Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır: | 1. satır: | ||
+ | {{BŞB bakınız}} |
||
− | {{Bakınız|Türkiye'de Büyükşehir Belediyeleri|Belediyeler}} |
||
⚫ | Büyükşehir belediyeleri Türk [[belediye]]ciliğine 1984 yılında girmiş olan üst kademe belediyeleridir. Bu belediyeler 1982 [[anayasa]]sının 127. maddesindeki " '''''büyük yerleşim yerlerinde özel yönetim biçimleri oluşturulabilir''''' " hükmüne dayanılarak 1984 yılında kurulmağa başlanmıştır. O tarihe kadar, Türkiye’de belediyelerin hizmet alanları iç içe geçmezdi. Büyükşehir belediyeciliğinde ise, büyükşehir hizmet alanı içinde birden çok ilçe veya birinci kademe belediyesi vardır. Dolayısıyla, belediye hizmeti aynı zamanda hem büyükşehir, hem de ilçe belediyesi eliyle yürütülür.Ancak, yasa büyükşehir ve ilçe belediyelerinin yürüttükleri hizmet türlerini birbirinden ayırmıştır. |
||
⚫ | Büyükşehir sınırları içersindeki ilçe belediyelerini il içersindeki diğer ilçe belediyelerinden ayırmak için, bu belediyeler genellikle '''metropolitan ilçe belediyesi''' olarak adlandırılırlar.2008 itibariyle Şanlıurfa hem nüfus anlamıyla hem de gelişmişlik itibariyle Büyükşehir belediyesi olmaya hak kazanmıştır.Denizli, Malatya ve Şanlıurfa' ya Büyükşehir belediyesi unvanı 2010 yılı Ekim ayında verilmesi beklenmektedir. |
||
⚫ | Büyükşehir belediyeleri Türk [[belediye]]ciliğine 1984 yılında girmiş olan üst kademe belediyeleridir. Bu belediyeler 1982 |
||
− | |||
⚫ | Büyükşehir sınırları içersindeki ilçe belediyelerini il içersindeki diğer ilçe belediyelerinden ayırmak için, bu belediyeler genellikle '''metropolitan ilçe belediyesi''' olarak adlandırılırlar.2008 itibariyle Şanlıurfa hem nüfus anlamıyla hem de gelişmişlik itibariyle Büyükşehir belediyesi olmaya hak kazanmıştır.Denizli, Malatya ve Şanlıurfa' ya Büyükşehir belediyesi unvanı 2010 yılı Ekim ayında verilmesi beklenmektedir. |
||
== İlk üç büyükşehir == |
== İlk üç büyükşehir == |
||
− | Türkiye’deki ilk büyükşehir belediyeleri 1984 yılı Ocak ayında çıkarılan '''2972''' sayılı yasa ve Mart ayında çıkarılan '''195''' |
+ | Türkiye’deki ilk büyükşehir belediyeleri 1984 yılı Ocak ayında çıkarılan '''2972''' sayılı yasa ve Mart ayında çıkarılan '''195''' sayılı kanun hükmünde kararname uyarınca üç büyük kentte kuruldu. Bu tarih itibarıyla, bu üç kentten, İstanbul’un onbeş, Ankara’nın beş ve İzmir’in de üç metropoliten ilçesi vardı. Aynı yılın Temmuz ayında çıkarılan '''3030''' sayılı yasa ile Büyükşehir ve ilçe belediyeleri statüleri netleşti. |
== Beş büyük şehir daha == |
== Beş büyük şehir daha == |
||
− | 1986-1988 döneminde beş büyükşehir belediyesi daha kuruldu. 1986 yılında '''3306''' sayılı yasa ile Adana, 1987 yılında '''3391''' sayılı yasa ile Bursa, '''3398''' sayılı yasa ile Gaziantep |
+ | 1986-1988 döneminde beş büyükşehir belediyesi daha kuruldu. 1986 yılında '''3306''' sayılı yasa ile Adana, 1987 yılında '''3391''' sayılı yasa ile Bursa, '''3398''' sayılı yasa ile Gaziantep ve '''3399''' sayılı yasa ile Konya, 1988 yılında ise '''3508''' sayılı yasa ile Kayseri büyükşehir statüsüne geçirildiler.Adana'nın dört, Bursa ve Konya’nın üç, Gaziantep ve Kayseri’nin iki metropolitan ilçesi vardı. |
== Yeni Büyükşehirler == |
== Yeni Büyükşehirler == |
||
− | Türkiye'de nüfus artış ve şehirleşme hızının yüksek oluşu kent nüfuslarında büyük artışlar olması sonucunu doğurmaktadır. 1993 yılına gelindiğinde, yedi büyük şehir belediyesi daha kuruldu. Bu yedi büyükşehir; Antalya, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Mersin, İzmit ve Samsun’du. Ancak bu defa farklı bir uygulama yapıldı ve '''505''' sayılı kanun hükmünde kararname ile kurulan büyükşehirlerde ilçe belediyesi yerine, birinci kademe belediyesi kurularak, ilçe kuruluşu 2008 yılına kadar ertelendi. Bu şekilde kurulan büyükşehir içi ilk kademe belediyelerinin sayısı, Antalya, Diyarbakır, Mersin ve İzmit’de üç, Eskişehir, Erzurum ve Samsun’da ise ikiydi. |
+ | Türkiye'de nüfus artış ve şehirleşme hızının yüksek oluşu kent nüfuslarında büyük artışlar olması sonucunu doğurmaktadır. 1993 yılına gelindiğinde, yedi büyük şehir belediyesi daha kuruldu. Bu yedi büyükşehir; Antalya, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Mersin, İzmit ve Samsun’du. Ancak bu defa farklı bir uygulama yapıldı ve '''505''' sayılı kanun hükmünde kararname ile kurulan büyükşehirlerde ilçe belediyesi yerine, birinci kademe belediyesi kurularak, ilçe kuruluşu 2008 yılına kadar ertelendi. Bu şekilde kurulan büyükşehir içi ilk kademe belediyelerinin sayısı, Antalya, Diyarbakır, Mersin ve İzmit’de üç, Eskişehir, Erzurum ve Samsun’da ise ikiydi. |
1999 Marmara depremi sonrasında, 2000 yılında çıkarılan '''593''' sayılı Kanun hükmünde kararnameye göre, bu yedi büyükşehre Sakarya da eklendi. Sakarya’nın üç birinci kademe belediyesi vardı. |
1999 Marmara depremi sonrasında, 2000 yılında çıkarılan '''593''' sayılı Kanun hükmünde kararnameye göre, bu yedi büyükşehre Sakarya da eklendi. Sakarya’nın üç birinci kademe belediyesi vardı. |
||
− | 2010 yılında |
+ | 2010 yılında Malatya,Şanlıurfa ve Denizli'nin büyükşehir yapılması kararlaştırılmıştır. |
== Büyükşehir sınırlarını değişmesi == |
== Büyükşehir sınırlarını değişmesi == |
||
2004 yılında çıkarılan '''5216''' sayılı yasayla, Büyükşehir belediye sınırları için yeni kıstaslar getirildi. Buna göre, büyükşehir olma koşulu nüfusun en az 750 000 olmasıdır.(Malatya,Şanlıurfa ve Denizli'nin büyükşehir belediyesi haline getirilebilmesi halinde 750 bin nüfus sınırının kaldırılması söz konusudur.) Aynı yasa nüfus yoğunluğu çok yüksek olan İstanbul ve Kocaeli (İzmit) illerinin tamamını büyükşehir sınırları içersine almaktadır.Diğer Büyükşehirlerin sınırları için coğrafi ölçüm şartı getirilmiştir.Buna göre il sınıraları içinde olmak ve valilik binası merkez alınmak suretiyle, |
2004 yılında çıkarılan '''5216''' sayılı yasayla, Büyükşehir belediye sınırları için yeni kıstaslar getirildi. Buna göre, büyükşehir olma koşulu nüfusun en az 750 000 olmasıdır.(Malatya,Şanlıurfa ve Denizli'nin büyükşehir belediyesi haline getirilebilmesi halinde 750 bin nüfus sınırının kaldırılması söz konusudur.) Aynı yasa nüfus yoğunluğu çok yüksek olan İstanbul ve Kocaeli (İzmit) illerinin tamamını büyükşehir sınırları içersine almaktadır.Diğer Büyükşehirlerin sınırları için coğrafi ölçüm şartı getirilmiştir.Buna göre il sınıraları içinde olmak ve valilik binası merkez alınmak suretiyle, |
||
− | |||
* Nüfusu 2 000 000 dan fazla olan büyükşehirlerde 50 km yarıçapındaki yerleşim yerleri, |
* Nüfusu 2 000 000 dan fazla olan büyükşehirlerde 50 km yarıçapındaki yerleşim yerleri, |
||
* Nüfusu 1 000 000 - 2 000 000 arası olan büyükşehirlerde 30 km yarıçapındaki yerleşim yerleri, |
* Nüfusu 1 000 000 - 2 000 000 arası olan büyükşehirlerde 30 km yarıçapındaki yerleşim yerleri, |
||
− | * Nüfusu 1 000 000 den az olan büyükşehirlerde ise 20 km yarıçapındaki yerleşim yerleri |
+ | * Nüfusu 1 000 000 den az olan büyükşehirlerde ise 20 km yarıçapındaki yerleşim yerleri |
− | |||
büyükşehire dahil edilmiştir. |
büyükşehire dahil edilmiştir. |
||
değişim projesi kapsamı |
değişim projesi kapsamı |
||
37. satır: | 34. satır: | ||
== Metropolitan ilçelerin kurulması == |
== Metropolitan ilçelerin kurulması == |
||
− | İlk sekiz büyükşehir sınırları içinde, İçişleri Bakanlığı ilçe örgütleri (kaymakamlık) bulunuyordu. 1993 ve sonrasında kurulan sekiz büyük şehrin sınırları içindeki belediyeler ise birinci kademe belediyesi karakterindeydi. Çünkü bu ilçelerde ilçe örgütü kurulmamıştı. Bu durum |
+ | İlk sekiz büyükşehir sınırları içinde, İçişleri Bakanlığı ilçe örgütleri (kaymakamlık) bulunuyordu. 1993 ve sonrasında kurulan sekiz büyük şehrin sınırları içindeki belediyeler ise birinci kademe belediyesi karakterindeydi. Çünkü bu ilçelerde ilçe örgütü kurulmamıştı. Bu durum 2008 yılnda değiştirildi. '''5747''' sayılı yasa ile bu sekiz büyükşehirde ilçe örgütü de kurularak, ilk kademe belediyeleri ilçe belediyelerine dönüştürüldü. Aynı yasa ile ayrıca çeşitli büyükşehirlerde yeni ilçe belediyeleri de kuruldu. Gerek dönüştürülen ve gerekse yeni kurulan ilçe belediyelerin sayısı kırküç olmuştur. |
== İsim değişiklikleri == |
== İsim değişiklikleri == |
||
− | İl merkezleri genellikle il isimleri ile bilinirlerse de, bunun istisnaları vardır. Büyükşehir statüsündeki kentlerin üç tanesinde de merkez ve il ismi yakın zamana kadar farklıydı. Bu durum büyükşehir adının kullanılmasında da karışıklığa yol açabiliyordu. Ancak durum düzeltilmiştir. |
+ | İl merkezleri genellikle il isimleri ile bilinirlerse de, bunun istisnaları vardır. Büyükşehir statüsündeki kentlerin üç tanesinde de merkez ve il ismi yakın zamana kadar farklıydı. Bu durum büyükşehir adının kullanılmasında da karışıklığa yol açabiliyordu. Ancak durum düzeltilmiştir. |
− | • |
+ | • Mersin kenti İçel il merkeziydi. 2002 yılında çıkarılan '''4764''' sayılı yasa ile İçel ili yerine Mersin ili adı kullanılmaya başlandı. Bu sebepten büyükşehrin adı Mersin Büyükşehir Belediyesi’dir. |
− | • |
+ | • İzmit kenti Kocaeli il merkeziydi. Yeni büyükşehir metropoliten ilçelerinin kuruluşuna dair '''5747''' sayılı yasada büyükşehir ismi Kocaeli Büyükşehir Belediyesi olarak değiştirildi. İzmit adı ise metropolitan belediyelerden (Saraybahçe) birine verildi. |
− | • |
+ | • Adapazarı kenti Sakarya il merkeziydi. Yeni büyükşehir metropolitan ilçelerinin kuruluşuna dair '''5747''' sayılı yasada büyükşehir ismi Sakarya Büyükşehir Belediyesi olarak değiştirildi. Adapazarı adı ise metropoliten belediyelerden birinin adıdır. |
== Metropolitan ilçe sayısı == |
== Metropolitan ilçe sayısı == |
||
− | 2009 itibarıyla 16 büyükşehir içersinde 143 ilçe belediyesi vardır. (Büyükşehir dışındaki ilçelerle birlikte toplam ilçe sayısı 892 dir.) En fazla metropolitan ilçesi olan büyükşehir 39 ilçe ile İstanbul'dur. İstanbul'u 22 ilçe ile İzmir, 18 ilçe ile Ankara, 12 ilçe ile Kocaeli ve 10 ilçe ile Sakarya izlemektedir. |
+ | 2009 itibarıyla 16 büyükşehir içersinde 143 ilçe belediyesi vardır. (Büyükşehir dışındaki ilçelerle birlikte toplam ilçe sayısı 892 dir.) En fazla metropolitan ilçesi olan büyükşehir 39 ilçe ile İstanbul'dur. İstanbul'u 22 ilçe ile İzmir, 18 ilçe ile Ankara, 12 ilçe ile Kocaeli ve 10 ilçe ile Sakarya izlemektedir. Diğer büyükşehirlerin metropolitan ilçe sayısı ise şöyledir: Bursa 7; Adana, Antalya, ve Kayseri 5; Diyarbakır, Mersin ve Samsun 4; Erzurum, Gaziantep ve Konya 3; Eskişehir 2. |
== Büyükşehirlerin ülke nüfusundaki yeri == |
== Büyükşehirlerin ülke nüfusundaki yeri == |
||
− | İstanbul ve Kocaeli'de bütün il nüfusu büyükşehir sınırları içindedir. Büyükşehir belediye sınırları içindeki nüfusun bütün il nüfusuna oranı Ankara'da % 95 in, İzmir ve Eskişehir'de % 90 ın üzerindedir. Diğer büyükşehirlerde ise oran % 90 - % 60 aralığındadır. |
+ | İstanbul ve Kocaeli'de bütün il nüfusu büyükşehir sınırları içindedir. Büyükşehir belediye sınırları içindeki nüfusun bütün il nüfusuna oranı Ankara'da % 95 in, İzmir ve Eskişehir'de % 90 ın üzerindedir. Diğer büyükşehirlerde ise oran % 90 - % 60 aralığındadır. |
Büyükşehirlerden, İstanbul'un nüfusu 12 milyonu, Ankara'nın nüfusu 4 milyonu, İzmir'in nüfusu 3 milyonu aşmış olup, nüfus Bursa, Adana, Kocaeli ve Gaziantep te de 1 milyon sınırının üzerindedir. (Kocaeli'de bu durum '''5216''' sayılı yasanın bir sonucudur.) |
Büyükşehirlerden, İstanbul'un nüfusu 12 milyonu, Ankara'nın nüfusu 4 milyonu, İzmir'in nüfusu 3 milyonu aşmış olup, nüfus Bursa, Adana, Kocaeli ve Gaziantep te de 1 milyon sınırının üzerindedir. (Kocaeli'de bu durum '''5216''' sayılı yasanın bir sonucudur.) |
||
− | 16 büyükşehir belediyesinin sınırları içinde ikamet eden nüfus toplamı 32 milyonun üzerindedir. |
+ | 16 büyükşehir belediyesinin sınırları içinde ikamet eden nüfus toplamı 32 milyonun üzerindedir. (Ancak bu rakamda büyükşehir belediye sınırlarını genişleten '''5216''' sayılı yasanın da rolu vardır.) Bir başka değişle, büyükşehir belediye sınırları içinde ikamet eden nüfus ülke toplam nüfusunun % 45 i kadardır. Buna karşılık, diğer 65 il ile büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde büyükşehir dışında kalan kentsel ve kırsal nüfusun toplamı ise % 55 dolaylarındadır. (Tabii 2009 için verilen bu rakamların her yıl revize edilmesi gerekir.) |
== Büyükşehir listesi == |
== Büyükşehir listesi == |
||
85. satır: | 82. satır: | ||
34 [[İstanbul (şehir)]] |
34 [[İstanbul (şehir)]] |
||
− | 35 [[İzmir]] |
+ | 35 [[İzmir]] |
38 [[Kayseri (merkez)]] |
38 [[Kayseri (merkez)]] |
||
− | 41 [[İzmit]] (Kocaeli) |
+ | 41 [[İzmit]] (Kocaeli) |
42 [[Konya (şehir)]] |
42 [[Konya (şehir)]] |
||
− | 54 |
+ | 54 [[Sakarya]] |
55 [[Samsun (merkez)]], |
55 [[Samsun (merkez)]], |
||
99. satır: | 96. satır: | ||
'''20.08.2010 tarihinden itibaren ;''' |
'''20.08.2010 tarihinden itibaren ;''' |
||
− | 44 |
+ | 44 [[Malatya]] |
− | 20 |
+ | 20 [[Denizli]] |
− | 63 |
+ | 63 [[Şanlıurfa]] |
illerinin belediyeleri de büyük şehir belediyeleri arasında yer almaktadır. |
illerinin belediyeleri de büyük şehir belediyeleri arasında yer almaktadır. |
||
118. satır: | 115. satır: | ||
[[en:Metropolitan municipalities in Turkey]] |
[[en:Metropolitan municipalities in Turkey]] |
||
[[pt:Áreas metropolitanas da Turquia]] |
[[pt:Áreas metropolitanas da Turquia]] |
||
+ | {{BŞB}} |
||
[[Kategori:Kamu yönetimi]] |
[[Kategori:Kamu yönetimi]] |
||
[[Kategori:Türkiye vilayetleri]] |
[[Kategori:Türkiye vilayetleri]] |
||
+ | [[Kategori:Büyük şehir belediyesi]] |
||
+ | [[Kategori:BŞB]] |
||
+ | [[Kategori:Büyükşehir belediyeleri]] |
08.53, 14 Eylül 2019 tarihindeki hâli
Büyükşehir belediyeleri Türk belediyeciliğine 1984 yılında girmiş olan üst kademe belediyeleridir. Bu belediyeler 1982 anayasasının 127. maddesindeki " büyük yerleşim yerlerinde özel yönetim biçimleri oluşturulabilir " hükmüne dayanılarak 1984 yılında kurulmağa başlanmıştır. O tarihe kadar, Türkiye’de belediyelerin hizmet alanları iç içe geçmezdi. Büyükşehir belediyeciliğinde ise, büyükşehir hizmet alanı içinde birden çok ilçe veya birinci kademe belediyesi vardır. Dolayısıyla, belediye hizmeti aynı zamanda hem büyükşehir, hem de ilçe belediyesi eliyle yürütülür.Ancak, yasa büyükşehir ve ilçe belediyelerinin yürüttükleri hizmet türlerini birbirinden ayırmıştır.
Büyükşehir sınırları içersindeki ilçe belediyelerini il içersindeki diğer ilçe belediyelerinden ayırmak için, bu belediyeler genellikle metropolitan ilçe belediyesi olarak adlandırılırlar.2008 itibariyle Şanlıurfa hem nüfus anlamıyla hem de gelişmişlik itibariyle Büyükşehir belediyesi olmaya hak kazanmıştır.Denizli, Malatya ve Şanlıurfa' ya Büyükşehir belediyesi unvanı 2010 yılı Ekim ayında verilmesi beklenmektedir.
İlk üç büyükşehir
Türkiye’deki ilk büyükşehir belediyeleri 1984 yılı Ocak ayında çıkarılan 2972 sayılı yasa ve Mart ayında çıkarılan 195 sayılı kanun hükmünde kararname uyarınca üç büyük kentte kuruldu. Bu tarih itibarıyla, bu üç kentten, İstanbul’un onbeş, Ankara’nın beş ve İzmir’in de üç metropoliten ilçesi vardı. Aynı yılın Temmuz ayında çıkarılan 3030 sayılı yasa ile Büyükşehir ve ilçe belediyeleri statüleri netleşti.
Beş büyük şehir daha
1986-1988 döneminde beş büyükşehir belediyesi daha kuruldu. 1986 yılında 3306 sayılı yasa ile Adana, 1987 yılında 3391 sayılı yasa ile Bursa, 3398 sayılı yasa ile Gaziantep ve 3399 sayılı yasa ile Konya, 1988 yılında ise 3508 sayılı yasa ile Kayseri büyükşehir statüsüne geçirildiler.Adana'nın dört, Bursa ve Konya’nın üç, Gaziantep ve Kayseri’nin iki metropolitan ilçesi vardı.
Yeni Büyükşehirler
Türkiye'de nüfus artış ve şehirleşme hızının yüksek oluşu kent nüfuslarında büyük artışlar olması sonucunu doğurmaktadır. 1993 yılına gelindiğinde, yedi büyük şehir belediyesi daha kuruldu. Bu yedi büyükşehir; Antalya, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Mersin, İzmit ve Samsun’du. Ancak bu defa farklı bir uygulama yapıldı ve 505 sayılı kanun hükmünde kararname ile kurulan büyükşehirlerde ilçe belediyesi yerine, birinci kademe belediyesi kurularak, ilçe kuruluşu 2008 yılına kadar ertelendi. Bu şekilde kurulan büyükşehir içi ilk kademe belediyelerinin sayısı, Antalya, Diyarbakır, Mersin ve İzmit’de üç, Eskişehir, Erzurum ve Samsun’da ise ikiydi.
1999 Marmara depremi sonrasında, 2000 yılında çıkarılan 593 sayılı Kanun hükmünde kararnameye göre, bu yedi büyükşehre Sakarya da eklendi. Sakarya’nın üç birinci kademe belediyesi vardı.
2010 yılında Malatya,Şanlıurfa ve Denizli'nin büyükşehir yapılması kararlaştırılmıştır.
Büyükşehir sınırlarını değişmesi
2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı yasayla, Büyükşehir belediye sınırları için yeni kıstaslar getirildi. Buna göre, büyükşehir olma koşulu nüfusun en az 750 000 olmasıdır.(Malatya,Şanlıurfa ve Denizli'nin büyükşehir belediyesi haline getirilebilmesi halinde 750 bin nüfus sınırının kaldırılması söz konusudur.) Aynı yasa nüfus yoğunluğu çok yüksek olan İstanbul ve Kocaeli (İzmit) illerinin tamamını büyükşehir sınırları içersine almaktadır.Diğer Büyükşehirlerin sınırları için coğrafi ölçüm şartı getirilmiştir.Buna göre il sınıraları içinde olmak ve valilik binası merkez alınmak suretiyle,
- Nüfusu 2 000 000 dan fazla olan büyükşehirlerde 50 km yarıçapındaki yerleşim yerleri,
- Nüfusu 1 000 000 - 2 000 000 arası olan büyükşehirlerde 30 km yarıçapındaki yerleşim yerleri,
- Nüfusu 1 000 000 den az olan büyükşehirlerde ise 20 km yarıçapındaki yerleşim yerleri
büyükşehire dahil edilmiştir. değişim projesi kapsamı
Metropolitan ilçelerin kurulması
İlk sekiz büyükşehir sınırları içinde, İçişleri Bakanlığı ilçe örgütleri (kaymakamlık) bulunuyordu. 1993 ve sonrasında kurulan sekiz büyük şehrin sınırları içindeki belediyeler ise birinci kademe belediyesi karakterindeydi. Çünkü bu ilçelerde ilçe örgütü kurulmamıştı. Bu durum 2008 yılnda değiştirildi. 5747 sayılı yasa ile bu sekiz büyükşehirde ilçe örgütü de kurularak, ilk kademe belediyeleri ilçe belediyelerine dönüştürüldü. Aynı yasa ile ayrıca çeşitli büyükşehirlerde yeni ilçe belediyeleri de kuruldu. Gerek dönüştürülen ve gerekse yeni kurulan ilçe belediyelerin sayısı kırküç olmuştur.
İsim değişiklikleri
İl merkezleri genellikle il isimleri ile bilinirlerse de, bunun istisnaları vardır. Büyükşehir statüsündeki kentlerin üç tanesinde de merkez ve il ismi yakın zamana kadar farklıydı. Bu durum büyükşehir adının kullanılmasında da karışıklığa yol açabiliyordu. Ancak durum düzeltilmiştir.
• Mersin kenti İçel il merkeziydi. 2002 yılında çıkarılan 4764 sayılı yasa ile İçel ili yerine Mersin ili adı kullanılmaya başlandı. Bu sebepten büyükşehrin adı Mersin Büyükşehir Belediyesi’dir.
• İzmit kenti Kocaeli il merkeziydi. Yeni büyükşehir metropoliten ilçelerinin kuruluşuna dair 5747 sayılı yasada büyükşehir ismi Kocaeli Büyükşehir Belediyesi olarak değiştirildi. İzmit adı ise metropolitan belediyelerden (Saraybahçe) birine verildi.
• Adapazarı kenti Sakarya il merkeziydi. Yeni büyükşehir metropolitan ilçelerinin kuruluşuna dair 5747 sayılı yasada büyükşehir ismi Sakarya Büyükşehir Belediyesi olarak değiştirildi. Adapazarı adı ise metropoliten belediyelerden birinin adıdır.
Metropolitan ilçe sayısı
2009 itibarıyla 16 büyükşehir içersinde 143 ilçe belediyesi vardır. (Büyükşehir dışındaki ilçelerle birlikte toplam ilçe sayısı 892 dir.) En fazla metropolitan ilçesi olan büyükşehir 39 ilçe ile İstanbul'dur. İstanbul'u 22 ilçe ile İzmir, 18 ilçe ile Ankara, 12 ilçe ile Kocaeli ve 10 ilçe ile Sakarya izlemektedir. Diğer büyükşehirlerin metropolitan ilçe sayısı ise şöyledir: Bursa 7; Adana, Antalya, ve Kayseri 5; Diyarbakır, Mersin ve Samsun 4; Erzurum, Gaziantep ve Konya 3; Eskişehir 2.
Büyükşehirlerin ülke nüfusundaki yeri
İstanbul ve Kocaeli'de bütün il nüfusu büyükşehir sınırları içindedir. Büyükşehir belediye sınırları içindeki nüfusun bütün il nüfusuna oranı Ankara'da % 95 in, İzmir ve Eskişehir'de % 90 ın üzerindedir. Diğer büyükşehirlerde ise oran % 90 - % 60 aralığındadır.
Büyükşehirlerden, İstanbul'un nüfusu 12 milyonu, Ankara'nın nüfusu 4 milyonu, İzmir'in nüfusu 3 milyonu aşmış olup, nüfus Bursa, Adana, Kocaeli ve Gaziantep te de 1 milyon sınırının üzerindedir. (Kocaeli'de bu durum 5216 sayılı yasanın bir sonucudur.)
16 büyükşehir belediyesinin sınırları içinde ikamet eden nüfus toplamı 32 milyonun üzerindedir. (Ancak bu rakamda büyükşehir belediye sınırlarını genişleten 5216 sayılı yasanın da rolu vardır.) Bir başka değişle, büyükşehir belediye sınırları içinde ikamet eden nüfus ülke toplam nüfusunun % 45 i kadardır. Buna karşılık, diğer 65 il ile büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde büyükşehir dışında kalan kentsel ve kırsal nüfusun toplamı ise % 55 dolaylarındadır. (Tabii 2009 için verilen bu rakamların her yıl revize edilmesi gerekir.)
Büyükşehir listesi
01 Adana
07 Antalya
16 Bursa
27 Gaziantep (merkez)
34 İstanbul (şehir)
35 İzmir
38 Kayseri (merkez)
41 İzmit (Kocaeli)
42 Konya (şehir)
54 Sakarya
55 Samsun (merkez),
20.08.2010 tarihinden itibaren ;
44 Malatya
20 Denizli
63 Şanlıurfa
illerinin belediyeleri de büyük şehir belediyeleri arasında yer almaktadır.
- Büyükşehir Nüfusları
- Nüfuslarına göre Türkiye'deki şehirler
Dış bağlantılar
en:Metropolitan municipalities in Turkey
pt:Áreas metropolitanas da Turquia
BŞB - Büyükşehir Belediyeleri | |
---|---|
Büyükşehir Belediye Başkanlığı | |
Başkan | BŞB Başkanı |
Organları | Büyükşehir Belediyesinin Organları : |
Şablon:BŞBbakınız |