Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kuruluşu

Meclisin açılışı

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin ilk üyeleri

Birinci Dönem Büyük Millet Meclisi ya da kısaca Birinci Meclis, 23 Nisan 1920'de Ankara'da toplanmış, 1 Nisan 1923'te yeni seçim kararı alarak 15 Nisan 1923'te son oturumunu yapmıştır. Yeni Türk devletinin kurucu meclisi olarak kabul edilir. Meclis'in açılış günü olan 23 Nisan, halen Türkiye'de ulusal bayram olarak kutlanmaktadır.

Meclisin açılış aşamasında Osmanlı Devleti hala İstanbul'da hüküm sürmekteydi. Meclis, açılış gününde sultan ve halife VI. Mehmet'e bağlılık yemini etmiş, ancak uygulamada İstanbul'daki iktidardan tamamen bağımsız olmuş ve 1 Kasım 1922'de aldığı kararla Osmanlı Devleti'ne son vermiştir. Yeni devletin nihai biçimi olan Cumhuriyet, 29 Ekim 1923'te İkinci Meclis tarafından ilan edilecektir. Bu iki tarih arasında TBMM, yasama, yürütme ve yargı yetkilerini tek elde toplayan bir ihtilal meclisi görünümü sergilemiştir.

Meclis'in Kuruluşu

4-11 Eylül 1919 tarihlerinde toplanan Sivas Kongresi'nden sonra, Mustafa Kemal yönetimindeki Heyet-i Temsiliye Anadolu'da idareyi fiilen ele almıştı. 30 Eylül'de Osmanlı hükümeti, Heyet-i Temsiliye'nin talebi doğrultusunda, Mebusan Meclisi seçimlerini yapma kararı aldı. Heyet-i Temsiliye'de Mustafa Kemal'in dahil olduğu çoğunluk, meclisin Anadolu'da toplanmasından yana idi. Ancak 28 Kasım 1919'da yapılan toplantıda, Kâzım Karabekir'in ısrarı ve Rauf (Orbay)'in desteğiyle meclisin İstanbul'da toplanması kararlaştırıldı. Seçilen mebuslar Anadolu'ya çağrılarak kendilerine Heyet-i Temsiliye'nin görüşleri tebliğ edildi.

Mebusan Meclisi 12 Ocak 1920'de İstanbul'da toplandı. Ancak 140 küsur mebusun üçte bir kadarı, çeşitli nedenlerle Meclis'e katılmadılar. Büyük çoğunluğu ile Milli Mücadele yandaşlarından oluşan meclis, Misak-ı Milli beyannamesini kabul etti. Mart ayında ana hatları belli olan Sevr Antlaşması'na karşı keskin bir muhalefet tavrını benimsedi. 16 Mart 1920'de bir İngiliz askeri birliği Meclis'i basarak, Rauf başta olmak üzere bazı mebusları tutukladı. Bunun üzerine 18 Mart'ta toplanan mebuslar, yasama dokunulmazlığının ortadan kalktığı gerekçesiyle meclisi süresiz tatil etme ve Ankara'da toplanma kararı verdi.

İstanbul meclisinin tüm üyeleri otomatik olarak Ankara'daki meclise katılma hakkına sahipti. Bunlardan Ankara'ya gelmek istemeyen birkaçı istifa etmiş sayıldı. Sonuçta (gecikenlerle birlikte) Mebusan Meclisi üyelerinden 92'si yeni meclise katıldı.

19 Mart 1920'de Mustafa Kemal vilayetlere, müstakil livalara ve kolordu kumandanlarına gönderdiği bir tebliğ ile her livadan Meclis'e beş temsilci seçilmesini istedi. Seçim liva merkezi ve kazalardaki ikinci seçmenler, vilayet idare meclisleri, belediye meclisleri ve Müdafaa-yı Hukuk Cemiyeti yönetim kurulu üyelerinden oluşan bir heyet tarafından yapılacaktı. Vakit darlığından ötürü birinci seçmenlere müracaat edilmedi. Uygulamada, tüm livalarda Müdafaa-yı Hukuk cemiyetlerinin önerdiği veya kabul ettiği adaylar seçildi. İstanbul Meclisi üyeleriyle birlikte 66 seçim bölgesinden toplam 337 temsilci Meclis'e katıldı. Bu sayıya, 1922'de Malta Sürgünü dönüşü Meclis'e katılan 14 kişi dahildir.

Meclisin adı ilk önce Millet Meclisi iken, İstanbul Meclisi üyelerine ek olarak seçilen temsilciler nedeniyle ("genişletilmiş meclis" anlamında) Büyük Millet Meclisi adı benimsendi. 1921'de Türkiye sözcüğü eklenerek Türkiye Büyük Millet Meclisi adı resmileştirildi.

Önemli Kararlar

TBMM 1. Dönem'in özellikleri arasında olağanüstü şartlarda faaliyete geçmiş olması, ihtilal meclisi olması, kuvvetler birliği esasına dayanması (yasama, yürütme ve yargıyı şahsında toplaması), bakanları ayrı ayrı ataması ve azletmesi en başta sayılabilir. Meclis Başkanı (Mustafa Kemal) aynı zamanda yürütmenin başıdır.

Meclis üyeleri zamanla, kişisel ve fikri konumlarına göre, kabaca 3 temel gruba ayrılmıştır. Kalpaklılar, yeni bir devlet ve hükümet kurma düşüncesi içinde olanlar; Sarıklılar, Şeriat hükümlerinin idareye hakim olması düşüncesi içinde olanlar; Fesliler, Osmanlı hukukunun korunması düşüncesi içinde olanlar bu gruplaşmalara verilen tanımlardır.

1. dönem milletvekillerinin 288'i yüksek öğrenim görmüş, 94'ü orta öğrenim mezunu kişilerden oluşmaktaydı. Meslek dağılımı şu şekildeydi: 162 serbest meslek, 133 devlet memuru, 54 asker, 32 din adamı, 30 aşiret reisi, 7 teknik eleman, 16 sağlık görevlisi, 2 Reji görevlisi. Toplam 378 milletvekilinin 162'si birden fazla dil bilgisine sahipti.

Üstlendiği misyonun yanı sıra, 1. Dönem meclisi, demokratik ve parlamenter hasletlerinin derinliği ile de dikkat çekmektedir. Öncesinde 2 ayrı tarih kesitinde Meşrutiyete dayalı parlamenter sistem tecrübesi olduğu, hatta Tanzimat'tan itibaren Danışma Meclisi tarzı yapılanmaların Osmanlı devlet kültürüne girdiği dikkate alınırsa, 1920'lerde Türk insanının meclis yolu ile yönetme ve yönetilme birikiminin mevcut olduğu da burada belirtilmelidir.

Bu madde (veya bölüm) Kurtuluş Savaşı kronolojisi maddesine (veya bölümüne) çok benzemektedir ve bu ikisinin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemini yerine getirdikten sonra lütfen Geçmiş birleştirme şablonunu açıklamalara uygun şekilde kullanarak madde geçmişlerinin birleştirilmesini sağlayın.

İlk TBMM'nin çalışma esasları

• TBMM’nin üstünde bir kuvvet yoktur.
• Hükümet kurmak gereklidir.
• Geçici kaydıyla bir başkanı ve padişah vekili atamak uygun değildir(hükümet devamlılığı).
• TBMM yasama ve yürütme yetkilerine sahiptir(güçler birliği ilkesi).
• Padişah ve halife bulunduğu baskıdan kurtulduktan sonra meclis tarafından belirlenecektir(saltanat ve halifeliğin kaldırılmasının yasal dayanağı).

TBMM'nin Önemi ve Özellikleri

• Bu önerge 20 Ocak 1921 anayasası kabul edilinceye kadar meclisin çalışma esaslarını belirlemiştir.
• TBMM ‘’Kurucu Meclis’’ özelliğindedir.Olağanüstü yetkilere sahip bir ihtilal meclisidir.
• Meclis hükümeti sistemi esas alınmıştır.
• Güçler birliği ilkesi esas alınmıştır.
• M. Kemal meclisin, hükümetin ve yeni devletin başkanıdır.
• TBMM üstünde güç yok denilerek İstanbul Hükümeti yok sayılmıştır.
• Meclis inkılapçı değildir. Yaptığı tek inkılap saltanatın kaldırılmasıdır.

TBMM Döneminde Gerçekleştirilen Başlıca Faaliyetler

• Hıyanet-i Vataniye Kanunu.
• İstiklal Mahkemeleri kuruldu.
• İsyanlar bastırıldı.
• Batı Anadolu’da düzenli ordu kuruldu.
• Doğu,Güney ve Batı cephelerindeki zaferlerle Anadolu işgalden kurtuldu.
• 1921 Anayasası ile İstiklâl Marşı kabul edildi.
• Saltanat kaldırıldı.
• Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı.
• Lozan görüşmelerine başladı.

TBMM’ye Karşı Çıkan Ayaklanmalar

İstanbul Hükümetinin çıkarıdığı ayaklanmalar

• Anzavur isyanı.
• Kuvay-i inzibatiye ayaklanması (Hilafet Ordusu)

İstanbul hükümeti ve işgalci devletlerin kışkıtmaları ile çıkan ayaklanmalar

• Bolu Düzce, Hendek, Adapazarı ayaklanması.
• Yozgat ayaklanması, Çapanoğlu.
• Konya ayaklanması.
• Şeyh Eşref ve Koçgiri ayaklanması.
• Urfa Milli Aşiret isyanı.

Azınlıkların çıkardığı ayaklanmalar

• Ermeni İntikam alayları(Adana ve Doğu Anadolu).
• Doğu Karadeniz’de Rumlar tarafından çıkarılan Pontus isyanı.

Kuvay-ı milliye yanlısı olup sonradan ayaklananlar

• Düzenli ordunun kurulması aşamasından buna karşı çıkan kuvay-i milliye şefleri tarafından çıkarılmıştır.
• Çerkes Ethem ve Demirci Mehmet Efe isyanıdır.

Ayaklanmalara Alınan Önlemler

• Hıyanet-i vataniye kanunu çıkarıldı.
• İstanbul ile haberleşme kesildi.
• İstiklal Mahkemeleri kuruldu.
• Düzenli orduya geçildi.

İsyanların Sonuçları

• Düşman cephelerde ilerleme imkânı buldu.
• Milli bağımsızlığın gerçekleşmesi gecikti.
• Ayaklanmaların bastırılması ile TBMM Anadolu’ya hakim tek güç haline geldi.

TBMM 1. dönem milletvekilleri

TBMM 1. dönem milletvekilleri şunlardır (sıralamada seçim bölgelerinin günümüzdeki isimlerinin alfabetik sırası esas alınmıştır.). Günümüzde ilçe olan Biga, Ergani, Gelibolu, Genç ve Şebinkarahisar'ın (Şarkikarahisar) o dönemde seçim bölgesi merkezi oldukları unutulmamalıdır. Günümüzdeki Ağrı ilinin o dönemdeki merkezi ise Bayazıt'tı. Samsun ili Canik adı ile anılmakta ve Ordu ilinide kapsamaktaydı. Kırşehir günümüzdeki Nevşehir ilini kapsamaktaydı.

Mebus	Seçim bölgesi	Siyasi mensubiyeti ve notlar
Mustafa Kemal	Ankara	Meclis Başkanı
Zekai Apaydın	Adana
Abdullah Faik Çopuroğlu	Adana
Eşref Akman	Adana
Mehmet Hamdi İzgi	Adana
Zamir Damar Arıkoğlu	Adana
Gülekzade Tevfik	Adana	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
İbrahim	Adana	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Ali Çetinkaya	Karahisar-ı Sahib (Afyonkarahisar)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ömer Lütfi Argeşo	Karahisar-ı Sahib (Afyonkarahisar)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Mustafa Hulusi Çalgüner	Karahisar-ı Sahib (Afyonkarahisar)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Halil Hilmi Bozca	Karahisar-ı Sahib (Afyonkarahisar)
Hulusi Kutluoğlu	Karahisar-ı Sahib (Afyonkarahisar)
İsmail Şükrü Çelikalay	Karahisar-ı Sahib (Afyonkarahisar)
Mehmet Şükrü Koç	Karahisar-ı Sahib (Afyonkarahisar)	İkinci Grup'a katıldı.
Ahmet Nebil Yurteri	Karahisar-ı Sahib (Afyonkarahisar)
Bekir Sami Kunduh	Amasya	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ömer Lütfi Yasin	Amasya	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ali Topçu	Amasya
Hamdi Apaydın	Amasya
Mehmet Ragıp Topala	Amasya
Ali Rıza Özdarende	Amasya
Asım Sirel	Amasya
Ali Fuat Cebesoy	Ankara
Çayırlıoğlu Hilmi	Ankara	Meclis-i Mebusan üyesi.
Taşpınarlı Hacı Atıf	Ankara	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ömer Mümtaz Tambi	Ankara	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ahmet Rüstem (Alfred Bilinsky)	Ankara	Meclis-i Mebusan üyesi. Eski Washington büyükelçisi.
Hacı Mustafa Beynamlı	Ankara
Şakir Kınacı	Ankara
Şemsettin Bayramoğlu	Ankara
Hamdullah Suphi Tanrıöver	Antalya	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ali Vefa Seyhanlı	Antalya
Halil İbrahim Özkaya	Antalya
Hasan Tahsin Sürenkök	Antalya
Mustafa İbrişim	Antalya
Rasih Kaplan	Antalya
Filibeli Hilmi	Ardahan
Osman Server Atabek	Ardahan
Cami Baykurt	Aydın	Meclis-i Mebusan üyesi.
Mehmet Emin Arkut	Aydın	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ahmet Şükrü Yavuzyılmaz	Aydın	22 Kasım 1920'de Milletvekilliğinden istifa etti.
Mazhar Germen	Aydın
Mehmet Esat İleri	Aydın
Sadık Ünver	Aydın
Tahsin San	Aydın
Kazım Özalp	Karesi (Balıkesir)
Hacim Muhittin Çarıklı	Karesi (Balıkesir)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Abdülgafur Efendi (Iştın)	Karesi (Balıkesir)
Hasan Basri Çantay	Karesi (Balıkesir)
İbrahim Yörük	Karesi (Balıkesir)
Mehmet Vehbi Bolak	Karesi (Balıkesir)
Akif Sümer	Batum
Ahmet Fevzi Erdem	Batum
Hahutzade Ahmet Nuri Efendi	Batum	Din adamı, Sivas Kongresi Bursa Delegesi
Ali Rıza Acara	Batum
Edip Dinç	Batum
Atı Bayazıt	Bayazıt (Doğubeyazıt, Ağrı)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Refik Saydam	Bayazıt (Doğubeyazıt, Ağrı)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hacı Mehmet Önay	Bayazıt (Doğubeyazıt, Ağrı)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Süleyman Sudi Acarbay	Bayazıt (Doğubeyazıt, Ağrı)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Şevket Bayazıt	Bayazıt (Doğubeyazıt, Ağrı)
Hafız Hamdi Dumrul	Biga
Hamit Karaosmanoğlu	Biga
Mehmet Dinç	Biga
Mustafa Kemal Güney	Ertuğrul (Bilecik)
Necip Soydan	Ertuğrul (Bilecik)
Ahmet Lakşe	Ertuğrul (Bilecik)
Hilmi Işık	Ertuğrul (Bilecik)
Hamdi Aksoy	Ertuğrul (Bilecik)
Sofrasur Asizade Resul	Bitlis	Meclis-i Mebusan üyesi.
Sadullah Eren	Bitlis	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hacı Hasanzade	Bitlis
Arif Özdemir	Bitlis
Derviş Sepunç	Bitlis
Hüseyin Hüsnü Orakçıoğlu	Bitlis
Vehbi Öztekin	Bitlis
Yusuf Ziya Koçoğlu	Bitlis
Tunalı Hilmi	Bolu	Meclis-i Mebusan üyesi.
Yusuf İzzet Met	Bolu
Cevat Abbas Gürer	Bolu
Fuat Umay	Bolu
Hacı Abdülvahap Ömer	Bolu
Nuri Aksu	Bolu
Şükrü Güler	Bolu
Abdullah Sabri Aytaç	Bolu
Mehmet Âkif Ersoy	Burdur
Ali Ulvi	Burdur
Çilzade Fahrettin	Burdur
Halim Hulusi Ermiş	Burdur
Veliüddin Saltıkgil	Burdur
İsmail Suphi Soysallıoğlu	Burdur
Şevket Candaner	Burdur
İsmail Hakkı	Burdur	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Osman Nuri Özpay	Bursa	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hasan Fehmi Kolay	Bursa	Meclis-i Mebusan üyesi.
Muhittin Baha Pars	Bursa
Necati Kurtuluş	Bursa
Emin Erkul	Bursa
Mustafa Fehmi Gerçeker	Bursa
Abdullah Servet Akdağ	Bursa
Behçet Kutlu	Kangırı (Çankırı)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hacı Tevfik Efendi	Kangırı (Çankırı)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Neşet Akkor	Kangırı (Çankırı)
Sait Üçok	Kangırı (Çankırı)
Tahir Aşık Musuloğlu	Kangırı (Çankırı)
Müştak Torbo	Kangırı (Çankırı)
Ziya Esen İsfendiyaroğlu	Kangırı (Çankırı)
İsmet Eker	Çorum	Meclis-i Mebusan üyesi.
Dursun Yalvaç	Çorum
Fuat	Çorum
Ferit Körün Küney	Çorum
Haşim Apaydın	Çorum
Sıddık Mumcu	Çorum
Atıf Köse	Çorum	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Hakkı Behiç Bayiç	Denizli	Mustafa Kemal'in kurdurduğu Türkiye Komünist Fırkası'nın genel sekreteri olmuştur.
Hacı Hüseyin Mazlum Bababalım	Denizli	Torunu Sadık Bababalım 1962'de Pamukkale Turizm otobüs şirketini kurmuştur.
Hasan Tokcan	Denizli
Mustafa Tavaslıoğlu	Denizli
Necip Buldanlıoğlu	Denizli
Yusuf Başkaya	Denizli
Feyzi Pirinççioğlu	Diyarbekir (Diyarbakır)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Zülfü Tigrel	Diyarbekir (Diyarbakır)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hacı Şükrü Aydındağ	Diyarbekir (Diyarbakır)
Abdülhamid Hamdi	Diyarbekir (Diyarbakır)
Bedri Üçok	Diyarbekir (Diyarbakır)
Kadri Ahmet Kürkçü	Diyarbekir (Diyarbakır)
Mustafa Akif Tütenk	Diyarbekir (Diyarbakır)
İsmet İnönü	Edirne
Kâzım Karabekir	Edirne
Mehmet Şeref Aykut	Edirne	Meclis-i Mebusan üyesi.
Faik Kaltakkıran	Edirne	Meclis-i Mebusan üyesi.
Cafer Tayyar Eğilmez	Edirne
Muhittin Çöteli	Mamuret-ül Aziz (Elazığ)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Mustafa Şükrü Çağlayan	Mamuret-ül Aziz (Elazığ)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hacı Fevzi Celayer	Mamuret-ül Aziz (Elazığ)
Hüseyin Gökçelik	Mamuret-ül Aziz (Elazığ)
Naci Karaali	Mamuret-ül Aziz (Elazığ)
Rasim Tekin	Mamuret-ül Aziz (Elazığ)
Hasan Tahsin Berk	Mamuret-ül Aziz (Elazığ)
Kadri	Ergani	Meclis-i Mebusan üyesi.
Rüştü Bulduk	Ergani	Meclis-i Mebusan üyesi.
Nüzhet Saraçoğlu	Ergani
İbrahim Hakkı Akgün	Ergani
Mehmet Emin	Ergani
Kazım Vehbi Oral	Ergani
Mahmut Sığnak	Ergani
Sırrı Özata	Ergani
Ali Şefik	Ergani	Seçildikten sonra istifa etti.
Güranizade Memduh	Ergani	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Salih Efendi	Ergani	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Mehmet Emin Lekili	Erzincan
Hüseyin Aksu	Erzincan
Osman Fevzi Topçu	Erzincan
Şeyh Hacı Ahmed Fevzi Efendi	Erzincan
Mehmet Tevfik Kütükbaşı	Erzincan
Celalettin Arif	Erzurum	Başkanlığını yaptığı Meclis-i Mebusan üyesi.
Süleyman Necati Güneri	Erzurum	Meclis-i Mebusan üyesi.
Zihni Orhon	Erzurum	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hüseyin Avni Ulaş	Erzurum	Meclis-i Mebusan üyesi. İkinci Grup'a katıldı.
Asım Vasfi Mühürdaroğlu	Erzurum
İsmail Arslan	Erzurum
Mehmet Salih Yeşiloğlu	Erzurum
Mustafa Durak Sakarya	Erzurum
Nusret Son	Erzurum
Ziyaettin Gözübüyük	Erzurum
Abdullah Azmi Torun	Eskişehir	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hacı Veli Bayraktar	Eskişehir	Meclis-i Mebusan üyesi.
Eyüp Sabri Akgöl	Eskişehir
Emin Sazak	Eskişehir	Gün Sazak'ın babasıdır.
Halil İbrahim Sipahi	Eskişehir
Hüsrev Sami Kızıldoğan	Eskişehir
Mehmet Niyazi Çamzade	Eskişehir
Celal Nuri İleri	Gelibolu	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ali Cenani	Antep	Meclis-i Mebusan üyesi.
Abdullah Lami Ersoy	Antep (Gaziantep)
Hafız Mehmet Şahin	Antep (Gaziantep)
Ali Kılıç	Antep (Gaziantep)
Ragıp Yoğun	Antep (Gaziantep)
Mehmet Yasin Sani Kutluğ	Antep (Gaziantep)
Mehmet Celal	Genç	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ali Vasıf Telli	Genç
Ali Haydar	Genç
Fikri Faik Güngören	Genç
Hamdi Yılmaz	Genç
Fikri Ergün	Genç
Hasan Fehmi Ataç	Gümüşhane
Mustafa Şükrü Üçüncüoğlu	Gümüşhane
Mustafa Derman	Gümüşhane
Ruşen Oktar	Gümüşhane
Veysel Rıza	Gümüşhane
Ziya Tuğlu	Gümüşhane	Meclis'e gelirken şehit edildi. Ailesi sonradan "Tuğlu" soyadını almıştır.
Mazhar Müfit Kansu	Hakkari	Meclis-i Mebusan üyesi.
İbrahim Arvas	Hakkari	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Çölemerikli Ömer	Hakkari	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Seyyid Muslihittin Paşa	Hakkari	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Seyyid Taha	Hakkari	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Cemal Mersinli	Isparta	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hacı Tahir Kucur	Isparta
Hafız İbrahim Demiralay	Isparta
Hüseyin Hüsnü Özdamar	Isparta
İsmail Remzi Bertün	Isparta
Mehmet Nadir Süldür	Isparta
Ali Rıza Ataışık	İçel (Silifke)	Meclis-i Mebusan üyesi. (Sözkonusu dönemde İçel ismi Silifke bölgesi için kulanılmaktaydı.)
Hacı Ali	İçel (Silifke)
Ali Sabri Güney	İçel (Silifke)
Haydar Lütfü Aslan	İçel (Silifke)
Naim Ulusal	İçel (Silifke)
Saim Arkan	İçel (Silifke)
Şevki Göklevent	İçel (Silifke)
Adnan Adıvar	İstanbul	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ahmet Muhtar Mollaoğlu	İstanbul	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ahmet Ferit Tek	İstanbul	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ali Rıza Baba	İstanbul	Kırşehir mebusu olarak bulunduğu Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı (1920)'nın işgal güçleri baskısıyla kapatılmasıyla Ankara'ya geçerek TBMM 1. Dönem'e açılışında İstanbul milletvekili olarak katılmıştır.
Köstenceli Numan Usta	İstanbul	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ali Fethi Okyar	İstanbul
Ahmet Şükrü Oğuz	İstanbul
Hacı Ali Marlalı	İstanbul
Hüseyin Hüsnü Işık	İstanbul
Neşet Özercan	İstanbul
Ahmet Mazhar Akıtoğlu	İstanbul
Seyahattin	İstanbul
Refet Bele	İzmir	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hasan Tahsin Uzer	İzmir	Meclis-i Mebusan üyesi.
Yunus Nadi Abalıoğlu	İzmir	Meclis-i Mebusan üyesi.
Mahmut Esat Bozkurt	İzmir
Ahmet Reşit Rey	İzmir
Mustafa Bengisu	İzmir
Enver Tokand	İzmir
Hacı Süleyman Bilgen	İzmir
Hüseyin Sırrı Bellioğlu	İzmit	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hafız Abdullah Tezemir	İzmit
Halil İbrahim Gürsoy	İzmit
Hamdi Namık Gör	İzmit
Fuat Carım	İzmit
Tahir Barlas	İzmit
Mehmet Tahsin Hüdayioğlu	Maraş (Kahramanmaraş)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Emirmahmutoğlu Hasip Aksöyök	Maraş (Kahramanmaraş)
Arslan Toğuzata	Maraş (Kahramanmaraş)
Rüştü Bozkurt	Maraş (Kahramanmaraş)
Refet Seçkin	Maraş (Kahramanmaraş)
Yakup Bozdağ	Maraş (Kahramanmaraş)	Kaymakamlığı tercih edip istifa etti.
İbrahim Ağa	Maraş (Kahramanmaraş)	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Hacı Mehmet Erten	Maraş (Kahramanmaraş)	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Cavit Erdel	Kars
Ali Rıza Ataman	Kars
Fahrettin Erdoğan	Kars
Yusuf Kemal Tengirşenk	Kastamonu	Meclis-i Mebusan üyesi.
Mehmet Besim Fazlıoğlu	Kastamonu	Meclis-i Mebusan üyesi.
Suat Soyer	Kastamonu	Meclis-i Mebusan üyesi.
Abdülkadir Kemali Öğütçü	Kastamonu	Orhan Kemal'in babasıdır.
Hafız Mehmet Hulusi Erdemir	Kastamonu
Murat Ala	Kastamonu
Rüştü Çolakoğlu	Kastamonu
Sabri Dura	Kastamonu
Ahmet Hilmi Kalaç	Kayseri	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ahmet Rifat Çalık	Kayseri	Meclis-i Mebusan üyesi.
Atıf Tüzün	Kayseri
Osman Uşaklı	Kayseri
Ahmet Remzi Akgöztürk	Kayseri
Mehmet Alim Çınar	Kayseri
Salih Gözügeçgel	Kayseri
Rıza Silsüpür	Kırşehir	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ahmet Cemalettin Çelebi	Kırşehir	Hacıbektaş dergahı postnişini. Seçilmiş, ancak rahatsızlığı nedeniyle katılamamış, kısa süre sonra vefat etmiştir.
Bekir Kocaoğlu	Kırşehir
Ali Cevdet Seçkin	Kırşehir
Ahmet Müfit Kurutluoğlu	Kırşehir
Yahya Galip Kargı	Kırşehir
Sadık Savtekin	Kırşehir	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Hacı Bekir Sümer	Konya	Meclis-i Mebusan üyesi.
Kazım Hüsnü	Konya	Meclis-i Mebusan üyesi.
Mehmet Vehbi Çelik	Konya	Meclis-i Mebusan üyesi.
Musa Kazım Göksu	Konya	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ömer Vehbi Büyükyalvaç	Konya	Meclis-i Mebusan üyesi.
Refik Koraltan	Konya
Abdülhalim Çelebi	Konya
Arif Baysal	Konya
Rıfat Saatçi	Konya
Hulusi Göksu	Konya
Fevzi Çakmak	Kozan
Reşit Ramabar	Kozan
Fikret Onural	Kozan
Mustafa Cantekin	Kozan
Hüseyin Çelik, Kozan	Kozan
Ragıp Soysal	Kütahya	Meclis-i Mebusan üyesi.
Haydar	Kütahya	Meclis-i Mebusan üyesi.
Besim Atalay	Kütahya
Cemil Altay	Kütahya
Cevdet İsrap Barlas	Kütahya
Seyfi Aydın	Kütahya
Osman Nuri Özgen	Lazistan	Meclis-i Mebusan üyesi.
Cemil Altay	Lazistan
Esat Özoğuz	Lazistan
İbrahim Şevki	Lazistan
Necati Memişoğlu	Lazistan
Abidin Atak	Lazistan
Ziya Hurşit	Lazistan	(İzmir Suikasti davasında İstiklal Mahkemesince 13 Temmuz 1926'da idama mahkûm edilerek cezası ertesi gün infaz edildi.
Mustafa Fevzi Bilgili	Malatya	Meclis-i Mebusan üyesi.
Reşit Ağar	Malatya
Hacı Bedir Fırat Ağa	Malatya
Hacı Ragıp Taner Ağa	Malatya
Lütfü Evliyaoğlu	Malatya
Sıtkı Gür	Malatya
Abdülvahap	Malatya	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Kasım	Malatya	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Hacı Mustafa	Malatya	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
İsmet	Malatya	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Mehmet Ali	Malatya	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Mahmut Celâl Bayar	Saruhan (Manisa)	Meclis-i Mebusan üyesi.
İbrahim Süreyya Yiğit	Saruhan (Manisa)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Reşit Kayalı ???	Saruhan (Manisa)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Avni Zaimler	Saruhan (Manisa)
Mustafa Necati Uğural	Saruhan (Manisa)
Ömer Lütfü Ünlü	Saruhan (Manisa)
Refik Şevket İnce	Saruhan (Manisa)
Çerkes Reşit	Saruhan (Manisa)	Çerkes Ethem'in ağabeyidir. Sonradan 150'likler arasına girmiştir.
Mithat Ulusal	Mardin	Meclis-i Mebusan üyesi.
Esat Özmen	Mardin
Hasan Tahsin Artık	Mardin
İbrahim Turhan	Mardin
Derviş Ural	Mardin
Necip Güven	Mardin
Tevfik Rüştü Aras	Menteşe (Muğla)
Mehmet Rifat Börekçi	Menteşe (Muğla)
Etem Fehmi Aslanlı	Menteşe (Muğla)
Emin Kamil	Menteşe (Muğla)
Sadettin Özsan	Menteşe (Muğla)
Hamza Hayati Öztürk	Menteşe (Muğla)
Mahmut Hendek	Menteşe (Muğla)	Meclis'e gelmeden önce Hendek İsyanı'nı bastırırken Sakarya'nın Hendek ilçesi civarında şehit edildi. Ailesi bu nedenle "Hendek" soyadını almıştır.
Hacı Ahmet Efendi	Menteşe (Muğla)	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Kasım Nuri	Menteşe (Muğla)	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Mesut	Menteşe (Muğla)	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Alirızapaşazade Ziya	Menteşe (Muğla)	Ankara'ya gelmeden istifa etti.
Fahrettin Altay	Mersin
Emin	Mersin
Selahattin Köseoğlu	Mersin	İkinci Grup'a katıldı.
İsmail Safa Özler	Mersin
Muhtar Fikri Güçüm	Mersin
Hüseyin Hüsnü Tonay	Mersin	Seçildi, ancak mebusluğu tasdik edilmedi.
Osman Kadri Bingöl	Muş	Meclis-i Mebusan üyesi.
Abdülgani Ertan	Muş
Hacı Ahmet Hamdi Bilgin	Muş
İlyas Sami Muş	Muş
Kazım Dede	Muş
Mahmud Said Yetgin	Muş
Yusuf Ziya Eraydın	Muş
Rıza Kotan	Muş
Ata Atalay	Niğde	Meclis-i Mebusan üyesi.
Abidin	Niğde
Hakkı Sütekin	Niğde
Mustafa Hilmi Soydan	Niğde
Mustafa Soylu	Niğde
Mustafa Vehbi Çorakçı	Niğde
Rüstem Acar	Oltu	Meclis-i Mebusan'da Oltu Hükümet Şurası temsilcisi. 17 Mayıs 1920'de Oltu'nun anavatana katılmasıyla mebus kabul edilmiştir.
Yasin Haşimoğlu	Oltu	Meclis-i Mebusan'da Oltu Hükümet Şurası temsilcisi. 17 Mayıs 1920'de Oltu'nun anavatana katılmasıyla mebus kabul edilmiştir.
Mustafa Faik Öztrak	Cebel-i Bereket (Osmaniye)
İhsan Eryavuz (İhsan Topçu)	Cebel-i Bereket (Osmaniye)	Soyadı Kanunu ile aldığı "Eryavuz" soyadını Yavuz Havuz Davası'ndan sonra "Topçu" olarak değiştirmiştir.
Rasim Öztekin	Cebel-i Bereket (Osmaniye)
Emin Gevecioğlu	Canik (Samsun)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ahmet Hamdi Yalman	Canik (Samsun)
Hasan Fehmi Çoldurzade	Canik (Samsun)
Ahmet Nafiz Özalp	Canik (Samsun)
Süleyman Mümtaz Boşnak	Canik (Samsun)
Mehmet Şükrü Fırat	Canik (Samsun)
Halil Hulki Ayrım	Siirt	Meclis-i Mebusan üyesi.
Hacı Nuri Bayan	Siirt
Hacı Mustafa Sabri Baysan	Siirt
Kadri Oktay	Siirt
Necmettin Bilgin	Siirt
Salih Atalay	Siirt
Rıza Nur	Sinop	Meclis-i Mebusan üyesi.
Abdullah Karabina	Sinop
Hakkı Hami Ulukan	Sinop
Rıza Vamık Uras	Sinop
Şerif Bey	Sinop
Mehmet Şevket Peker	Sinop
Hüseyin Rauf Orbay	Sivas	Meclis-i Mebusan üyesi.
Vasıf Karakol (Kara Vasıf)	Sivas	Meclis-i Mebusan üyesi.
Bacanakzade Ziya	Sivas	Meclis-i Mebusan üyesi.
Emir Marşan	Sivas
Mustafa Hayri Sığırcı	Sivas
Mustafa Taki Doğruyol	Sivas
Rasim Başara	Sivas
Yusuf Ziya Başara	Sivas
Bekir Sıtkı Ocak	Siverek	Meclis-i Mebusan üyesi.
Abdülgani Ensari	Siverek
İhsan Sağlam	Siverek
Mehmet Rauf	Siverek
Mehmet Sırrı Tayanç	Siverek
Mustafa Lütfi Azer	Siverek
Ali Saip Ursavaş	Urfa (Şanlıurfa)
Bozan Şahin	Urfa (Şanlıurfa)
Hacı Hayali	Urfa (Şanlıurfa)
Esat	Urfa (Şanlıurfa)	Meclis'e gelmediğinden istifa etti sayıldı.
Hacı Mustafa	Urfa (Şanlıurfa)	Meclis'e gelmediğinden istifa etti sayıldı.
Ali Sururi Tönük	Şarkikarahisar (Şebinkarahisar)
Mehmet Vasfi Seçer	Şarkikarahisar (Şebinkarahisar)
Memduh Necdet Erberk	Şarkikarahisar (Şebinkarahisar)
Mesut Benli	Şarkikarahisar (Şebinkarahisar)
Mustafa Atay	Şarkikarahisar (Şebinkarahisar)
Mehmet Rıfat Arkun	Tokat
Mütevellizade Hamdi	Tokat
İzzet Genç	Tokat
Mustafa Sabri Süsoy	Tokat
Şükrü Keskin	Tokat
Nazım Resmor	Tokat	Yeşil Ordu konusu nedeniyle Mayıs 1921'de milletvekilliği düşürülmüş ve İstiklal Mahkemesince 15 yıl hapse mahkûm edilmiştir.
Hoca Fehmi Efendi	Tokat	Seçildi, mazereti dolayısıyla meclise katılamadığından yerine Mustafa Vasfi seçilmiştir.
Hasan Saka	Trabzon
Hüsrev Gerede	Trabzon	Meclis-i Mebusan üyesi.
Ali Şükrü	Trabzon	Meclis-i Mebusan üyesi. Milletvekilliği esnasında Topal Osman tarafından öldürülmüştür.
Celalettin Aykar	Trabzon
Faik Aybay	Trabzon
Hamit	Trabzon
Sabri Nemlizade	Trabzon
Nebizade Hamdi Ülkümen	Trabzon
Recai Baykal	Trabzon
İzzet Eyyüboğlu	Trabzon	Meclis'e gelirken eşkiya tarafından şehit edildi. Eyüboğlu Ailesine mensuptur.
Hafız Mehmet Engin	Trabzon	İzmir Suikasti davasında İstiklal Mahkemesince 13 Temmuz 1926'da idama mahkûm edilerek, cezası ertesi gün infaz edildi. Ailesi "Engin" soyadını almıştır. Bir kaynağa göre Banker Kastelli Cevher Özden'in annesinin amcasıdır.
Hasan Hayri Kanyo	Dersim (Tunceli)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Diyap Ağa (Diyap Yıldırım)	Dersim (Tunceli)
Abdülhak Tevfik Gençtürk	Dersim (Tunceli)
Mustafa Öztürk Ağa	Dersim (Tunceli)
Mustafa Zeki Saltuk	Dersim (Tunceli)
Ramis Tan	Dersim (Tunceli)
Hakkı	Van	Meclis-i Mebusan üyesi.
Haydar Bey	Van	Meclis-i Mebusan üyesi.
Tevfik Dimeroğlu	Van
Emir Girdivan	Van	Meclis'e gelmediğinden istifa etti sayıldı.
İsmail Fazıl Cebesoy	Bozok (Yozgat)	Meclis-i Mebusan üyesi. Ali Fuat Cebesoy'un babasıdır.
Yusuf Bahri Tatlıoğlu	Bozok (Yozgat)	Meclis-i Mebusan üyesi.
Mehmet Hulusi Akyol	Bozok (Yozgat)
Feyyaz Ali Üst	Bozok (Yozgat)
Ahmet Baydar	Bozok (Yozgat)
Rıza Ersoy	Bozok (Yozgat)
Süleyman Sırrı İçöz	Bozok (Yozgat)

Kaynakça

• Em.Tuğg.Yrd.Doç.Dr. Halil Şimsek, araştırma ve yazılar
• Milli Mücadelede Türk Basini ve Sivas İrade-i Milliye Gazetesi - Mevhibe Gül Keskin
• Türkiye Büyük Millet Meclisi İnternet Sitesi