Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzu 2.0
Aralık 2010
Abdulkadir ANAÇ
Cihan CANDEMİR
Meliha YENİLMEZ
tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
2
İçerik
GİRİŞ 3
WCAG 2.0 Yardım Katmanları..................................................................................................................... 3
WCAG 2.0 Yardımcı Dokümanlar ................................................................................................................ 4
WCAG 2.0’daki Önemli Terimler ................................................................................................................. 4
WCAG 2.0 YÖNERGELERİ ................................................................................................................................. 6
İLKE 1: ALGILANABİLİRLİK – BİLGİ VE KULLANICI ARA YÜZÜ BİLEŞENLERİ KİŞİLERİN
ALGILAYABİLECEĞİ ŞEKİLDE OLMALI.................................................................................................... 6
İLKE 2: KULLANILABİLİRLİK – KULLANICI ARA YÜZÜ BİLEŞENLERİ VE NAVİGASYON
KULLANILABİLİR OLMALI.................................................................................................................... 10
İLKE 3: ANLAŞILABİLİRLİK – KULLANICI ARA YÜZÜNÜN İŞLEMLERİ VE BİLGİLERİ
ANLAŞILABİLİR OLMALI. ..................................................................................................................... 13
İLKE 4: SAĞLAMLIK - İÇERİK YARDIMCI TEKNOLOJİLERDE DAHİL OLMAK ÜZERE, BİRÇOK
KULLANICI YAZILIMI TARAFINDAN ALGILANABİLECEK DERECEDE SAĞLIKLI OLMALI. ........................ 15
UYGUNLUK ...................................................................................................................................................... 17
Uygunluk Gereksinimleri............................................................................................................................ 17
Uygunluk Bildirileri (İsteğe Bağlı) ............................................................................................................. 18
Kısmi Uygunluk Bildirisi – Üçüncü Parti İçerik......................................................................................... 19
Kısmi Uygunluk Bildirisi – Dil ................................................................................................................... 20TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
3
Giriş
Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzu (WCAG) 2.0 özürlü kişiler için Web içeriğinin nasıl
daha fazla erişilebilir yapılacağını anlatır. Erişilebilirlik görme, işitme, fiziksel,
konuşma, algılama, dil, öğrenme ve nörolojik özürlülerin de dahil olduğu birçok özürlü
bireyleri içermektedir. Bu kılavuzun kapsamı olabildiğince geniş tutulmasına rağmen
bütün grup ve derecelerdeki çoklu özürlü bireylerin ihtiyaçlarına çözüm
bulmamaktadır. Ek olarak, bu kılavuzda yer alan bilgiler yaşlılar ve genel kullanıcılar
için de Web içeriğinin daha erişilebilir olmasını sağlamaktadır.
WCAG 2.0, Web içeriği erişilebilirliğinin ortak standartlarını oluşturmak için kişiler ve
kurumlarla çalışarak W3C tarafından geliştirilmiştir. WCAG 2.0 WCAG 1.0’ın üzerine
kurulmuş ve farklı Web teknolojilerini geniş alanlarda uygulayıp, sistem ve kişilerce
sınanabilmesine olanak sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.
Web erişilebilirliği sadece erişilebilir içeriğe değil ayrıca Web tarayıcısı ve diğer
kullanıcı ara yüz erişilebilirliğine de bağlıdır. Web erişilebilirliğinde yazılım araçları da
önemli rol oynar
WCAG 2.0 Yardım Katmanları
Kişiler, kurumlar ve web tasarımcıları WCAG’yi çeşitli alanlarda kullanırlar. Bu
kitlelerin farklı ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli yardım katmanları bulunur. Bunlar:
• İlkeler – Algılanabilirlik, kullanılabilirlik, anlaşılabilirlik ve sağlamlık Web
erişilebilirliğinin temelini oluşturur.
• Yönergeler – İlkeler yönergelerden oluşur. Geliştiriciler farklı özür
gruplarındaki kullanıcılara içeriği daha erişilebilir yapmak için bu dokümanda
belirtilen 12 yönergeyi bir arada kullanmalıdır. Yönergeler sınanamaz fakat
geliştiricilerin başarı ölçütlerini anlaması ve teknikleri daha iyi uygulaması için
yapıyı ve genel amacı oluşturur.
• Başarı Ölçütleri – WCAG 2.0’ın gereksinim ve uygunluk testlerinin zorunlu
olduğu ortamlarda(tasarım kalıpları; ücret, yasalar vb.) kullanılmasını
sağlamak için her yönergeye ait sınanabilir başarı ölçütleri sunulmuştur. Farklı
grupların ve durumların ihtiyaçlarını karşılamak için üç farklı uygunluk seviyesi
tanımlanır, bunlar A(en düşük), AA ve AAA (en yüksek).
• Uygun ve Uzman Teknikler – WCAG 2.0’da yer alan her bir yönerge ve
başarı ölçütü çalışma grubu tarafından kapsamlı olarak hazırlanmıştır. Bu
teknikler bilgi verme amaçlıdır ve iki kategoriye ayrılmıştır. Başarı ölçütlerini
karşılamak için uygun teknikler ile uzman teknikleri kullanılır. Uzman teknikleri
bireysel başarı ölçütlerinin neye ihtiyaç duyduğunun ötesine geçerek
geliştiriciler için en iyi yol göstericidir. Bazı uzman teknikleri ise sınanabilir
başarı ölçütlerince kapsanmamış erişilebilirlik sorunlarına değinir. Yapılan
genel hatalar ayrıca hazırlanmıştır. TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
4
İçeriği daha erişilebilir yapmak için bütün yardım katmanları birlikte çalışır.
Geliştiriciler geniş kitlelerin ihtiyaçlarını karşılamak için uzman teknikleri de dâhil
bütün katmanları incelemeleri ve uygulamaları için teşvik edilmelidir.
Ek olarak en yüksek seviyedeki (AAA) erişilebilir içerik bütün özür gruplarında,
derecelerinde veya birden fazla özrü olan kişilerde özellikle zihinsel ve öğrenme
özürlü kişilerde uygun olmayacaktır. Geliştiriciler söz konusu kullanıcıların da
kullanabileceği erişilebilir Web içeriği uygulamaları yapmaları bütün teknikleri
kullanmaları için teşvik edilmelidir.
WCAG 2.0 Yardımcı Dokümanlar
WCAG 2.0 dokümanı güvenilir teknik standartlarına gereksinim duyanların
ihtiyaçlarını karşılamak için hazırlanmıştır. Yardımcı dokümanlar WCAG 2.0’ı temel
almaktadır ve WCAG’nin yeni teknolojilere nasıl uyarlandığını da içeren diğer önemli
amaçları da kapsar. Yardımcı dokümanlar şunlardır:
1. WCAG 2.0 Nasıl Sağlanır – Yönergeleri, başarı ölçütlerini ve teknikleri içeren
WCAG 2.0, geliştiricilerin Web içeriğini geliştirmesi ve değerlendirmesi için hızlı
referans kaynağı sunar.
2. WCAG 2.0’ı Anlamak – Bu kılavuz WCAG 2.0’ı anlamak ve uygulamak için
hazırlanmıştır. WCAG 2.0’da ki her bir yönergenin ve başarı ölçütlünün konularını
kısaca anlatılmıştır.
3. WCAG 2.0 Teknikleri – Tanımlar, örnekler, kodlar ve testleri de içeren teknikler
ile yapılan genel hatalar bu dokümanda yer alır.
4. WCAG 2.0 Dokümanları – Teknik dokümanlar şema ve tanımlarla birbiriyle nasıl
ilişkisi olduğunu ve birbirine nasıl bağlandığını gösterir.
WCAG 2.0’daki Önemli Terimler
WCAG 2.0 WCAG 1.0’dan farklı olarak üç önemli standart içerir. Her biri aşağıda
kısaca tanımlanmıştır.
Web Sitesi
Bu standart, statik HTML sayfasından daha fazlasını içerir. Ayrıca, bütün
sanal interaktif araçlarını kullanan dinamik Web sitelerini de kapsar. Örneğin,
URI de bulunan kapsamlı, interaktif filmler gibi.
Program Kararlı
Birçok başarı ölçütü içeriğe program karar verebilsin ister. Bunun anlamı
yardımcı teknolojileri de içeren ara yüz kullanıcılar için bu bilgiyi farklı
yöntemlerle sunması demektir.
Erişilebilirlik Destekli
Erişilebilirlik desteklinin anlamı yardımcı teknolojilerle çalışabilmesi ve işletim
sisteminin, web tarayıcısının ve diğer kullanıcı ara yüzlerinin erişilebilirlik
özelliğine sahip teknolojilerle kullanılabilir olmasıdır. Teknoloji özellikleri TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
5
erişilebilirlik destekliyse, bu özellikler WCAG 2.0’ın başarı ölçütlerinin
uygunluğuna bağlıdır. Aynı bilgi veya işlevselliği sağlayan erişilebilirlik destekli
alternatifleri olduğu sürece, erişilebilirliği desteklemeyen(yardımcı teknolojilerle
çalışmayan vs.) özellikler kullanılabilir. TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
6
WCAG 2.0 Yönergeleri
İlke 1: Algılanabilirlik – Bilgi ve kullanıcı ara yüzü
bileşenleri kişilerin algılayabileceği şekilde olmalı.
Yönerge 1.1 Metin Alternatifleri: Metin Olmayan İçeriklere
Alternatif Olarak Kullanıcıların İhtiyaçlarını Başka Biçimlere
Dönüştürülebilecek (Örneğin Büyük Punto ile Yazı Kullanımı,
Kabartma Yazı Kullanımı, Ses Kullanımı, Sembol Kullanımı ve
Basit Dil Kullanımı…) Metin Alternatifleri Sağlayın
1.1.1 Metin Olmayan İçerik: Aşağıda belirtilen durumlar hariç bütün metin olmayan
içerikler için aynı işleve sahip metin alternatifleri bulundurulmalıdır.(Seviye A)
• Kontroller, Girdiler: Metin olmayan içerik kontrol ise veya kullanıcı girdisi
gerektiriyorsa amacını tanımlayan bir ismi olmalıdır.
• Zaman Tabanlı Ortam: Metin olmayan içerik zaman tabanlı ortam ise, metin
alternatifleri söz konusu içerik hakkında tanımlayıcı bilgi vermelidir.
• Test: Metin olmayan içerik metin olarak ifade edilince geçersiz olacak bir test
veya alıştırma ise sunulan alternatifler en azından söz konusu içerik hakkında
tanımlayıcı bilgi vermelidir.
• Algısal: Metin olmayan içerik belirli bir algısal deneyim sağlamak amacıyla
tasarlanmış ise metin alternatifleri en azından söz konusu içerik hakkında
tanımlayıcı bilgi vermelidir.
• CAPTCHA: Metin olmayan içeriğin amacı erişim sağlayanın bilgisayar değil
insan olduğunu onaylamaksa, metin alternatifleri metin olmayan içerik hakkında
tanımlayıcı bilgi vermelidir. Ayrıca farklı özür gurupları için farklı algılama
yöntemlerini kullanan CAPTCHA
1
sunulmalıdır.
• Süsleme, Biçimlendirme, Görünmezlik: Metin olmayan içerik sadece süsleme
ve görsel güzellik için kullanılmış ise yardımcı teknolojiler tarafından yok
sayılabilecek bir şekilde uygulanmalıdır.
1
“
Carnegie Mellon School of Computer Science” tarafından geliştirilen ve bilgisayar ile insan davranışları arasındaki ayrımı yapmayı sağlayan bir uygulama. Örneğin
bazı sitelere giriş yaparken veya kayıt olurken karşılaşılan doğrulama resimleri. Bu tarz resimlerin amacı işlemi gerçekleştirenin siteye zarar vermek isteyenin bir bilgisayar
yazılım değil, bir insan olduğunu anlayabilmektir.
TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
7
Yönerge 1.2 Zaman Tabanlı Ortam: Zamanlı Tabanlı Ortamlar için
Alternatifler Sunun
1.2.1 Ses ve Video (Önceden Kaydedilmiş İçerik İçin): Metne alternatif ses ve
video ortamları hariç önceden kaydedilmiş ses ve video ortamları için aşağıdakiler
doğru olmalıdır: (Seviye A)
• Önceden Kaydedilmiş Ses: Zaman tabanlı ortamlara alternatif olarak aynı bilgi
önceden kaydedilmiş ses içeriği ile sunulmalıdır.
• Önceden Kaydedilmiş Video: Önceden kaydedilmiş video içeriğine alternatif
olarak aynı bilgiyi sunan zaman tabanlı ortam ya da ses kayıtları sunulmalıdır.
1.2.2 Başlıklar (Önceden Kaydedilmiş İçerik İçin): Metne alternatif olduğu ve bu
durumun açıkça belirtildiği şartlar hariç, önceden kaydedilmiş ses ve eş zamanlı
ortamlar (synchronized media) için başlıklar sunulmalıdır. (Seviye A)
1.2.3 Ses Tanımı veya Ortam Alternatifleri (Önceden Kaydedilmiş İçerik İçin):
Metne alternatif olduğu ve bu durumun açıkça belirtildiği şartlar hariç, eş zamanlı
ortamlardaki önceden kaydedilmiş video içeriğine zaman tabalı alternatif birer ses
tanımı sağlanmalıdır. (Seviye A)
1.2.4 Başlıklar (Canlı İçerik İçin): Eş zamanlı ortamlardaki bütün canlı ses
içeriklerinde başlıklar kullanılmalıdır. (Seviye AA)
1.2.5 Ses Tanımı (Önceden Kaydedilmiş İçerik İçin): Eş zamanlı ortamlardaki
önceden kaydedilmiş bütün video içeriklerinde ses tanımı kullanılmalıdır. (Seviye AA)
1.2.6 İşaret Dili (Önceden Kaydedilmiş İçerik İçin): Eş zamanlı ortamlardaki
öncede kaydedilmiş bütün ses içeriklerinde işaret dili çevirisi sağlanmalıdır. (Seviye
AAA)
1.2.7 Geliştirilmiş Ses Tanımı (Önceden Kaydedilmiş İçerik İçin): Ön plandaki
ses duraklamaları, ses tanımlarının video amacını anlatmasına engel oluyorsa eş
zamanlı ortamlardaki önceden kaydedilmiş bütün video içeriklerinde geliştirilmiş ses
tanımları kullanılmalıdır. (Seviye AAA)
1.2.8 Ortam Alternatifleri (Önceden Kaydedilmiş İçerik İçin): Önceden
kaydedilmiş eş zamanlı ortamlar ve video ortamları için zaman tabanlı ortam
alternatifleri sağlanmalıdır. (Seviye AAA)
1.2.9 Ses (Canlı İçerik İçin): Canlı yayında sunulan ses içeriği ile aynı bilgiyi sunan
zaman tabanlı ortam alternatifleri bulunmalıdır. (Seviye AAA)
Yönerge 1.3 Uyumluluk: Bilgi veya Yapı Kaybı Olmaksızın Farklı
Yollarla Sunulabilen İçerik Oluşturun
1.3.1 Bilgi ve Bağlantılar: Aktarılan bilgi, yapı ve bağlantılar program tarafından
anlaşılabilmeli veya metin şeklinde sunulmalıdır. (Seviye A) TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
8
1.3.2 Anlamlı Sıralama: İçerik sıralaması anlamı etkilediğinde, doğru okuma sırası
program tarafından anlaşılabilmelidir. (Seviye A)
1.3.3 Algısal Özellikler: İçeriğin anlaşılması ve işletilmesi için kullanılan talimatlar,
bileşenlerinin sadece algısal özelliklerine(örn: şekil, boyut, görsel konum, uyum veya
ses) bağlı olmamalıdır. (Seviye A)
Not: Renklerle ilgili gereksinimler için İlke 1.4’e bakın.
Yönerge 1.4 Ayırt Edilebilirlik: Kullanıcılar için İçeriğin
Birbirinden Ayırt Edilebilir Olmasını Sağlayın; Ön Planı Arka
Plandan Ayırt Edebilmek gibi.
1.4.1 Renklerin Kullanımı: Görsel anlamda bilgiyi aktarmak, eylemi belirlemek, hızlı
görüş sağlamak veya görsel öğeleri ayırt etmek için sadece renkler kullanılmamalıdır.
(Seviye A)
Not: Bu başarı ölçütü özellikle renk algısına hitap eder.
1.4.2 Ses Kontrolü: Web sayfasındaki herhangi bir ses 3 saniyeden fazla sürüyorsa,
ilgili sesi duraklatmak ve durdurmak ya da genel ses seviyesinden bağımsız olarak
bu sesin azaltmak için bir mekanizma bulunmalıdır. (Seviye A)
Not: Bu tarz bir sorun barındıran içerikler, kullanıcının bütün bir sayfayı kullanması
konusunda sıkıntı yaratabileceğinden dolayı, sayfalardaki bütün içerik (başka ölçütleri
sağlıyor olsun veya olmasın) bu başarı ölçütüne uyumlu olmalıdır. Bkz. Uygunuk
Gereksinimleri 5: Engel Olmama.
1.4.3 Karşıtlık(Contrast) (En düşük): Aşağıdakiler hariç metnin görsel sunumları ve
metin resimleri
2
karşıtlık oranı en azından 4,5:1 olmalı: (Seviye AA)
• Büyük Metin: Büyük ölçekli metin ve büyük ölçekli metin resimlerinin karşıtlık
oranı en azından 3:1 olmalı;
• Küçük ve Önemsiz: Sadece süsleme amacıyla kullanılmış, hiç kimse
tarafından görülmeyen, daha önemli görsel bir içeriğin veya pasif ara yüz
bileşenlerinin bir parçası olan metin veya metin resimlerinde karşıtlık oranı
gereksinimi yoktur.
• Logotype
3
- Logo veya marka isimlerinin bir parçası olan metinlerde karşıtlık
oranı gereksinimi yoktur.
1.4.4 Metni Yeniden Boyutlandırmak: Başlıklar ve metin resimleri hariç, metinler
içeriğini ve fonksiyonunu yitirmeden yüzde 200’e kadar yardımcı teknolojiye gerek
kalmaksızın yeniden boyutlandırılabilmelidir. (Seviye AA)
2
Metin resmi: Tamamen yazı karakterlerinden oluşan resim.
3
Logotype: Logo ve amblemden oluşan bütünlük.TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
9
1.4.5 Metin Resimleri: Aşağıda verilen istisnalar hariç görsel tasarımlarda bilgiyi
aktarmak için metin resimlerinden ziyade metinler kullanılır: (Seviye AA)
Uyarlanabilirlik: Metin resimlerinin kullanıcı ihtiyaçlarına göre yazı tipi,
boyutu, rengi ve arka planı ayarlanabiliyorsa,
Gereklilik: Metnin belirli bir görünümü bilgiyi aktarmak için gerekliyse,
Not: Logotype’lar gerekli olarak kabul edilir.
1.4.6 Karşıtlık (Artırılmış): Aşağıdakiler hariç metnin görsel sunumları ve metin
resimleri karşıtlık oranı en azından 7:1 olmalı: (Seviye AAA)
• Büyük Metin: Büyük ölçekli metin ve büyük ölçekli metin resimlerinin karşıtlık
oranı en azından 4,5:1 olmalı;
• Küçük ve Önemsiz: Sadece süsleme amacıyla kullanılmış, hiç kimse
tarafından görülmeyen, daha önemli görsel bir içeriğin veya pasif ara yüz
bileşenlerinin bir parçası olan metin veya metin resimlerinde karşıtlık oranı
gereksinimi yoktur.
• Logotype: Logo veya marka isimlerinin bir parçası olan metinlerde karşıtlık
oranı gereksinimi yoktur.
1.4.7 Arka Planda Düşük Ses veya Sesin Olmaması: Esas olarak ön planda
konuşma içeren, sesli CAPTCHA veya sesli logo olmayan, öncelikli olarak müziksel
bir amaç taşımayan (bir şarkı gibi) önceden kaydedilmiş ses içeriği için
aşağıdakilerden en az birisi doğru olmalıdır (Seviye AAA)
• Arka plan sesi olmamalı.
• Arka plan sesi kapatılabilir olmalı.
• Bir veya iki saniye süren kısa süreli sesler hariç, arka plan sesi ön plandaki
konuşma içeriğinden en az 20 desibel az olmalı.
Not: “Desibel” in tanımı gereği bu tanıma uyan bir arka plan sesi, ön plandaki
konuşmadan yaklaşık dört kat daha kısık sesli olur.
1.4.8 Görsel Sunum: Metin bloklarının görüntülenmesinde aşağıdaki şartlar
sağlanmalıdır. (Seviye AAA)
1. Ön plan ve arka plan renkleri kullanıcı tarafından ayırt edilebilir olmalı.
2. Uzunluk 80 karakterden (Uzakdoğu dilleri olacaksa 40) fazla olmamalı veya glifler
kullanılmamalı.
3. Metin her iki tarafa da yaslı olmamalı. TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
10
4. Paragraf içinde satır aralığı en azından 1.5 boşluk olmalı ve paragraf araları en
azından satır aralığının 1.5 katı olmalı.
5. Metin, kullanıcıların tam sayfa görünümde yatay sürükleme çubuğu kullanmasına
gerek kalmadan, yardımcı teknoloji kullanılmaksızın, yüzde 200’e kadar yeniden
boyutlandırılabilmelidir.
1.4.9 Metin Resimleri (İstisnasız): Metin resimleri sadece süsleme için ya da
metinlerin özel bir sunumla gösterilmesi gerekiyor ise kullanılır.(Seviye AAA)
Not: Logotype’lar gerekli olarak kabul edilir.
İlke 2: Kullanılabilirlik – Kullanıcı ara yüzü bileşenleri ve
navigasyon kullanılabilir olmalı.
Yönerge 2.1 Klavye ile Erişim: Bütün fonksiyonlar klavye
aracılığıyla erişilebilir olsun.
2.1.1 Klavye: İçeriğin bütün işlevleri, tuşlara basım zamanından bağımsız olarak bir
klavye ara yüzü tarafından erişilebilir olmalıdır. İşlev eylemlerin bitiş noktalarının yanı
sıra kullanıcının hareketlerinin izlediği yola da bağlıysa bu bir istisna oluşturur.
(Seviye A)
Not 1: Yukarıda bahsedilen istisna, giriş yöntemiyle değil arka planda gerçekleştirilen
işlevle alakalıdır.
Not 2: Bu koşul, fare ya da daha farklı girdi sağlama araçlarının kullanılmasına engel
değildir.
2.1.2 Klavye Tuzakları Bulunmamalıdır: Odak (focus) sadece klavye ara yüzü
kullanılarak sayfanın bir bileşenine aktarılabiliyorsa sadece aynı yöntemle bu
bileşenden başka bir yere de aktarılabilmelidir. Odağı aktarmak için “ok” veya “tab”
tuşlarından başka tuşların da kullanılması gerekiyorsa, kullanıcı bu durum hakkında
uyarılmalıdır. (Seviye A)
Not: Bu tarz bir sorun barındıran içerikler, kullanıcının bütün bir sayfayı kullanması
konusunda sıkıntı yaratabileceğinden dolayı, sayfalardaki bütün içerik (başka ölçütleri
sağlıyor olsun veya olmasın) bu başarı ölçütüne uyumlu olmalıdır.
2.1.3 Klavye (İstisnasız): İçeriğin bütün işlevleri, tuşlara basım zamanından
bağımsız olarak bir klavye ara yüzü tarafından erişilebilir olmalıdır. (Seviye AAA) TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
11
Yönerge 2.2 Yeterli Zaman: Kullanıcılara içeriği okuması ve
kullanması için yeterli zaman tanıyın.
2.2.1 Ayarlanabilir Zamanlama: İçerik tarafından belirlenen bütün sure
sınırlamalarında, aşağıdaki maddelerden en azından biri bulunmalıdır (Seviye A).
• Kullanıcı süre sınırıyla karşılaşmadan onu kapatabilmeli
• Kullanıcı süre sınırıyla karşılaşmadan onu varsayılan değerin en az on katını da
içeren geniş bir aralık üzerinde ayarlayabilmeli
• Kullanıcı süre dolmak üzereyken uyarılmalı ve süreyi basit bir eylemle (“boşluk”
tuşuna basmak gibi) en az on katına uzatmak için en az yirmi saniyesi olmalı
• Süre sınırı, gerçek zamanlı eylemin gerekli bir parçası olmalı (bir açık-arttırma
gibi) ve hiç bir alternatif yöntemi bulunmamalı.
• Süre sınırı zorunlu olmalı ve sınır aşımı durumunda eylem geçersiz kabul
edilmeli.
• Süre sınırı yirmi saatten fazla olmamalı.
Not: Bu başarı ölçütü, kullanıcıların sayfa içeriğindeki süre sınırına bağlı
değişimlerden etkilenmeksizin işlemlerini tamamlayabilmesini sağlamak amaçlıdır ve
kullanıcı eylemlerine bağlı olarak sayfalarda gerçekleştirilen değişikliklere sınır koyan
"Başarı Ölçütü 3.2.1" ile birlikte ele alınmalıdır.
2.2.2 Durdur, Duraklat, Gizle: Hareket eden, dönen, yanıp sönen veya kendiliğinden
güncellenen bütün bilgiler için, aşağıdaki maddelerin hepsini sağlamalıdır (Seviye A).
• Hareket Eden, Dönen, Yanıp Sönen: Bu özellikler eylemin amacı için gerekli
değilse kendiliğinden başlayan, beş saniyeden uzun süren, diğer içerikle birlikte
sunulan bütün hareket eden, dönen ve yanıp sönen içeriğin kullanıcı tarafından
duraklatılması, durdurulması veya gizlenmesi için bir sistem geliştirilmiş
olmalıdır.
• Kendiliğinden Güncellenen: Güncelleme eylemin amacı için şart değilse
kendiliğinden başlayan veya güncellenen içeriğin, kullanıcı tarafından
duraklatılması, durdurulması, gizlenmesi veya zaman aralığının ayarlanması için
bir sistem geliştirilmiş olmalıdır.
Not 1: Işıldayan veya titreşen içerik için lütfen Yönerge 2.3.’e bakınız
Not 2: Bu tarz bir sorun barındıran içerikler, kullanıcının bütün bir sayfayı kullanması
konusunda sıkıntı yaratabileceğinden dolayı, sayfalardaki bütün içerik (başka ölçütleri
sağlıyor olsun veya olmasın) bu başarı ölçütüne uyumlu olmalıdır. Bkz. Uygunuk
Gereksinimleri 5: Engel Olmama. TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
12
Not 3: Teknik olarak zorluk içerebileceğinden ve kimi durumlarda kullanıcıyı yanlış
yönlendirebileceğinden, bir yazılım tarafından aralıklı olarak güncellenen içerik veya
kullanıcı yazılımına gönderilen akışlar (stream) duraklama ve devam etme süreçleri
arasında geçen içerik hakkında bilgi saklamak veya iletmek zorunda değildirler.
Not 4: Önyükleme safhasında veya benzer durumlarda gösterilen animasyonlar, bu
aşama sırasında kullanıcılarla etkileşim içinde değilse ve işlem, kullanıcıların kafasını
karıştırmaz, onlar üzerinde içeriğin bozuk olduğu veya donduğu izlenimi yaratmazsa
zorunlu olarak kabul edilebilir.
2.2.3 Zamanlamasız: Etkileşimsiz eş zamanlı ortamlar veya gerçek zamanlı (realtime) eylemler dışında, zamanlama içerik tarafından temin edilen eylemin gerekli bir
parçası olmamalıdır. (Seviye AAA).
2.2.4 Kesintiler: Acil durumlar hariç kesintiler kullanıcı tarafından ertelenebilir veya
önlenebilir olmalıdır (Seviye AAA).
2.2.5 Yeniden Kimlik Doğrulama: Kimliği doğrulanmış bir oturum zaman aşımına
uğradığında, kullanıcı tekrar kimlik doğruladıktan sonra veri kaybı yaşamamalıdır
(Seviye AAA).
Yönerge 2.3 Nöbetler: Nöbetlere yol açacağı bilinen içerik
tasarlamayın.
2.3.1 Üç Parlama veya Parlama Eşiği: Web sayfaları saniyede üçten fazla parlayan
bir içerik barındırmamalı veya parlama “genel parlama” ve “kırmızı parlama” eşikleri
altında olmalıdır. (Seviye A)
Not: Bu tarz bir sorun barındıran içerikler, kullanıcının bütün bir sayfayı kullanması
konusunda sıkıntı yaratabileceğinden dolayı, sayfalardaki bütün içerik (başka ölçütleri
sağlıyor olsun veya olmasın) bu başarı ölçütüne uyumlu olmalıdır. Bkz. Uygunluk
Gereksinimleri 5: Engel Olmama.
2.3.2 Üç Parlama: Web sayfaları saniyede üçten fazla parlayan bir içerik
barındırmamalıdır. (Seviye AAA)
Yönerge 2.5 Gezilebilir: Kullanıcılara gezinebilmeleri, içerik
bulabilmeleri ve nerede bulunduklarını anlayabilmeleri için
yardımcı yöntemler sağlayın.
2.4.1 Parçaları Atlayabilmek: Birden çok web sayfasında sunulan içerikleri parçalar
halinde atlayabilmek için bir yöntem sunulmalıdır. (Seviye A)
2.4.2 Sayfa Başlıkları: Web sayfalarının amaçlarını açıklayan başlıklar bulunmalıdır.
(Seviye A) TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
13
2.4.3 Odak Sırası: Bir Web sayfası sıralı olarak gezilebiliyor ve bu gezinti sırası
eylem açısından bir anlam ifade ediyorsa, bileşenler bir anlam ifade edecek sırayla
olmalıdır. (Seviye A)
2.4.4 Bağlantı Amacı (Bağlantı İsmi): Bağlantı amacının kullanıcılar için anlamsız
olduğu durumlar hariç, her bir bağlantının amacı yalnızca bağlantı metninden veya
bağlantı metniyle birlikte programsal olarak tanımlanmış ismiyle anlaşılabilmelidir.
(Seviye A)
2.4.5 Birden Fazla Yol: Web sayfası bir işlemin sonucu veya işlemin bir adımı
değilse, bu sayfanın birden çok Web sayfası arasında saptanmasını sağlayacak
farklı yollar bulunmalıdır. (Seviye AA)
2.4.6 Başlıklar veya Etiketler: Konu amacını belirten başlıklar veya etiketler
bulunmalıdır. (Seviye AA)
2.4.7 Görülebilir Odak: Klavye ile kullanım sağlayan bütün ara yüzlerde, odağın
nerede olduğunu belirlemeye yardımcı olacak bir yöntem olmalıdır. (Seviye AA).
2.4.8 Konum: Kullanıcının birden çok Web sayfası arasında şu anki konumu
hakkında bilgi sunulmalıdır. (Seviye AAA)
2.4.9 Bağlantının Amacı (Sadece Bağlantı): Kullanıcılar açısından anlamsız
olacağı durumlar hariç, bağlantı amaçlarının sadece bağlantı metni vasıtasıyla
algılanabilmesi için bir sistem bulunmalıdır (Seviye AAA)
2.4.10 Bölüm Başlıkları: İçeriği düzenlemek amacıyla bölüm başlıkları
kullanılmalıdır. (Seviye AAA)
Not 1: "Başlık" terimi farklı içerikleri tanımlamak için kullanılabilecek bütün yöntemleri
kapsayacak şekilde kullanılmıştır.
Not 2: Bu başarı ölçütü, kullanıcı ara yüz bileşenleri için değil yazılı kısımlar için
oluşturulmuştur. Ara yüz bileşenleri ile ilgili koşullar Geçerlilik Ölçütü 4.1.2 içerisinde
açıklanmıştır.
İlke 3: Anlaşılabilirlik – Kullanıcı ara yüzünün işlemleri
ve bilgileri anlaşılabilir olmalı.
Yönerge 3.1 Okunabilir: Metin içeriğini okunabilir ve anlaşılabilir
yapın.
3.1.1 Sayfa Dili: Bütün sayfalarda varsayılan olarak kullanılan diller program
tarafından anlaşılabilmeli. (Seviye A)
3.1.2 Parça Dili: Özel isimler, teknik terimler, bilinmeyen dillerden kelimeler veya
kendilerini çevreleyen kelimelerin ait olduğu dillere yerleşmiş kelime veya deyimler TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
14
hariç, içerikteki bütün parça ve ifadelerin dilleri program tarafından anlaşılabilmeli.
(Seviye AA)
3.1.3 Sıra Dışı Kelimeler: Jargon veya deyimler de dahil olmak üzere, esas
anlamları dışında kullanılmış ya da anlam daralmasına uğramış kelimenin veya
sözcük öbeklerinin anlamlarını tanımlayan bir sistem bulunmalıdır. (Seviye AAA)
3.1.4 Kısaltmalar: Kısaltmaların uzun hallerinin veya anlamlarının anlaşılmasını
sağlayacak bir çeşit mekanizma bulunmalıdır. (Seviye AAA)
3.1.5 Okuma Seviyesi: Özel isimler, başlıklar, yardımcı içerik çıkarıldıktan sonra
metin, ilkokul seviyesinden daha ileri bir düzeyde okuma yetisi gerektiriyorsa, ilkokul
seviyesinde okuma yetisine sahip olanlara hitap eden bir sürüm de bulunmalıdır.
(Seviye AAA)
3.1.6 Telaffuz: Telaffuz bilgisi olmaksızın anlamı net olmayan kelimeler için, doğru
telaffuz bilgisini sağlayacak bir sistem bulunmalıdır. (Seviye AAA)
Yönerge 3.2 Öngörülebilir: Web sayfalarını öngörülebilir
davranacak şekilde tasarlayın.
3.2.1 Odak Kazanıldığında: Herhangi bir bileşen odak kazanınca içerik değişikliğine
neden olmamalıdır. (Seviye A)
3.2.2 Girdi Alındığında: Kullanıcı önceden uyarılmamışsa hiçbir ara yüz bileşeninin
ayarını değiştirildiğinde içerik değişikliğe neden olmamalıdır. (Seviye A)
3.2.3 Tutarlı Gezinti: Kullanıcı tarafından değiştirilmezse, birden çok Web
sayfasında tekrarlanan gezinti sistemi, bütün sayfalarda aynı bağıntılı sırayı takip
etmelidir. (Seviye AA)
3.2.4 Tutarlı Tanımlama: Bir web sayfa dizisinde aynı işleve sahip bileşenler tutarlı
olarak tanımlanmış olmalıdır. (Seviye AA)
3.2.5 İstek Üzerine Değişiklik: İçerik değişimleri sadece kullanıcı isteğiyle
gerçekleşmeli ya da değişiklikleri kapatmaya yarayacak bir mekanizma
sağlanmalıdır. (Seviye AAA)
Yönerge 3.3 Girdi Yardımı: Kullanıcıların hatadan kaçınmalarına
ve hataları düzeltmelerine yardımcı olun.
3.3.1 Hata Tanımlama: Bir girdi hatası tespit edilirse, hatalı nesne tanımlanmalı ve
hata bir metin yardımıyla kullanıcıya anlatılmalı. (Seviye A)
3.3.2 Etiket ve Talimatlar: İçerik kullanıcıdan bir girdi beklediğinde, etiket ve
talimatlarla bu ihtiyaç belirtilmelidir. (Seviye A) TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
15
3.3.3 Hata Tavsiyeleri: İçeriğin güvenliğini veya amacını tehlikeye atmaması
durumunda, bir girdi hatası belirlendiyse ve düzeltmek için yapılacak işlemler
biliniyorsa, tavsiyeler kullanıcıya iletilmelidir. (Seviye AA)
3.3.4 Hata Önleme (Hukuksal, Finansal, Veri): Kullanıcı tarafında hukuksal
sorumluluklar doğurabilecek veya finansal hareketlere neden olabilecek sayfalarla
veri depolama birimlerinde saklanan kullanıcı kontrollü verilerde değişiklik veya silme
işlemi yapılan veya kullanıcı test yanıtları gönderen Web sayfalarında,
aşağıdakilerden en az biri doğru olmalıdır. (Seviye AA)
1. Geri Çevrilebilir: Gönderim işlemleri geri çevrilebilir olmalıdır.
2. Kontrol: Kullanıcı tarafından girilen veriler girdi hatası kontrolünden geçirilmeli
ve kullanıcılara bu hataları düzeltme imkanı verilmelidir.
3. Onaylı: Gönderim işlemi tamamlanmadan önce inceleme, onaylama ve
düzeltme işlemlerinin yapılabileceği bir sistem bulunmalıdır.
3.3.5 Yardım: İçerik duyarlı bir yardım sistemi hazır bulunmalıdır. (Seviye AAA)
3.3.6 Hata Önleme (Hepsi): Kullanıcıların veri göndermesinin gerekli olduğu
sayfalarda aşağıdakilerden en azından birisi geçerli olmalıdır. (Seviye AAA)
1. Geri Çevrilebilir: Gönderim işlemleri geri çevrilebilir olmalıdır.
2. Kontrol: Kullanıcı tarafından girilen veriler girdi hatası kontrolünden geçirilmeli
ve kullanıcılara bu hataları düzeltme imkanı verilmelidir.
3. Onaylı: Gönderim işlemi tamamlanmadan önce inceleme, onaylama ve
düzeltme işlemlerinin yapılabileceği bir sistem bulunmalıdır.
İlke 4: Sağlamlık - İçerik yardımcı teknolojilerde dahil
olmak üzere, birçok kullanıcı yazılımı tarafından
algılanabilecek derecede sağlıklı olmalı.
Yönerge 4.1 Uyumlu: Yardımcı teknolojilerde dahil olmak üzere,
günümüz yazılımları ve gelecekteki muadilleriyle azami derece
uyumluluk sağlayın.
4.1.1 Çözümleme: Tanımlar bunlara özel olarak izin vermedikleri sürece işaretleme
dilleri (markup languages) kullanılarak oluşturulmuş içeriklerde, birimlerin açılış ve
kapanış etiketleri tam olmalı, elementler kendi tanımlarına göre içe içe geçmiş olmalı,
tekrarlanan öznitelikler içermemeli ve her elementin ID’si tek olmalıdır. (Seviye A)
Not: Önemli karakterlerinden biri eksik olan açılış veya kapanış etiketleri, “tam“
sayılmaz. TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
16
4.1.2 İsim, Rol, Değer: Bütün kullanıcı ara yüz bileşenleri için (script tarafından
üretilen form öğeleri, bağlantılar gibi bileşenler de dahil) isimler ve roller program
tarafından anlaşılabilmelidir. Kullanıcılar tarafından ayarlanabilen durum, değer ve
özellikler programsal olarak ayarlanabilmeli ve bu öğelerde olan değişiklikler,
yardımcı teknolojiler de dahil, kullanıcı yazılımları tarafından erişilebilir olmalıdır.
(Seviye A)
Not: Bu başarı ölçütü öncelikle kendi ara yüz bileşenlerini geliştiren veya kullanan
Web geliştiricileri için geçerlidir. Örneğin, kendileri için yapılan tanımlamalara uygun
olarak kullanılırlarsa, HTML kontrolleri bu ölçütü zaten sağlamaktadır. TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
17
Uygunluk
Bu kısım, WCAG 2.0’a uygunluk koşullarını içermektedir. Ayrıca isteğe bağlı olan
uygunluk bildirilerinin nasıl düzenleneceği de burada anlatılacaktır. Son olarak da
sadece erişilebilirlik destekli olan teknolojiler uygunluğa bağlı olacağından,
erişilebilirlik destekli olmak kavramının ne olduğu açıklanacaktır.
Uygunluk Gereksinimleri
Bir web sayfasının WCAG 2.0’a uygun olabilmesi için aşağıdaki uygunluk
gereksinimlerinin hepsinin sağlanmış olması gereklidir.
1. Uygunluk Seviyesi: Aşağıdaki uygunluk seviyelerinden birisi tamamen
karşılanmış olmalı.
••• Seviye A: Seviye A (en düşük) uygunluğu için web sayfası bütün “Seviye A“
başarı ölçütlerini bulundurmalı veya uygun bir alternatif sürüm sunulmalıdır.
••• Seviye AA: Seviye AA uygunluğu için web sayfası bütün “Seviye A“ ve “Seviye
AA“ başarı ölçütlerini bulundurmalı veya “Seviye AA Uygun” bir alternatif sürüm
sunulmalıdır.
••• Seviye AAA: Seviye AAA uygunluğu için web sayfası bütün “Seviye A“, “Seviye
AA“ ve “Seviye AAA“ başarı ölçütlerini bulundurmalı veya “Seviye AAA Uygun”
bir alternatif sürüm sunulmalıdır.
Not 1: Her ne kadar uygunluk, sadece belirtilen seviyelerde sağlanabilecek olsa da
site geliştiricilerinin hazırladıkları bildirilerde uygunluk seviyesinin yanında daha üst
seviyelerde uygunluk için gerekli noktaları da belirtmeleri için teşvik edilir.
Not 2: Bir kural olarak Seviye AAA’da uygunluk gerekliliği konulması tavsiye edilmez.
Hatta bazı sitelerde, bütün Seviye AAA Başarı Ölçütlerini sağlamak mümkün değildir.
2. Tüm Sayfa: Uygunluk (ve uygunluk seviyesi) bütün bir web sayfası göz önüne
alınarak belirlenir ve sayfanın bir kısmı yok sayılarak elde edilemez.
Not 1: Uygunluk belirlenirken, sayfanın bazı kısımları için sunulan alternatifler, söz
konusu içeriğe sayfadan doğrudan erişilebiliniyorsa (örneğin: uzun bir tanım veya bir
video için farklı bir gösterim biçimi), sayfanın bir parçası olarak kabul edilirler.
Not 2: Geliştiricinin denetimim dışındaki içerik nedeniyle uygunluk sağlanamazsa
geliştiriciler bir Kısmi Uygunluk Bildirisi yayınlamayı düşünebilirler.
3. Bütün Süreç: Bir Web sayfası, bir süreci oluşturan birden çok sayfanın parçası ise
(bir eylemin tamamlanması için gerekli birkaç adım gibi), söz konusu süreç
içerisindeki bütün sayfalar belirtilen seviyede veya daha yüksek uygunluğa sahip
olmalıdır. Süreç içindeki sayfalardan biri belirtilen seviyede veya daha üstünde
değilse uygunluk sağlanamaz. TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
18
Örnek: Kullanıcıların ürünleri seçtiği ve aldığı bir dizi sayfaya sahip bir alış-veriş sitesi
gibi. Başlangıçtan bitime (ödeme sayfası) kadar bütün sayfalar belirtilen seviyede
uygunluğa sahip olmalıdır.
4. Sadece Erişilebilirlik Destekleyen Teknolojiler Kullanma: Bu dokümanda
belirtilen başarı ölçütlerinin sadece erişilebilirlik destekleyen teknolojiler söz konusu
olduğunda karşılanması beklenir. Erişilebilirlik desteklenmeksizin sağlanan bütün bilgi
ve işlevler, aynı zamanda erişilebilirlik desteleyecek şekilde de sunulmalıdır
5. Engel Olmama: Teknolojiler erişilebilirlik desteksiz olarak veya WEIK’e uygun
olayacak şekilde kullanıldıysa, bu kısımlar kullanıcının söz konusu sayfanın diğer
kısımlarına erişime mani olmayacak şekilde tasarlanmalıdır. Ek olarak aşağıdaki
durumlardan biri söz konusu olduğunda, sayfa uygunluk gereksinimlerini sağlamaya
devam etmelidir:
1. Bağımlı olunmayan bir teknoloji kullanıcı yazılımında açılırsa,
2. Bağımlı olunmayan bir teknoloji kullanıcı yazılımında kapatılırsa,
3. Bağımlı olunmayan bir teknoloji kullanıcı yazılımı tarafında desteklenmiyorsa
Ayrıca, aşağıdaki başarı ölçütleri, bu konularda doğacak hatalar sayfanın kullanımı
önleyebileceğinden, sayfaların normalde uygunluk koşullarını sağlaması
beklenilmeyen kısımlarında da geçerlidir:
1.4.2 - Ses Kontrolü
2.1.2 - Klavye Tuzakları Bulunmamalıdır
2.3.1 - Üç Parlama veya Parlama Sınırı
2.2.2 - Durdur, Duraklat, Sakla
Not: Bir sayfa WIEK uygun değilse, bu sayfa uygunluğa veya uygunluk bildirisine
dahil edilemez.
Uygunluk Bildirileri (İsteğe Bağlı)
Uygunluk sadece Web Siteleri için geçerlidir. Ancak bir site içerisindeki bir veya
birkaç sayfayı veya birbiri ile ilişkili bir dizi sayfayı kapsayacak şekilde bir uygunluk
bildirisi yayınlanabilir.
Uygunluk Bildirisi için Gerekli Bileşenler
Uygunluk bildirileri bir zorunluluk değildir. Web siteleri WIEK 2.0 standartlarına bu
bildiriler olmaksızın da uygun olabilir. Ancak bir uygunluk bildirisi yapılırsa, bu bildiri
aşağıdaki bilgileri içermelidir:
1. Bildirinin tarihi:
2. Kılavuz başlığı, sürümü ve bağlantısı: ("Web İçerik Erişilebilirlik Kılavuzu
2.0, http://www.w3.org/TR/2008/REC-WCAG20-20081211/" gibi)
3. Sağlanan uygunluk seviyesi: (Seviye A, AA veya AAA).
4. Sayfaların kısa bir tanımı: Bildiriye eklenen alt alan adları da dahil olmak
üzere, bildirinin kapsadığı sayfaların bağlantıları ve listesi. TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
19
Not 1: Web sayfaları bir liste veya bağlantıların hepsinin açıklandığı bir ifade
ile tanımlanabilir.
Not 2: Müşterilerin web sitelerine kurulumu yapılmadan önce belirli bir
bağlantıları olmayan web tabanlı ürünler için söz konusu ürünün yüklendiği zaman
uygun olacağına dair bir bildiri içerebilir.
5. Kullanılan ve gerekli olan Web içerik teknolojilerinin bulunduğu bir liste.
Not: Bir uygunluk logosu kullanımı, uygunluk bildirisi olarak yorumlanır ve
yukarıdaki şartların sağlanmış olması beklenir.
Uygunluk Bildirilerinin İsteğe Bağlı Bileşenleri
Yukarıdaki zorunlu bilgilere ek olarak, kullanıcılara yardımcı olunması açısından ek
bilgilerin verilmesi de sağlanabilir. Tavsiye edilen ek bilgilere örnek olarak:
• Bildirilen uygunluk seviyesi üzerinden sağlanan başarı ölçütlerinin listesi, (bu liste
kullanıcıların kullanabileceği bir yöntemle - tercihen makinelerce okunabilir bir
biçimde - sunulmalıdır.)
• Kullanılan ancak gerekliliği olmayan teknolojilerin bir listesi,
• Yardımcı teknolojilerde dahil, içeriğin sınanması için kullanılan kullanıcı
yazılımlarının listesi,
• Başarı ölçütlerinin ötesinde, erişilebilirliği arttırmak için uygulanan işlemler
hakkında bilgi,
• Kullanılan ve gerekli olan teknolojilerin bulunduğu, makinelerce okunabilen bir
liste,
• Uygunluk bildirisini makinelerce okunabilen bir sürümü…
Kısmi Uygunluk Bildirisi – Üçüncü Parti İçerik
Hazırlanan web sitelerine kimi zaman içerik eklenmesi gerekebilir. Bir e-posta
yazılımı, okuyucuların yorum gönderebildiği blog ya da makale sistemleri ve genel
olarak kullanıcılar tarafından içerik eklenebilen sayfalar gibi. Benzer şekilde farklı
kaynaklardaki içerikleri bir araya toplayan haber veya portal sayfaları ile başka
sağlayıcılardan değişken içerik alan sayfalar (site reklâmlarının dinamik olarak başka
kaynaklardan alınması gibi) bu tip durumlara örnek olarak gösterilebilir.
• Bu durumlarda, daha sonra eklenen bu denetimsiz içeriğin ne özellik
taşıyacağı özgün içerik hazırlanırken bilinemeyebilir. Bu denetimsiz içeriğin,
sayfanın erişilebilirliğini etkileyebileceği gözden kaçırılmamalıdır. Böyle
durumlarda iki yol izlenebilir: TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı Aralık 2010
20
• Olabilecek en güvenilir bilgilere dayanılarak bir uygunluk saptaması yapılabilir.
Bir sayfa düzenli olarak takip edilip, iki iş günü içerisinde onarılabiliyorsa
(uygun olmayan içerik kaldırılmak veya uygun hale getirilmek suretiyle) o
zaman bir uygunluk bildirisi düzenlemek mümkündür. Uygun olmayan içerik
için düzenli izleme ve onarma yapılması mümkün değil ise, uygun olmayan
içerik bildirisi yayınlanabilir.
• Sayfanın uygun olmadığını; ancak belirli kısımlar kaldırılırsa uygun
olabileceğini belirten bir “Kısmi Uygunluk Bildirisi” hazırlanabilir. Bu bildiri, “Bu
sayfa WCAG 2.0 standartlarına uygun değildir; ancak denetim dışı içeriğin
aşağıda belirtilen kısımları kaldırılsaydı, X seviyesinde uygun olurdu:” şeklinde
olmalıdır.Ek olarak, bu bildiride sözü edilen “denetimsiz içerik” hakkında
aşağıdaki koşullar geçerli olmalıdır.
a) Yazar’ın denetimi altında olmamaları,
b) Kullanıcıların ayırt edebileceği bir şekilde tanımlanmış olmaları
(örneğin, “denetleyemediğimiz bütün kısımlar” tanımı belirtilen öğeler açıkça
işaretlenmemişse geçersizdir.)
Kısmi Uygunluk Bildirisi – Dil
Sayfa uygun değilse; ancak sayfa geneline kullanılan bütün diller için erişilebilirlik
desteği verildiği zaman uygun hale gelecek bir durum söz konusuysa, bir “Dil
Kaynaklı Kısmi Uygunluk Bildirisi” yayımlanabilir. Bu bildirinin biçimi “Bu sayfa WCAG
2.0 standartlarına uygun değildir; ancak aşağıdaki diller için erişilebilirlik desteği
verilseydi, X seviyesinde uygun olurdu:” şeklinde olmalıdır.