşımlarının özellikleri[]
Piriç oldukça tok ve kolay işlenebilen bir malzemedir. Dövülebilirliği bakır muhtevasına bağlıdır. % 55'ten az bakır içeren beyaz piriçler, kolay işlenemez. Bunlar ancak toz haline getirilerek sert lehim işlemlerinde kullanılma sahası bulurlar. Dövülebilir piriçler ise genellikle % 62'nin üzerinde bakır içeren ve soğuk olarak işlenebilen alfa pirinçleri ile daha az bakır ihtiva eden ve sıcak işlem gerektiren beta piriçleridir. Alfa piriçleri üstün soğuk işlem özelliklerine sahip olup civata, pim ve vida yapımında yaygın olarak kullanılır. Beta piriçleriyse daha az sünek, fakat daha dayanıklıdır. Bunlar bilhassa musluk vanası, kapı ve pencere kolu ve bazı bağlantı parçalarının imalinde kullanılır.
Üçüncü grup piriçler diğer elementlerle özellikleri geliştirilen alaşımlardır. Mesela, alüminyumlu piriçler korozyona karşı dayanıklıdır. Kurşunlu piriçler kolay işlenir. Kalaylı piriçler ise deniz suyunun korozif etkisine karşı dirençlidir.
Bakır kırmızı renkli bir metaldir. Çinko katılarak rengi açılır. Piriçteki çinko yüzdesi arttıkça renk, kırmızıdan altın sarısına doğru yaklaşır. Piricin renginden çinko muhtevası tahmin edilebilir.
Çeşitleri[]
Amiral Pirinç :30% çinko ve 1% kalay ihtiva eder. Kalay çinkosuzlaşma tepkimesini engellemeye yardımcı olan bir elementtir.
Alfa Pirinç (Pirincin kralı olarak da adlandırılır): %35'den az çinko içerir, eriyebilme özelliğine sahiptir, soğuk işlenebilir ve dövülebilir. Sadece bir faz içerir (Yüzey merkezli kübik kristal yapı).
Alfa-Beta Pirinci : İki fazlı pirinç olarak da adlandırılır. 35-45 % çinko ihtiva eder ve sıcak işlemeye uygundur. Hem alfa hem beta fazı içerir; beta fazı şekil merkezli kristal yapıya sahip olup alfa fazından daha sert ve güçlüdür. Alfa-beta pirinçleri genellikle sıcak işlemine tabi tutulurlar.
Aluminyum bazlı pirinç : Aluminyum korozyon dayanıklılığını arttırcı olarak katkı sağlar.
Beta pirinç : 45-50 % çinko ihtiva eder, sadece sıcak olarak işlem görür, ve daha sert, güçlü olmasıyla döküm için uygundur.
Ortak pirinç veya perçin pirinci : 38% çinko içerir, ucuz ve soğuk işlemeye uygundur.
Yüksek bakır oranlı pirinç : 65% bakır ve 35% çinko içerir, yüksek çekme kuvvetine sahip olup yay, civata ve perçin yapımında yaygın olarak kullanılır.
Kurşunlu pirinç : Alfa beta pirinç alaşımına kurşun eklenmesiyle elde edilir. Kurşun içermesinden dolayı işlenebilirliği artmıştır. (kolay talaş kaldırma olanığı sağlamıştır.)
Düşük çinko alaşımlı pirinç : 20% çinko içerip açık altın rengine sahiptir. Mükemmel sünek özelliğine sahip olup metal hortumları gibi esnek yerlerde tercih edilir.
Deniz mavisi pirinci : Amiral pirincine yakındır, 40% çinko ve 1% kalay içerir.
Kırmızı pirinç : CuZnSn alaşımı için verilen amerikan terimidir.Ayrıca silah metali olarak da adlandırılır.
Beyaz pirinç : 50 % çinko içerir ve genel kullanım için çok kırılgandır.
Sarı pirinç : 33% çinko içeren alaşımlar için verilen amerikan terimidir.
Dış bağlantılar[]
ar:نحاس أصفر be:Латунь be-x-old:Латунь bg:Месинг bn:পিতল bs:Mesing ca:Llautó cs:Mosaz cv:Йĕс da:Messing de:Messing el:Ορείχαλκος en:Brass eo:Latuno es:Latón et:Messing eu:Letoi fa:برنج (آلیاژ) fi:Messinki fiu-vro:Messing fr:Laiton gd:Pràis he:פליז hi:पीतल hr:Mjed hu:Sárgaréz id:Kuningan (logam) io:Latuno is:Látún it:Ottone (lega) ja:黄銅 jbo:lastu ka:თითბერი kn:ಹಿತ್ತಾಳೆ ko:황동 ksh:Messing la:Orichalcum lb:Messeng lbe:Дукни lt:Žalvaris lv:Misiņš ml:പിത്തള mr:पितळ nl:Messing (metaallegering) nn:Massing no:Messing pl:Mosiądz pt:Latão ro:Alamă ru:Латунь sco:Bress sh:Mesing simple:Brass sk:Mosadz sl:Med (kemija) sr:Месинг sv:Mässing szl:Mesing ta:பித்தளை te:ఇత్తడి th:ทองเหลือง uk:Латунь vi:Đồng thau zh:黃銅